نیاز داریم به علوم انسانی نگاه دست‌دوم نشود/ این علوم باید مرکز سیاستگذاری قرار بگیرد

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: مراسم افتتاحیه هفته پژوهش صبح امروز (شنبه، 23 آذرماه) با حضور شخصیت های علمی فرهنگی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

بنابر این گزارش، حجت الاسلام «سعیدرضا عاملی» در این آئین با موضوع «ظرفیت‌های علوم انسانی در توسعه ایران با تأکید بر نقشه جامع علمی کشور» سخنرانی کرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره گفت: دانش نیازمند به علاقه و اشتغال است. اگر دانش، مهر و محبت حوزه علم و دانش را نداشته باشد، نمی‌تواند به واقعیت دسترسی پیدا کند. محبت عنصر انتقال‌دهنده به واقعیت است. همانطور که فیلاسوفیا یا فلسفه هم به معنی دوستدار دانایی است. خِرد ارتباطی در دانش، خرد تجربه شده و مهمی است.

وی افزود: در رجوع به گذشته، تطور علم را می‌بینیم که یک پدیده ثابت نیست. فرهنگ هم پدیده ثابت نیست. ما باید همواره نگاهی به گذشته و امروز و افق پیشرفت علوم در آینده داشته باشیم. عصبیت در علم همیشه بوده و بدتر از عصبیت با ریشه جهل است چون عصبیت جاهلانه را با ارتباط می‌توان حل کرد، ولی عصبیت ناشی از علم، گاهی منجر به کشته شدن عالمان می‌شود.

حجت الاسلام عاملی ابراز کرد: به هر حال در تاریخ علم ۱۵۰۰ سال تئوری غلطی بر جهان حاکم بوده مبنی بر اینکه زمین ثابت است. وقتی انقلاب کوپرنیک صورت گرفت، ۲۰۰ سال طول کشید تا این نظریه جای خود را باز کند. بنابراین عصبیت‌های دانشی، کاری به واقعیت اجتماعی ندارند و فقط تلاش می‌کنند حرف خود را بزنند درحالی‌که فقط بخشی از واقعیت را می‌گویند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: فضای فهم را باید باز گذاشت، چون فهم خطا می‌کند و موانع اختلالی دارد. از زمانی که علوم تجربی وارد عرصه علم شد، غلبه گفتمانی پررنگی، پیدا کرد و علوم انسانی هم این نگاه را تقلید کرد. به نوعی وقتی علوم تجربی غلبه پیدا کرد، علوم انسانی تحقیر شد و به عنوان دانشی که «اگر نتوانستید رشته ریاضی و تجربی بخوانید، رشته علوم انسانی را انتخاب کنید» تبدیل شد، اما دانش یکپارچه که حاصل ترکیب دانش‌ها با یکدیگر است، ابُهت علوم تجربی را شکست. دانش یکپارچه ضمن توجه به همه عوامل، نوعی نگاه چندجانبه‌نگر هم به وجود آورد. شبیه‌سازی هستی، نگرشی بود که در علوم تجربی به وجود آمد.

عاملی تاکید کرد: ما در مسیری از علم حرکت کردیم که امروز در جایگاهی قرار گرفتیم که فهم پدیده‌ها مستلزم همکاری چند رشته‌ای است. باید نگاه تحمیل کردن ایده و نظریه را به سمت واقعیت از درون ببریم. در دانش جدید، وقتی وارد علم و فناوری می‌شویم، می‌بینیم که فناوری‌های جدید، عرصه متفاوتی را فراهم کرده‌ است. جهان مجازی ماهیتی متفاوت از جهان فیزیکی دارد و ماهیت آن، شیء نیست.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ابراز کرد: جهان مجازی منطق ریاضی دارد و تابع قوانین ریاضی است. راندن در جهان ریاضی محدودیت ندارد و به درک ما بستگی دارد. جهان مجازی به ما ثابت کرد که آنچه از ذهن ما می‌گذرد، خیال نیست، بلکه بستر تحققی دارد به نام «جهان مجازی». هنری‌ها می‌گویند جهان مجازی سورئال را تبدیل به رئال کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ما امروز بیشتر از گذشته، نیازمند درک جامعه هستیم و لازم است که علوم انسانی و اجتماعی را علوم مرکزی جهان بدانیم و بقیه علوم هم تابع این علم هستند، چون همه علوم به نوعی برای انسان است. به همین دلیل فرهنگ را هم مرکز می‌دانیم. ما نیازمند این هستیم که علوم تجربی به علوم انسانی و علوم اجتماعی، نگاه دست‌دوم نداشته باشد و این علوم، مرکز سیاستگذاری قرار بگیرد.

پایان پیام/9