هر آنچه که باید درباره بیماری های آمیزشی بدانید

لغت بیماری های آمیزشی (STD) برای اختلالاتی استفاده می شود که از طریق تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند. با داشتن رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی محافظت نشده با کسی که دچار بیماری های آمیزشی است، می توانید مبتلا به این بیماری ها شوید. به بیماری های آمیزشی (STD)، عفونت های منتقله جنسی (STI) یا بیماری مقاربتی (VD) هم می گویند. با توجه به نوع بیماری آمیزشی، عفونت می تواند از طریق استفاده از سرنگ مشترک و شیردهی هم منتقل شود. در این مقاله از بخش جنسی و بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری های آمیزشی می پردازیم.

عوامل مخاطره آمیز بیماری های آمیزشی

هر کسی که از نظر جنسی فعال است در خطر ابتلا به بیماری های آمیزشی (STD) یا عفونت های منتقله جنسی (STI) قرار دارد.

عواملی که احتمال بروز این بیماری ها و عفونت ها را افزایش می دهند عبارتند از:

رابطه جنسی محافظت نشده

داشتن رابطه جنسی واژینال یا مقعدی همراه با دخول و بدون استفاده از کاندوم با کسی که مبتلا به بیماری یا عفونت است به طرز چشمگیری ریسک بروز بیماری های آمیزشی را افزایش می دهد. استفاده نادرست یا نامنظم از کاندوم هم خطر بروز این بیماری ها را افزایش می دهد. رابطه دهانی خطر کمتری دارد اما در این نوع رابطه هم در صورت عدم استفاده از کاندوم و سد دندانی، عفونت می تواند منتقل شود. سد دندانی نوعی محافظ است که از لاتکس یا سیلیکون درست شده است.

داشتن چندین شریک جنسی

هر چه با افراد بیشتری تماس جنسی داشته باشید، خطر بروز بیماری های آمیزشی در شما افزایش میابد.

داشتن سابقه عفونت های منتقله جنسی (STI)

داشتن یک عفونت منتقله جنسی احتمال بروز یک عفونت دیگر را افزایش می دهد.

افرادی که به اجبار رابطه جنسی را تجربه می کنند

قرار گرفتن در معرض تجاوز جنسی می تواند خیلی دشوار باشد اما برای معاینه‌، درمان و برخورداری از حمایت احساسی هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.

مصرف الکل یا مواد مخدر

مصرف الکل و مواد مخدر می تواند روی توانایی تصمیم گرفتن فرد تاثیر بگذارد و فرد را بیشتر در معرض رفتارهای مخاطره آمیز قرار دهد.

سرنگ مشترک

استفاده از سرنگ مشترک سبب انتشار بسیاری از عفونت های جدی همچون HIV، هپاتیت B و هپاتیت C می شود.

جوان بودن

نیمی از عفونت های منتقله جنسی در افرادی اتفاق می افتند که سن آن ها بین ۱۵ تا ۲۴ سال است.

مردانی که برای درمان اختلال نعوظ از دارو استفاده می کنند

مردانی که به علت اختلال نعوظ از پزشک درخواست تجویز داروهایی همچون سیلدنافیل (ویاگرا، رواتیو)، تادالافیل (سیالیس، ادسیرکا) و واردنافیل (لویترا) را می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های منتقله جنسی قرار دارند. اگر از هر کدام از این داروها استفاده می کنید حتما روابط جنسی سالمی داشته باشید.

انتقال از مادر به فرزند

بیماری های مقاربتی خاص (همچون سوزاک، کلامیدیا، HIV و سیفلیس) می توانند در طول بارداری یا زایمان از مادر مبتلا به فرزندش منتقل شوند. عفونت های منتقله جنسی در نوزادان می توانند سبب بروز مشکلات جدی برای نوزاد و حتی مرگ او شوند. تمام زنان باردار باید برای این عفونت ها معاینه شوند و در صورت نیاز درمان شوند.

عوارض جانبی بیماری های آمیزشی

از آن جایی که بسیاری از افراد در مراحل اولیه بیماری های منتقله جنسی (STD) یا عفونت های منتقله جنسی (STI) علائم خاصی را تجربه نمی کنند، تحت نظر بودن برای این بیماری ها در پیشگیری از بروز عوارض جانبی اهمیت دارد.

عوارض جانبی ممکن عبارتند از:

درد لگن عوارض جانبی بارداری التهاب چشم آرتریت بیماری التهابی لگن ناباروری بیماری قلبی سرطان های خاص همچون سرطان های مربوط به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

علائم بیماری های آمیزشی در مردان

احتمال ابتلا به بیماری های منتقله آمیزشی بدون وجود هیچ علائمی وجود دارد. اما برخی از انواع بیماری های آمیزشی سبب بروز علائم مشهود می شوند.

در مردان، علائم رایج عبارتند از:

احساس درد یا ناراحتی در طول رابطه جنسی یا ادرار زخم، برآمدگی، دانه های پوستی روی پوست اطراف آلت تناسلی، بیضه ها، مقعد، ران ها و دهان ترشحات غیر معمول یا خونریزی از آلت تناسلی ورم و درد بیضه ها

علائم مخصوص با توجه به نوع بیماری آمیزشی متفاوتند.

علائم بیماری های آمیزشی در زنان

در بسیاری از شرایط، بیماری های منتقله آمیزشی سبب بروز علائم مشخصی نمی شوند.

اما هنگامی که سبب بروز علائم می شوند ممکن است که فرد نشانه های زیر را تجربه کند:

درد و اذیت شدن در طول رابطه جنسی یا ادرار زخم، برآمدگی، دانه های پوستی رو یا اطراف واژن و در مقعد، ران ها و دهان ترشحات غیر معمول و خونریزی از واژن احساس خارش در اطراف واژن

علائم مخصوص با توجه به نوع بیماری آمیزشی متفاوتند.

بیشتر بخوانید: دلایل آمیزش دردناک و راه حلی برای آن

انواع بیماری های آمیزشی

بسیاری از انواع عفونت ها می توانند از طریق تماس جنسی منتقل شوند.

در این قسمت به رایج ترین بیماری های آمیزشی اشاره خواهیم کرد:

کلامیدیا

نوع خاصی از باکتری سبب بروز کلامیدیا می شود. کلامیدیا رایج ترین بیماری آمیزشی گزارش شده در آمریکا است. بسیاری از افرادی که مبتلا به کلامیدیا هستند علائم مشهودی ندارند.

هنگامی که علائم کلامیدیا شروع به گسترش می کنند می توانند شامل این موارد باشند:

درد یا اذیت شدن در طول رابطه جنسی یا ادرار ترشحات زرد یا سبز رنگ از واژن یا آلت تناسلی مردان درد در قسمت پایینی شکم

اگر کلامیدیا درمان نشود می تواند سبب بروز این موارد شود:

عفونت مجرای پیشاب و غده پروستات یا بیضه ها بیماری التهابی لگن ناباروری

اگر یک زن باردار دچار کلامیدیای درمان نشده باشد، می تواند در طول زایمان آن را به فرزندش منتقل کند.

نوزاد ممکن است دچار این علائم شود:

ذات الریه عفونت چشم کوری

آنتی بیوتیک می تواند به راحتی کلامیدیا را درمان کند.

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

ویروس پاپیلومای انسانی نوعی ویروس است که می تواند از طریق تماس نزدیک پوستی یا تماس جنسی از شخصی به شخص دیگر منتقل شود. ویروس های متفاوتی سبب بروز این اختلال می شوند و برخی از این ویروس ها از بقیه خطرناک ترند. رایج ترین علائم HPV وجود زگیل در ناحیه تناسلی، دهان یا گلو است.

برخی از انواع عفونت های HPV می توانند سبب بروز سرطان هایی نظیر این موارد شوند:

سرطان دهان سرطان دهانه رحم سرطان فرج سرطان آلت تناسلی مردان سرطان راست روده یا رکتوم

با این که در بیشتر موارد HPV سرطانی نیست اما برخی از انواع ویروس های HPV بیشتر از سایر ویروس ها منجر به سرطان می شوند. طبق تحقیقات انجام شده، در ایالات متحده آمریکا بیشتر انواع سرطان های مربوط به HPV توسط HPV16 و HPV18 ایجاد می شوند. این دو نوع HPV، سبب ۷۰% از تمام موارد سرطان دهانه رحم هستند.

هیچ درمانی برای HPV وجود ندارد. اما در برخی موارد عفونت HPV به خودی خود برطرف می شود. به علاوه واکسن هایی برای محافظت در برابر HPV16 و HPV18، که خطرناک ترین نوع HPV هستند، وجود دارد. اگر دچار HPV هستید، آزمایش درست و معاینه توسط پزشک کمک می کند که خطر بروز عوارض جانبی را کاهش دهید. راه هایی که می توانید برای محافظت از خودتان در برابر HPV و عوارض جانبی آن انجام دهید را امتحان کنید.

سیفلیس

سیفلیس نوعی عفونت باکتریایی است که معمولا در مراحل اولیه این اختلال، تشخیص آن دشوار است. یکی از اولین نشانه هایی که معمولا مشاهده می شود زخم گرد و کوچکی به نام شانکر است. شانکر می تواند در ناحیه تناسلی، مقعد و دهان شکل بگیرد که معمولا دردی ندارد اما به شدت عفونی است.

علائم دیگر سیفلیس عبارتند از:

دانه های پوستی خستگی مفرط تب سردرد درد مفاصل از دست دادن وزن ریزش مو

اگر سیفلیس درمان نشود در مراحل آخر می تواند منجر به این موارد شود:

از دست دادن بینایی از دست دادن شنوایی از دست دادن حافظه بیماری ذهنی عفونت مغز یا طناب نخاعی بیماری قلبی مرگ

خوشبختانه سیفلیس اغلب زود تشخیص داده می شود و به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می شود. اما وجود عفونت سیفلیس در نوزاد می تواند سبب مرگ او شود. به همین علت است که تمام زنان باردار باید برای وجود سیفلیس تحت نظر گرفته شوند. هر چه سیفلیس زودتر تشخیص داده و درمان شود، آسیب کمتری وارد می کند.

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)

ویروس نقص ایمنی انسانی می تواند به سیستم ایمنی آسیب بزند و احتمال بروز سایر انواع ویروس ها، باکتری ها و سرطان های خاص را افزایش دهد. اگر HIV درمان نشود می تواند به مرحله ۳ HIV منجر شود که به آن ایدز می گویند. اما با درمان هایی که امروزه در دسترس است بسیاری از افرادی که با HIV زندگی می کنند دچار ایدز نمی شوند. در مراحل اولیه معمولا علائم HIV را با آنفولانزا اشتباه می گیرند.

برای مثال علائم اولیه می توانند شامل این موارد باشند:

تب لرز درد ورم غدد لنفاوی گلودرد سردرد حالت تهوع دانه های پوستی

این علائم اولیه پس از یک ماه یا بیشتر برطرف می شوند. از آن مرحله به بعد، فرد می تواند بدون داشتن علائم جدی یا دائم، HIV داشته باشد.

سایر افراد می توانند علائم غیر مشخصی همچون این موارد را تجربه کنند:

خستگی مفرط تکرار شونده تب سردرد دل درد

هنوز درمانی برای HIV وجود ندارد، اما گزینه های درمانی هم اکنون برای کنترل HIV در دسترس هستند. درمان زود هنگام و موثر می تواند به افرادی که با HIV دست و پنجه نرم می کنند کمک کند که همچون افراد دیگری که HIV ندارند زندگی طولانی ای داشته باشند. درمان درست احتمال انتقال HIV به شریک جنسی را نیز پایین می آورد. در حقیقت درمان می تواند میزان HIV در بدن را به سطح پایینی برساند. هنگامی که سطح HIV پایین و نامعلوم باشد نمی تواند به سایر افراد منتقل شود.

بدون انجام آزمایش های مکرر، بسیاری از افراد متوجه نمی شوند که دچار HIV هستند. برای تشخیص و درمان زود هنگام بهتر است که افرادی که بین ۱۳ تا ۶۴ سال هستند حداقل یکبار آزمایش دهند. افرادی که بیشتر در خطر HIV قرار دارند باید حداقل یکبار در سال آزمایش دهند، حتی اگر هیچ علائمی نداشته باشند. با پیشرفت های اخیر در زمینه معاینه و درمان امکان این وجود دارد که با وجود HIV، زندگی طولانی و سالمی داشت.

سوزاک

سوزاک یکی دیگر از بیماری های آمیزشی باکتریایی است. بسیاری از افرادی که سوزاک دارند هیچ علائم خاصی را از خود نشان نمی دهند.

اما در صورت وجود علائم، ممکن است که این موارد مشاهده شوند:

ترشحات سفید، زرد، بژ یا سبز رنگ از آلت تناسلی یا واژن درد یا اذیت شدن در طول رابطه جنسی یا ادرار تکرر ادرار نسبت به گذشته خارش اطراف ناحیه تناسلی گلودرد

اگر سوزاک درمان نشود می تواند منجر به این موارد شود:

عفونت مجرای پیشاب، غده پروستات و بیضه ها بیماری التهابی لگن ناباروری

امکان انتقال سوزاک از مادر به فرزند نوزادش وجود دارد. هنگامی که این اتفاق می افتد، سوزاک می تواند سبب بروز علائم جدی برای نوزاد شود. به همین علت است که پزشکان توصیه می کنند که زنان باردار برای بررسی بیماری های آمیزشی آزمایش دهند. معمولا امکان درمان سوزاک با مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد.

شپش عانه (شپش ناحیه تناسلی)

شپش عانه نام دیگر شپش ناحیه تناسلی است که نوعی از حشرات کوچک هستند و در موهای ناحیه شرمگاهی سکونت دارند. همچون شپش سر و شپش بدن، شپش عانه هم از خون انسان تغذیه می کنند.

علائم رایج شپش عانه عبارتند از:

خارش اطراف ناحیه تناسلی یا مقعد برآمدگی های کوچک صورتی یا قرمز در اطراف ناحیه تناسلی یا مقعد تب از دست دادن انرژی تحریک پذیری

به علاوه می توانید شپش عانه یا تخم های سفید کوچک آن ها را در اطراف ریشه موهای ناحیه تناسلی ببینید. ذره بین می تواند به شما کمک کند که آن ها را ببینید. اگر شپش عانه درمان نشود می تواند از طریق تماس پوستی، استفاده از لباس، رختخواب و حوله مشترک به سایر افراد منتقل شود. خاراندن جای گاز گرفتگی این شپش ها می تواند سبب عفونی شدن آن شود. بهتر است که هر چه زودتر شپش عانه را درمان کنید. اگر شپش عانه دارید می توانید با درمان های موضعی آن را برطرف کنید. به علاوه باید لباس ها، رختخواب، حوله و خانه خود را هم تمیز کنید.

تریکومونیازیس

تریکومونیازیس توسط جانداران تک یاخته ای ایجاد می شود و می تواند از طریق تماس ناحیه تناسلی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. با توجه به شواهد، تنها کمتر از یک سوم از افرادی که دچار تریکومونیازیس هستند، علائمی از خود نشان می دهند.

در صورت وجود این علائم، ممکن است که این موارد مشاهده شوند:

ترشحاتی از واژن یا آلت تناسلی مردان سوزش یا خارش اطراف واژن یا آلت تناسلی مردان درد یا اذیت شدن در طول ادرار یا رابطه جنسی تکرر ادرار

در زنان، ترشحات حاصل از تریکومونیازیس معمولا بوی نامطبوعی خواهند داشت.

اگر تریکومونیازیس درمان نشود می تواند منجر به این موارد شود:

عفونت مجرای پیشاب بیماری التهابی لگن ناباروری

امکان درمان تریکومونیازیس با مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد.

بیشتر بخوانید: درمورد شایع ترین علت های ناباروری بدانیم

هرپس

هرپس کوتاه شده ویروس‌ هرپس سیمپلکس (HSV) است. دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس وجود دارد (HSV-1 و HSV-2). هر دو ویروس می توانند از طریق تماس جنسی منتقل شوند. هرپس یک بیماری آمیزشی رایج است. طبق تخمین ها، در ایالات متحده آمریکا در افراد بین ۱۴ تا ۴۹ سال، ۱ نفر از هر ۶ نفر هرپس دارد. ویروس HSV-1 سبب تبخال لب می شود که می تواند منجر به تاول تبخالی نیز شود. ویروس HSV-1 می تواند در طول رابطه دهانی از دهان یک فرد به ناحیه تناسلی فرد دیگر منتقل شود.

هنگامی که این اتفاق می افتد، HSV-1 سبب تبخال تناسلی می شود. اما به طور کلی HSV-2 سبب تبخال تناسلی می شود. رایج ترین علامت هرپس زخم تاولی است. در مواردی که تبخال تناسلی وجود دارد، این زخم ها رو یا اطراف ناحیه تناسلی شکل می گیرند. تبخال لب هم همان طور که از اسمش پیداست رو یا اطراف لب شکل می گیرد.

بهبود زخم های ناشی از تبخال چندین هفته طول می کشد. اولین تجربه تبخال دردناک تر از دفعات بعد خواهد بود. با گذر زمان از درد تبخال کاسته خواهد شد. اگر یک زن باردار دچار هرپس باشد می تواند آن را به جنین در رحم منتقل کند یا هنگام زایمان آن را به نوزاد انتقال دهد. این هرپس های مادرزادی می توانند برای نوزاد خیلی خطرناک باشند.

به همین علت زنان باردار باید برای وجود هرپس بررسی شوند. هنوز هیچ درمانی برای هرپس پیدا نشده است. اما داروهایی برای کنترل هرپس و کاهش درد ناشی از زخم های هرپس در دسترس هستند. به علاوه مصرف دارو احتمال انتقال هرپس به شریک جنسی را کاهش می دهد. درمان موثر و رابطه جنسی محافظت شده می تواند زندگی راحتی را با وجود این ویروس برای فرد فراهم کند و از دیگران در برابر این ویروس محافظت کند.

شانکروئید

شانکروئید یا شانکر نرم نوعی عفونت باکتریایی است که توسط استرپتوباسیلوس هموفیلوس دوکرئی ایجاد می شود. این عفونت سبب ایجاد زخم های دردناک روی ناحیه تناسلی می شود و تنها از طریق تماس جنسی منتقل می شود. این بیماری در کشورهای در حال توسعه و گروه هایی که از نظر اقتصادی و اجتماعی در سطح پایینی هستند رایج تر است.

علت این شیوع، عدم دسترسی درست به خدمات درمانی، خجالت کشیدن از درخواست کمک کردن، نبود آموزش های جنسی کافی و سایر موارد است. در سال ۲۰۱۵ تنها ۱۱ مورد شانکروئید در ایالات متحده آمریکا گزارش شد. شانکروئید احتمال ابتلا به HIV را افزایش می دهد و HIV نیز احتمال بروز شانکروئید را افزایش می دهد.

۱ روز تا ۲ هفته پس از ابتلا به عفونت، بیمار دچار برآمدگی هایی می شود که در طول یک روز تبدیل به زخم می شوند. این زخم ها می توانند خیلی دردناک باشند. اگر روی زخم برداشته شود سبب خونریزی می شود. در برخی موارد غدد لنفاوی هم متورم و دردناک می شوند. معمولا زنانی که از شانکروئید رنج می برند حداقل ۴ زخم دارند، در حالی که مردان تنها ۱ زخم خواهند داشت. مردان علائم کمتر و خفیف تری خواهند داشت. معمولا شانکروئید با مصرف اریترومایسین طی یک دوره هفت روزه، یک دوز آزیترومایسین یا یک دوز سفتریاکسون درمان می شود.

مولوسکوم کانتوژیوزوم (زگیل آبکی)

مولوسکوم کانتوژیوزوم نوعی عفونت ویروسی و مسری پوستی است.

۴ نوع مولوسکوم کانتوژیوزوم وجود دارد:

رایج ترین نوع آن MCV-1 است نوعی از آن که از طریق رابطه جنسی منتقل می شود MCV-2 است MCV-3 MCV-4

وقتی این ویروس یک کودک را عفونی می کند، بیماری آمیزشی در نظر گرفته نمی شود. علائم مولوسکوم کانتوژیوزوم شامل وجود برآمدگی های کوچک و گرد روی پوست است. بدون درمان، این برآمدگی ها سرانجام برطرف می شوند اما برطرف شدن آن ها به خودی خود ۲ سال زمان می برد. پزشک می تواند با استفاده از مواد شیمیایی، روش الکتریکی یا تکنیک های منجمد کردن، این برآمدگی ها را بردارد. برخی از انواع دارو هستند که می توانید با مصرف آن ها مانع از رشد این برآمدگی ها شوید.

جرب یا گال (Scabies)

جرب یا گال نوعی اختلال پوستی است که توسط مایت یا هیره ای به نام سارکوپت اسکیبی ایجاد می شود. این مایت های میکروسکوپی می توانند ماه ها روی پوست شما زندگی کنند. این مایت ها روی سطح پوست تکثیر می شوند، روی پوست لانه می کنند و تخم می گذارند. وجود آن ها سبب شکل گیری دانه های قرمز و همراه با خارش روی پوست می شود.

حدود ۱۳۰ میلیون فرد در سرتاسر جهان با گال دست و پنجه نرم می کنند. گال به شدت مسری است و به آسانی از طریق تماس مستقیم پوستی از شخصی به شخص دیگر منتقل می شود. اما گال بیماری منتقله آمیزشی در نظر گرفته نمی شود. این مایت ها می توانند از طریق استفاده از لباس یا رختخواب مشترک هم منتقل شوند.

ابتلا به آن لزوما با تماس نزدیک در ارتباط نیست. گال می تواند اذیت کننده باشد اما معمولا به راحتی قابل حذف است. درمان شامل استفاده از داروهایی است که مایت ها و تخم های آن ها را از بین می برند. از آن جایی که گال به شدت مسری است، پزشکان معمولا پیشنهاد می دهند افرادی که در تماس مکرر با فرد مبتلا به گال هستند هم معاینه شوند. تشخیص زود هنگام گال به درمان سریع تر آن کمک می کند.