رونمایی از نسخ دست‌نویس اولین روزنامه کشور در حرم رضوی

به گزارش خبرنگار مهر، ابراهیم حافظی صبح امروز همزمان با سالروز انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه، در مراسم رونمایی از نسخه منحصر به فرد این روزنامه که در موزه قرآن حرم مطهر رضوی برگزار شد، اظهار کرد: این نسخ رونمایی شده شامل ۳۷ شماره از روزنامه وقایع اتفاقیه است.

وی با بیان اینکه این نسخ تماماً دست‌نویس و به خط «میرزا عبدالله خلج» نوشته شده است، افزود: این نسخ تنها در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی وجود دارد. آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی از سال ۱۳۳۴ قمری وقف شده و ۳۳ هزار عنوان نشریه در این موزه نگهداری می‌شود.

رئیس اداره مطبوعات کتابخانه آستان قدس رضوی با بیان اینکه آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی یکی از جامع‌ترین و غنی‌ترین آرشیوهای مطبوعات کشور است، تصریح کرد: حتی آرشیو مطبوعات برخی از استان‌ها نیز در موزه وجود دارد که ممکن است خود نشریات آن‌ها، آن را نداشته باشند. در این آرشیو ۱۰ میلیون صفحه از منابع و نشریات دیجیتال موجود است که محققین می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

در ادامه علی سلیمانی، کارشناس مسئول تالار محققان مطبوعات کتابخانه آستان قدس رضوی، با اشاره به اینکه اولین شماره روزنامه وقایع اتفاقیه در سال ۱۲۶۷ انتشار یافته است، ابراز کرد: اولین روزنامه ایران متعلق به میرزای شیرازی به نام کاغذ اخبار است که در چاپ، قدمتی ۶۹ ساله دارد.

وی ادامه داد: با روی کار آمدن امیرکبیر، وی قصد داشت با انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه اخبار حکومتی را به گوش مردم برساند. بعد از مدتی اقبال از این روزنامه به حدی بود که برای خرید آن، بازار سیاه ایجاد شده بود و حتی بالاتر از قیمت واقعی آن فروخته می‌شد.

سلیمانی تشریح کرد: امیرکبیر تأکید داشت این روزنامه مردمی است و نباید تحت انحصار دولت و حکومت قرار بگیرد. این روزنامه اولین روزنامه مصور ایران است، همچنین در این روزنامه برای اولین بار آگهی به چاپ رسید.

کارشناس مسئول تالار محققان مطبوعات کتابخانه آستان قدس رضوی با اشاره به خبرنگار و نویسنده این روزنامه، عنوان کرد: در این روزنامه سعی شده تا از سبک خاصی در خوشنویسی که قابل‌تأمل برای خوشنویسان است، استفاده شود. این روزنامه طبق وقف نامه «اشرف السلطنه» به موزه حرم مطهر رضوی اهدا شده است.

وی گفت: درون‌مایه روزنامه وقایع اتفاقیه شامل آب‌وهوا، ورزش، پزشکی و درج اخبار ولایت ایران و... است. همچنین در این روزنامه ۲۲ مرتبه نام مشهد تکرار شده و تعداد صفحات این روزنامه از چهار تا ۱۲ صفحه در نوسان بوده است. از شماره ۴۷۲ این نشریه اعتماد السلطنه نام روزنامه را به روزنامه «دولت علیه ایران» تغییر داد.

همچنین در ادامه این مراسم دکتر فتاحی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: باید سعی کنیم که مجموعه موزه آستان قدس رضوی را با استفاده آر ابزارهای مختلف به کشورهای دیگر معرفی کنیم.

وی با بیان اینکه سیاست از مهم‌ترین عوامل در نشر روزنامه‌ها بوده است، ادامه داد: همچنین نهضت‌های فرهنگی و اجتماعی، عامل مهمی در چاپ نشریات بوده‌اند. اولین روزنامه در چین منتشر شده که معمولاً دارای درون‌مایه‌ای حکومتی بود.

فتاحی با اشاره به اینکه معمولاً روزنامه‌ها در گذشته به صورت هفتگی چاپ می‌شد، افزود: در گذشته داشتن و خرید روزنامه نوعی فخرفروشی و تشخص برای فرد محسوب می‌شد. معمولاً طبقه سرمایه‌دار و روشنفکر دست به چاپ روزنامه می‌زدند و اغلب دولت‌ها یا نهادهای اجتماعی ناشر روزنامه بوده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه گفت: یکی از تلاش‌های روزنامه‌های ادواری این است که بر اذهان عمومی تأثیر بگذارند و همچنین به نوعی حرف مردم را در نشریه بازتاب دهند. تأثیر مطبوعات و رسانه‌ها به گونه‌ای است که حتی می‌توانند بر سرنگونی نظام و یا دولت‌ها تأثیر داشته باشند.

وی همچنین تصریح کرد: هر رخداد مهمی که در جهان اتفاق می‌افتد رسانه‌ها و مطبوعات در آن نقش دارند. در حال حاضر شکل‌گیری هیئت تحریریه مطبوعات مردمی و دارای رشد بی‌نظیری است. طبق تحقیقاتی که در آمریکا انجام شده، ۶۴ درصد اخبار شبکه‌های اجتماعی ساختگی است.