قلعه نادر بهمئی


قلعه نادر بهمئی در بخش کت و بابااحمد، در فاصله تقریباً 7-8 کیلومتری از شهر لیکک و در غرب تنگه های سولک و ماغر واقع گردیده است. این قلعه که هم اکنون دارای کاربرد گردشگری می باشد، در زمانهای گذشته با توجه به صعب العبور بودنِ مسیر دسترسی به آن، دارای اهمیّت سیاسی و نظامی […] نوشته قلعه نادر بهمئی اولین بار در جامع ترین پایگاه معرفی جاهای دیدنی ایران...

قلعه نادر بهمئی در بخش کت و بابااحمد، در فاصله تقریباً ۷-۸ کیلومتری از شهر لیکک و در غرب تنگه های سولک و ماغر واقع گردیده است. این قلعه که هم اکنون دارای کاربرد گردشگری می باشد، در زمانهای گذشته با توجه به صعب العبور بودنِ مسیر دسترسی به آن، دارای اهمیّت سیاسی و نظامی در منطقه ارجان (بهبهان) بوده چرا که بعنوان مثال در زمان قدرت یافتن گروه اسماعیلیه به رهبری حسن صباح در قرن ۵ (در حدود ۱۰۰۰ سال پیش) یکی از مقرهای داعی اسماعیلی به نام ابوحمزه اسکاف ارجانی در ناحیه ارجان و کهگیلویه بوده است. ابوحمزه همچون حسن صباح با مسافرت چند ساله به کشور مصر (مرکز حکومت فاطمیان) به تکمیل نمودن اطلاعات خویش در باب معلومات اسماعیلی پرداخته بود.

قلعه نادر بهمئی

بر همین اساس باید گفت کوههای موجود در منطقه بهمئی احمدی در جنوب خاک بهمئی، آثار باستانی و تاریخی گرانقدری را در دل خود جای داده اند که نشان از اهمیت منطقه در قرن های گذشته دارد. از جمله ی این آثار می توان به کتیبه های تنگ سولک، آثار تنگ کپ، امامزادگان تنگ منگزور، قلعه نجف و قلعه نادر اشاره کرد.

تاریخچه قلعه نادر

اسماعیلیان یا شیعیان شش امامی گروهی از شیعیان می باشند که معتقد به پیشوایی اسماعیل فرزند امام جعفر صادق پس از وی بودند. اسماعیلیان در قرن پنجم با برپایی تشکیلاتی منسجم و کارآمد به رهبری حسن صباح، از بزرگترین مبلغان مذهب اسماعیلیه و همچنین یکی از مهّم ترین مخالفان حاکمان عباسیِ بغداد و سلسله سلجوقیان، توانستند تهدیدی جدی برای سلجوقیان به شمار آیند. در واقع بیشتر شهرت اسماعیلیان در به انجام رساندن ترورهای سیاسی بوجود آمده بود. ترورهایی که بوسیله ضربات کارد فدائیان در سینه و گردن افراد سرشناسی چون خواجه نظام الملک طوسی وزیر سیاستمدار و کاردان دربار سلجوقی صورت می گرفت. اساس راهبرد پیروان حسن صباح بر ۳ اصل شامل: مخالفت با خلفای عباسی، مخالفت با حکومت سلجوقیان و مخالفت با حاکمیت اهل تسنن استوار شده بود.

قلعه نادر بهمئی

قلعه نادر یکی از مقرهای اسماعیلیان ناحیه ارجان بود تا آنکه باگذشت ۲۰۰ سال از برپایی حکومت اسماعیلیه ایران، هلاکوخان مغول توانست آنان را براندازد. با توجه به موقعیت مهّم این قلعه در منطقه و همچنین صعب العبور بودن آن، همواره مقر گروه ها و افراد یاغی و مخالف با حکومت های مرکزی قرار می گرفته است.

آخرین کاربرد نظامی قلعه نادر مربوط به درگیری حسین خان بهمئی با قوای حکومت رضاشاه در فاصله سالهای ۱۳۰۳ تا ۱۳۱۰ بوده است. بهمئی دات کام تلاش خواهد نمود با توجه به اهمیّت علت ها و چرایی درگیری حسین خان بهمئی با نیروهای حکومت رضاشاه و همچنین نقش ایلات و طوایف لُر در مواجهه با سیاست های رضاشاه و نوع برخورد حکومت با آنان، در آینده در قالب پُست های جداگانه بدانها بپردازد.

قلعه نادر بهمئی

مهّم ترین راه دسترسی به قلعه نادر بهمئی از طریق جاده بهبهان – رامهرمز می باشد؛ بدین ترتیب که در فاصله تقریباً ۱۵ کیلومتری از مسیر بهبهان به رامهرمز در محل امامزاده امیر حاضر، در سمت راست، جاده آسفالته پدافند هوایی بهبهان از جاده اصلی منشعب می گردد که با طی تقریباً ۳۰ کیلومتر و با گذشتن از میان شهر لیکک، پس از پشت سر گذاشتن ۳-۴ کیلومتر، باید مسیر انشعابی بسمت بخش کت بابااحمد را ادامه داد تا به جاده یِ فرعیِ قلعه نادر رسید. قابل ذکر است که جاده بهبهان – لیکک در نهایت به سایت راداری و پدافند هوایی بر فراز تنگ ماغر بهمئی در تقریباً ۱۰-۱۲ کیلومتریِ شهر لیکک منتهی می گردد. این جاده در زمان حکومت پهلوی و برای دسترسی به سایت مذکور ایجاد گردید امّا بمرور زمان و با اقدامات عمرانیِ بعدی، دچار انشعاباتی به سوی مناطق تَشان، مُمبی، سرآسیاب یوسفی، کت بابااحمد و سیاه شیر نیز گردید.

قلعه نادر بهمئی

صعود به قله ی کوه قلعه نادر بهمئی، قدری مشکل بوده و با سختی همراه می باشد. چراکه اصولاً ساختار طبیعی این کوه به گونه ای است که هرچند ممکن است از فاصله ی دور، بالا رفتن از آن را در ذهن انسان ساده جلوه بدهد امّا با نزدیک شدن هرچه بیشتر بدان و همچنین پای نهادن در راه صعود به آن، سختی و مشکلات مسیر را بیش از پیش نمایان می سازد. این سختی و صعب العبور بودنِ مسیر با رسیدن به طبقات چندگانه ی قلعه در ارتفاعات کوه بیشتر می گردد، به گونه ای که گذشتن از برخی نقاط آن همراه با خطر سقوط می باشد. البته گفته می شود از سمت شمال غرب راهی مال رو به طرف قلعه وجود دارد که امروزه به دلیل وجود چاه های نفت در آن نقطه و ایجاد حفاظ امنیتی توسط حراست شرکت ملی نفت، دسترسی بدان مقدور نمی باشد.

باید توجه داشت؛ حسن صباح، در مقابله ی خشن و شدید خویش با سلجوقیان استراتژی خود را بر پایه استفاده از دِژهای تسخیرناپذیر استوار کرده بود. بعنوان مثال: قلعه اَلموت از مهّم ترین قلعه های ایرانی است که در منطقه رودبار قزوین واقع شده و به دلیل سکونت حسن صباح به آشیانه ی عقاب شهرت داشته، این دژ که بر فراز صخره ای منحصربفرد ساخته شده است، سالهای سال فتح آن برای حکومت سلاجقه یک رویای تعبیر ناپذیر بوده است. با وجود این اوضاع واحوال، طبیعی بود که اسماعیلیان در منطقه ی اَرجان نیز به دنبال دژهای نفوذناپذیر باشند که قلعه نادر از آن جمله بوده است.

قلعه نادر بهمئی

ایجاد و بازسازی استحکامات و بناهای قلعه نادر، بیشتر مربوط به دوران استقرار اسماعیلیانِ منطقه اَرجان در آن و همچنین دوره ی حسین خان بهمئی می باشد.قلعه نادر دارای چندین طبقه می باشد که بوسیله دست انسان ایجاد گردیده است. در حقیقت ساختار طبیعی کوه این امکان را فراهم نموده است که انسان با کمک فکر خلاق و نیروی فیزیکی، تغییرات و اصلاحات لازم را جهت استفاده بهینه تر در ساختار آن اِعمال نماید. در طبقات گوناگون قلعه آثار مختلفی همچون اتاق های عمومی، شخصی و نگهبانی، زندان، قبرستان، محل نیایش، آب انبار و حتّی جوهای خود رو برای مصارف خوراکی نیز وجود دارد. در دامنه ی کوه، چشمه ای با نام آب گازران وجود دارد که بهمئی ها بدان « آو گازِرُن » می گویند؛ ساکنان قلعه، در کنار آب انبار موجود در خود قلعه، از این چشمه بعنوان یکی از منابع تأمین آب استفاده می کرده اند.

صعود به قله ی کوه قلعه نادر هرچند همراه با کمی سختی می باشد امّا می تواند خاطره ای دلنشین برای ایران دوستان، ایرانگردان و هر فرد علاقمند به تاریخ این مرز و بوم باشد. از فراز قله ی کوه قلعه نادر می توان نمایی از مناطق لیکک، کت بابااحمد، ابوالفارس، جایزان و حتّی دشت بهبهان را نیز مشاهده نمود.

قلعه نادر بهمئی

احمد اقتداری در کتاب دیار شهریاران درباره قلعه نادر بهمئی می نویسد: از روستای لیکک و ارتفاعات سَرلیکک بر بلندای کوهی تَک قرار گرفته و بر قله ی آن آثار قلعه و ویرانه های ساختمانی شامل برج و بارو را با چشم مسلح (دوربین) می توان دید. چون از سَرجوشر از انتهای جلگه تشان به طرف غرب برانیم از حوالی کَل جمشید کوه قلعه نادر آشکار است. (از جاده آسفالته ی کنونی که بهبهان و رامهرمز را به یکدیگر متصل می نماید نیز قلعه نادر نمایان است)

اقتداری در ادامه اشاره می نماید: من چنان دریافتم که در کشاکش دوران این قلعه که واقعاً موقعیت ممتاز نظامی دارد چندین بار ویران شده و آثار عمده ای از آن باقی نمانده است. در بعضی از کتب مراجع نوشته اند که اسماعیلیان در ناحیه ارجان چند قلعه مستحکم در اختیار داشته اند مانند قلعه گل و قلعه گلاب و دژ کلات و قلعه طیغور یا طیفور یا طنبور. شاید قلعه نادر هم که در کتاب تاریخ جغرافیایی خوزستان نوشته مرحوم امام شوشتری بنام قلعه ناظر ذکر شده است یکی از قلعه های اسماعیلیه بوده است. روایات سینه به سینه و یکی دو نسل متعارف بومی از قلعه داری و جنگاوری مردمان در این قلعه سخن ها بیاد دارند. مرحوم امام شوشتری نوشته است: « نزدیک به تنگ سروک در بالای کوه قلعه ای است که اساس آن طبیعی و خداآفرین است و آثار بناها و عمارات قدیمه چند در آن می باشد و مردم محل آن را قلعه نادر می گویند و نسبت آن به نادر شاه افشار یا نادر دیگری بی دلیل است و دور نیست که این همان قلعه ناظر باشد که طبری در صفحه ۱۰۹ جلد ۱۰ و صفحه ۴۳ جلد دوازدهِ کتاب خود آن را نام برده است. طبری می گوید: ” ابوحمزه اسکاف ارجانی که از ملاحده اسماعیلیه بود آنجا و قلعه طنبور و قلعه خلاد خدرا در سال ۴۹۴ بدست آورد.” در نزدیکیهای قلعه نادر قلعه دیگری است که آن را قلعه لیکک گویند و آن هم از دژهای قدیمه ی این حدود است.»

قلعه نادر بهمئی

قلعه نادر بهمئی

این روزها منطقه گردشگری قلعه نادر بهمئی با تلفیقی از تاریخ و طبیعت زیبا در بهترین شرایط برای پذیرایی از مهمانان نوروزی قرار دارد.بر فراز این منطقه آثاری برجای مانده از یک قلعه باستانی با قدمت هزار ساله وجود دارد که به قلعه نادر معروف است.

قلعه نادر بهمئی

قلعه نادر بهمئی

قلعه نادر بهمئی

قلعه نادر بهمئی

قلعه نادر بهمئی

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه گردشگری

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!



بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


فال حافظ روزانه جمعه 10 فروردین 1403 با معنی و تفسیر دقیق