حجاب، امری دینی است و نباید به بحث سیاسی تبدیل شود

حجت الاسلام والمسلمین سید محمدعلی ایازی در جلسه مناظره دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی با موضوع حجاب ضمن اشاره به آیاتی از سوره احزاب عنوان کرد: چالش این است که آیا در سوره‌های نور و احزاب که موضوع حجاب به روشنی بیان شده، هدف تامین امنیت عمومی بوده یا موضوع برای حفظ کرامت زن مطرح شده است؟

وی افزود: این مسأله، تفاوتی اساسی در مرحله اجرای امور برای تحقق حجاب اسلامی در جامعه ایجاد می‌کند. از مقایسه بین آیات سوره نور و احزاب این گونه بر می‌آید که معنای آیه سوره احزاب هم متاخرتر و هم جامع‌تر به اهمیت مسئله حجاب تاکید کرده است، نکته اساسی در این آیه این است که برخلاف سوره نور قرآن در اینجا برای حرف خود تعلیل می‌آورد.

ایازی با بیان این‌که در قرآن به ندرت برای بیان مسائل تعلیل آورده می‌شود، گفت: وقتی قرآن تعلیل می‌آورد یعنی علاوه بر اعلام موضوع، جنبه اقناع مخاطب را نیز مدنظر دارد؛ اصل حجاب یک بحث انسانی است و شریعت در مسیر تمدنی و تکاملی خود به آرامی لباس می‌پوشد و این لباس شکلی پیدا می‌کند که برای شخصیت و هویت اوست و لباس بخشی از تمدن انسان محسوب می‌شود.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در فرهنگ جزیرة‌العرب زمان جاهلیت وضعیتی استثنایی وجود داشته است، این سرزمین بین دو تمدن ایران و روم بوده و با شکل زندگی بسیار درمانده و همراه با مشکل فقر بوده است، در این سرزمین مردم به دور از تمدن زندگی می‌کردند، در آنجا لباس ضرورت طبیعی را نداشته و شکل مشکلی به خود گرفته بود.

وی افزود: به دلیل شرایط موجود در جزیرة‌العرب لخت بودن بین مردم حرمتی نداشته و فقر نیز امکانات را برای بهبود این موضوع فراهم نکرده بود؛ وضعیت آن زمان در جزیرة‌العرب اینگونه بوده و این شرایط در کنار سوء استفاده جنسی از بردگان و زنان نیز قرار داشته است. در چنین شرایطی آیات حجاب نازل می‌شود، ابتدا در سوره نور هم به زنان و هم مردان خطاب می‌شود و اول مسئله چشم مطرح و پس از آن پوشش عنوان می‌شود.

فضای سالم اجتماعی، علت دستور حجاب

ایازی اظهار کرد: گفته شده که حجاب، یک فضای سالم اجتماعی برای زنان مومن فراهم می‌کند، تعدیل آورده شده برای آیه حجاب نیز به خاطر همین موضوع است؛ امروز با گذشت ۴۰ سال از انقلاب و علی‌رغم سرمایه‌گذاری‌هایی که در این زمینه انجام شده، اما وضعیت حجاب در کشور ما روز به روز بدتر شده است؛ حجاب یک امر دینی است و نباید آن را تبدیل به یک بحث سیاسی کرد؛ طبق مطالعات اجتماعی آنان که امروز با حجاب مخالفت می‌کنند، حدود ۶۳ درصد انگیزه غیردینی دارند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: ما اگر شرایط انتخاب حجاب را فراهم می‌کردیم قطعاً فضای بهتری را در سطح جامعه شاهد بودیم، امروز حتی در خانواده‌های سنتی و مذهبی هم شاهد چالش‌هایی در بحث حجاب هستیم؛ هیچ کجا یک فقیه یا یک مفسر، حجاب را به عنوان یک مسئله عفت عمومی مطرح نکرده است، قرآن می‌گوید حجاب برای آن است که زنانی که اهل خویشتن‌داری هستند، از دیگران شناخته شوند و این یعنی دیگر زنانی که اعتقاد به حجاب نداشتند، هم در جامعه حضور دارند.

ایازی عنوان کرد: اگر حجاب به عنوان یک مسئله با عنوان عفت عمومی مطرح باشد هر زنی را باید مجبور به حجاب کرد، اما نکته‌ای که در آیات قرآن هم وجود دارد این است که عده‌ای هستند که هرچه به آن‌ها گفته شود، گوش نمی‌دهند و اینان گروه سوم در مسئله رعایت حجاب هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان این که اگر زن تبدیل به کالا شود، در جامعه مشکل به‌وجود می‌آید، افزود: اگر بگوییم زنان خود را بپوشانند تا امنیت‌شان حفظ شود، یک بخش از حجاب است. در آیه حجاب دو نکته مطرح می‌شود؛ یکی مرزبندی بین زنان و دیگر این‌که آنان تامین امنیت بشوند؛ از زمان‌های گذشته متفکران دینی ما در رابطه با اجبار حجاب هشدارهایی دادند که از جمله این افراد شهید مطهری است که معتقد بودند این کار اجباری نتایج بدی خواهد داشت.

تبیین حجاب با پوشش حداقلی و حداکثری

وی گفت: ما در رابطه با حجاب به گونه‌ای رفتار کردیم که از این بدتر نمی‌شد انجام داد؛ به طوری که این شرایط حتی دوست‌داران حجاب را نیز ناراحت می‌کند؛ دستور آیه قرآن این است که زنان بامیل حجاب را انتخاب کنند؛ در حجاب یک بحث حداقلی و حداکثری در نظر گرفته شده و معنا ندارد که اگر حداقل‌ها فراهم شد، مردم را به پوشش حداکثری مجبور کنیم و برای مثال بگوییم برای ورود به دانشگاه چادر اجباری است.

وی با بیان این‌که در مسائل مربوط به حجاب بخش‌هایی به مسائل اجتماعی و تحقق آن و امور اجرایی مربوط می‌شود و نیازمند بحث علمی است، اضافه کرد: خود دین در باب برخی از موضوعات نظر نداده و مسائل را به عرف و عقلا ارجاع می‌دهد که این عرف متغیر است، ممکن است یک چیز گاهی عدل باشد و در زمان دیگری ظلم در نظر گرفته شود؛ مفهوم بیان قرآن این است که زنان مؤمن در رابطه با حجاب چگونه لباس بپوشند که بهانه سودجویی در جامعه گرفته شود و زنان بااکرام حریم خود را از دیگران جدا کنند.

ایازی با اشاره به این‌که آیه حجاب بیان عام دارد، ادامه داد: بسیاری از مباحث و محدودیت‌هایی که در مباحث فقهی در نظر گرفته شده این است که زن نقشی در حاکمیت نداشته باشد و نقش اجتماعی نپذیرد در حالی که این مسأله در قرآن نیامده است؛ این که قرآن هوشمندانه یک‌سری مباحث را گفته و هوشمندانه هم یک‌سری مسائل را مطرح نکرده، عاملی است که سبب جاودانگی قرآن می‌شود.

وی گفت: ما اعتقاد داریم نفس اخلاق در رفتار جامعه اثر دارد اما یک پله بالاتر آن‌که که دستورات دینی در این رفتار تاثیر دارد ولی نه آن‌که مردم را مجبور به اجرای این دستورات کنیم؛ اگر مسئله و ضرورت آن برای کسی جا نیفتاده باشد دیگر نمی‌توان اجرای معروف و نهی از منکر را برای او اجرا کرد؛ بحث ما در رابطه با حجاب، بحث حفظ کرامت زن است اما اگر این مسئله را به عنوان عفت عمومی مطرح کنیم یعنی ما برای دیگران نقشه می‌کشیم.

انتهای پیام