گنجینهی باختر، مکانِ امن در افغانستان ندارد
سالانه کمازکم 20 میلیون افغانی عاید از گردش و نمایش گنجینهی باختر در موزیمهای جهان، بهخزانهی دولت افغانستان میآید. مسوولان موزیم ملی افغانستان، بهدلیل نبود مکان امن و مصوون برای نگهداری گنجینهی باختر در داخل کشور، برادامهی نمایش این گنجینه در بیروناز کشور تأکید داشته و خبر میدهند که در 13 سال گذشته بیشاز ده میلیون نفر در 21 موزیم...
سالانه کمازکم ۲۰ میلیون افغانی عاید از گردش و نمایش گنجینهی باختر در موزیمهای جهان، بهخزانهی دولت افغانستان میآید. مسوولان موزیم ملی افغانستان، بهدلیل نبود مکان امن و مصوون برای نگهداری گنجینهی باختر در داخل کشور، برادامهی نمایش این گنجینه در بیروناز کشور تأکید داشته و خبر میدهند که در ۱۳ سال گذشته بیشاز ده میلیون نفر در ۲۱ موزیم جهان از داشتههای این گنجینه دیدن کرده و این نمایشگاهها بیشتراز ۲۵۶میلیون و۲۸۰هزار افغانی بهخزانهی دولت، عاید کردهاست. وزارت مالیه کشور، از دریافت مجموعی عواید گنجینهی باختر چیزی نگفته؛ اما بهگفتهی شمعروزخان مسجدی سخنگوی این وزارت، تنها ۳۴ میلیون افغانی در سال روان ازاین مدرک به خزانهی دولت رسیده و باقیهم بهتدریخ خواهد رسید. یحیا محبزاده معاون موزیم ملی افغانستان بهخبرنگار پیک میگوید که دراین مدت، شهروندان کشورهای فرانسه، ایتالیا، امریکا، کانادا، هالند، آلمان، انگلستان، سویدن، ناروی، جاپان، کوریا، چین و استرالیا، بیشتراز ۲۳۰ اثر گنجینهی باختر را از نزدیک دیدن کرده و از فرهنگ باستان افغانستان، آگاهی یافتهاند. گنجینهی باختر از داشتههای تاریخی و فرهنگی دورههای کهن (یونان باختر) است. بهگفتهی برخیاز پژوهشگران و نویسندگان در اکادمی علوم افغانستان، از مناطق مختلف کشور(طلاتپه، آیخانم، بگرام، تپهی فلول و تپهی زرگران بلخ) گردآوری شده و تنها نیمیاز اثرهای این گنجینه، مربوط به طلاتپهی شبرغاناست. «طلاتپه» نام یک پایگاه باستانی در شهر شبرغان مرکز ولایت جوزجاناست که بهگفتهی سرمحقق کتابخوان سعیدی منشی علمی اکادمی علوم افغانستان، شاهان و زمامداران زیادی درنتیجهی کاوشگریهای دورههای گذشته، موفق بهکشف آن نشده بودند؛ تا اینکه در سال ۱۹۷۸م. ازسوی گروه مشترک باستان شناسان افغانی و روسی کشف شد. بهگفته وی اثرهای بهدستآمده از این مکان باستانی، شامل زیورها، گردنبندهای تزینشده، چاقوهای طلایی، ابزار جنگی، سکههای طلا، تاج طلا، لباس و کمربند است که در موزیم ملی کشور نگهداری میشد. اما در واپسین سال حکومت داکتر نجیبالله، بهدلیل ناباوری مسوولان موزیم از نبود مصوونیت آن، به داخل بانک مرکزی افغانستان منتقل شد. پیشازاین گزارشهای تأیید ناشده از غارت گنجینهی باختر در جنگهای داخلی دههی هفتاد خورشیدی و امارت طالبان نیز در رسانهها و شبکههای اجتماعی منتشر شده؛ اما پساز فروپاشی نظام طالبانی، حامد کرزی رییس جمهور پیشین در سال ۱۳۸۲خورشیدی، این گنجینه را در حضورداشت شماری از مقامهای بلندپایه دولتی از داخل بانک مرکزی بیرون آورد و از سال ۱۳۸۵ بهاینسو درحال گردش و نمایش کشورهای جهان قرار دارد. برخیاز باستان شناسان و نمایندگان مردم در شورای ملی بهاین باوراند که گردش و نمایش این گنجینه در کشورهای مختلف جهان، از یکسو نمایانگر تاریخ و فرهنگ دیرینهی افغانستان را بهنمایش میگذارد و این روَند باید ادامه یابد. نعمتالله کریاب عضو کمیسیون دینی و فرهنگی مجلس نمایندگان بهخبرنگار پَیک میگوید: «هنوزهم شرایط لازم برای بازگرداندن گنجینهی باختر در داخل کشور مهیا نیست و بهتراست که تا چندین سال دیگرهم در گردش و نمایش باشد، تا هم از خطرهای احتمالی محفوظ باشد و هم یکمقدار عواید هم بهخزانهی دولت بیافزاید.» چنانکه آقای محبزاده معاون موزیم ملی نیز، بر ادامهی نمایش این گنجینه در موزیمهای جهان تأکید داشته و میافزاید که حتا همیناکنونهم، بسیاری از اثرهای تاریخی پوشیده و سروی شده وجود دارد که بهدلیل ناامنیهای روزافزون، قادر به استخراج و حفاظت آن در داخل کشور نیستند.