برخوردهای دوگانه در قانون‌گذاری مشکلات پسماند را افزایش داده است

عیسی کلانتری روز یکشنبه در همایش بین‌المللی مدیریت پسماند در سازمان حفاظت محیط زیست افزود: سال گذشته منابع خوبی در زمینه مدیریت پسماند تصویب شد اما حتی یک ریال از آن به وزارت کشور داده نشد. امسال قوانین مربوط به این بخش تا حدودی اصلاح شد اما باز هم وزارت کشور اعلام کرد که بعد از گذشت ۸ ماه از سال هنوز پولی به دست آن‌ها نرسیده است.

وی اظهار داشت: جامعه‌ای که می‌خواهد رشد کند و بخواهد از رفاه نسبی برخوردار باشد، بخشی از آن افزایش مصرف و نتیجه آن تولید پسماند است. بر این اساس روزانه حدود ۵۵ هزار تن پسماند در کشور تولید می‌شود، البته بخشی از پسماندهای عمرانی و توسعه‌ای در این آمار به حساب نمی‌آیند، این حجم زیادی است و برای مدیریت آن باید به جمع بندی و اجماع برسیم. اینکه چه باید کرد، مساله‌ای است که زیاد به آن پراخته نشده است.

معاون رئیس جمهوری ادامه داد: در هر نقطه از کشور با پسماند یک نوع برخورد می‌کنند، برخی جاها علمی و برخی سنتی است و در برخی مکان‌ها به علت یک سری محدودیت‌ها هیچ اتفاقی نمی‌افتد. به عنوان مثال امروز یکی از مشکلات اساسی در شمال کشور پسماند است که نحوه برخورد با آن نیز مشکل دیگر است، هنوز از نظر علمی به این جمع بندی نرسیدیم که با این پسماندها چه باید کرد، اظهار نظرهای مختلفی در این زمینه وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خودش را دارد.

وی افزود: به جز تهران در شهرهای بزرگ دیگر نیز با مشکلات زیادی مواجه هستیم. مثلا در آراد کوه پسماند زیادی جمع شده است، عده‌ای می‌گویند که مخل آسایش است اما عده‌ای مخالف آن هستند. به طور کلی معضل اصلی پسماند در ایران غیر از تولید زیاد، مساله «چه باید کرد با پسماند است ». دانش فنی کمی در این زمینه در کشور وجود دارد و از تجربیات کشورهای موفق در این عرصه کم استفاده می‌شود و در این زمنیه تحقیق، ارزیابی و تبادل مسائل فنی و اجرایی کم صورت گرفته است.

کلانتری تاکید کرد: پسماند یکی از مشکلات کشور است و بر این اساس رئیس جمهوری یکی از مسایل چهارگانه محیط زیستی خود را پسماند اعلام کرد. باید قوانین محکمی در این زمینه تصویب و از برخوردهای دوگانه پرهیز شود.

وی اظهار داشت: علاوه بر اینها در زمینه فرهنگ عمومی نیز کم کاری شده است، مردم روزانه ۷۰۰ تا ۷۵۰ گرم پسماند تولید می‌کنند. چون هم کم تولید کردن را بلد نیستند وهم نمی‌دانند با پسماندی که تولید کردند چگونه برخورد کنند، در واقع در این زمینه یک نوع عقب ماندگی فرهنگی داریم.

معاون رئیس جمهوری گفت: البته برخی شهرهای ما روش‌های پیشرفته‌ای برای مدیریت و تولید پسماند دارند، به عنوان مثال در سطح شهر بیرجند پسماندی دیده نمی‌شود و انگار اصلا زباله‌ای تولید نمی‌شود. یا شهر تبریز در حال نزدیک شدن به شهری سبز از لحاظ پسماند است اما در مقابل شهرهایی داریم که در زباله غرق هستند و به نظر می‌رسد شهرداری‌ها نیز تسلیم شرایط شده‌اند.

کلانتری ادامه داد: باید از نظر اقتصادی نیز کار کنیم، مثلا یکی از بانوان کرمانشاهی از پسماند کمپوست تولید می‌کند که صدها تن روی دستش مانده است. در حالی که سالانه مقدار زیادی یارانه بابت سموم شیمیایی می‌دهیم، باید در این زمینه کار شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: با توجه به افزایش جمعیت و تولید زیاد پسماند اگر به آن پرداخته نشود یکی از معضلات شهری خواهد شد. در منطقه‌ای پسماند را آتش می‌زنند، جایی دفن می‌کنند و در برخی جاها نیز آن‌را رها می‌کنند. متاسفانه بین شهرداری‌های کشور در زمینه مدیریت پسماند هماهنگی وجود ندارد و یا کمتر دیده می‌شود، لازم است وزارت کشور جدی‌تر برخورد کند.

وی افزود: باید با کشورهای پیشرو در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشیم، الان آلمان در زمینه پسماند در خوزستان به صورت پایلوت کار می‌کند اما کافی نیست. پسماند یک منبع درآمدی برای شهرداری‌هاست، با سازمان برنامه بودجه وارد مذاکره شدیم و گویا قرار است بر قیمت انرژی ناشی از پسماند تجدید نظر شود. این مساله باعث می‌شود تا افراد با انگیزه بیشتری در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند و به نظر می‌رسد قرار است این قیمت دو برابر شود.

کلانتری اظهارداشت: برخی کارخانه‌ها فرسوده هستند و پسماندهای تولید شده آن‌ها می‌تواند خطرناک باشد، امروز کشور با توجه به وضعیت صنایع پتروشیمی ضایعات فراوانی در این زمینه دارد. بنابراین یکی از مشکلات ما در این زمینه پسماندها و ضایعات پتروشیمی است، امروز ما بیشترین مصرف پلاستیک را در دنیا داریم، تا امروز هم فکری جدی برای آن نشده است. در واقع در زمینه مدیریت پسماند هم از لحاظ سرمایه، علم و اجرا عقب هستیم.

وی گفت: تقریبا تمام آب‌های سطحی در شمال کشور به شیرابه‌های پسماند آلوده‌اند، حتی خاک‌ها آلوده شده‌اند. این وضعیت خطرناکی است و حیات تمام آبزیان و جانداران در خطر است، دریا و جنگل در معرض تهدید پسماند قرار دارد و این شرایط زندگی حیات وحش را نیز به خطر انداخته است.

معاون رئیس جمهوری تاکید کرد: امیدواریم در این همایش به جمع بندی خوبی برسیم اما موظفیم از نظر اجرایی اقدامات جدی‌تری انجام دهیم، متاسفانه هنوز وزیر صمت لیست صنایعی که باید عوارض پسماند بدهند را به وزارت کشور اعلام نکرده در حالی که ۸ ماه از سال گذشته است.

کلانتری تصریح کرد: موظفیم فرهنگ و علم کشور را در زمینه محیط زیست به ویژه پسماند ارتقاء دهیم. اگر ۵۰ درصد کشور در حد ۵۰ درصد بیرجندی‌ها در زمینه پسماند فکر کنند، بخش زیادی از مشکلات در این زمینه برطرف خواهد شد.