باران، سیل و لایروبی رودخانه‌ها

هنگامی‌که باران‌های سیل‌آسا باریدن بگیرد وجود رودخانه‌های کوچک و بزرگ همانند مویرگ‌های خونی می‌تواند این باران‌ها را درمسیر درستی قرار دهد که نه تنها جان انسان‌ها را با خطر مواجه نسازد بلکه آب روان را به دریاچه سدها رسانده و ذخیره آبی مطمئن برای کشور رقم بزند.

کشور پهناور ایران دارای رودخانه‌های مهم و بزرگ و کوچکی است که به هنگام بارندگی‌ها آب‌های روان را به سمت تالاب‌ها، سدها و یا دریا و دریاچه‌ها هدایت می کنند. این رودخانه ها برای آنکه بتوانند به وظایف خود به درستی عمل کنند نیاز دارند هر چند مدت لایروبی و تمیز شوند.

هرچه رودخانه از سنگریزه‌ها و آشغال‌های ریخته شده در آنها پاک تر باشند بهتر جریان آب را به سمت سد یا دریا و دریاچه هدایت می‌کند و این امر می تواند به پیشگیری از سیلاب‌های خانمان برانداز کمک کند.

لایروبی رودخانه ها گرچه در پیشگیری از سیلاب نقش مهمی دارد اما همه کار نیست؛ چنانکه رئیس جامعه مهندسان مشاور ایران گفت: لایروبی رودخانه‌ها یکی از اقداماتی است که برای جلوگیری از سیلاب باید مورد توجه قرار گیرد؛ با این حال، این اقدام تنها گزینه نیست.

«بهروز گتمیری» در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: پیشگیری و مبارزه با سیلاب دانشی است که وجه‌های متعددی دارد و تنها دیدن یک وجه آن کارساز نخواهد بود.

رئیس جامعه مهندسان مشاور ادامه داد: توجه به بالا دست رود در زمان آرامش، توسعه پوشش گیاهی و ساخت حوضچه‌های آرامش از وجوه دیگری است که علاوه بر لایروبی رودخانه‌ها باید مورد توجه قرار گیرند.

گتمیری گفت: در بحث جلوگیری از سیلاب باید به دو بخش شهرهای واقع در دامنه‌ها و نیز شهرهای واقع در دشت‌های مسیر رودخانه‌ها توجه داشت.

استاد دانشگاه تهران ادامه داد: پیشگیری و مبارزه با سیلاب در شهرهایی که در دامنه قرار می گیرند بیشتر با تمیز نگهداشتن مسیل ها است تا وقتی آب در دامنه‌ها جمع می شود بتواند توسط چند مسیل خیلی مشخص به پایین دست شهر منتقل شود.

گتمیری افزود: در این شهرها باید مسیل‌ها از سنگ‌هایی که سیلاب‌های قبلی با خود آورده و نیز زباله هایی که مردم ریخته‌اند پاکسازی شوند و برخی مواقع که مسیل‌ها توسط لوله گذاری‌ها جابجا شده‌اند باید این لوله گذاری‌ها مدام چک شوند تا مانند سیلی که در شیراز جاری شد آسیب زا نباشند.

رئیس جامعه مهندسان مشاور ایران گفت: در شهرهایی که در دشت قرار داشته و رودخانه از آنها رد می شود مانند شهر اهواز که رودخانه کارون از آن عبور می کند برای جلوگیری از سیل چند راهکار نیاز دارد که یکی از آنها لایروبی بستر و عمیق کردن رودخانه است تا بتواندآبی که در سیلاب می آید در خود مسیر رودخانه جاری شده و برود.

گتمیری ادامه داد: برخی مواقع نیز حتی اگر لایروبی هم شده باشد حجم آبی که از بستر رودخانه جریان می یابد بیشتر بوده و به بیرون سرایت می کند به همین دلیل تمهید اساسی دیگر این است که حوضچه‌های ذخیره‌ای در بالا دست احداث شود.

استاد دانشگاه تهران گفـت: احداث این حوضچه‌ها سبب می شود تا آب در آنجا نگهداری شده و با آرامش بیشتر و طول زمان بیشتر در بستر رودخانه جاری شود و اینکار به پیشگیری از سیل کمک خواهد کرد.

گتمیری با تاکید بر اینکه تنها لایروبی جواب نخواهد داد خاطرنشان ساخت: علاوه بر اینکه لایروبی باید انجام شود حوضچه‌های ذخیره که زمان تمرکز سیلاب را زیاد می کند نیز باید احداث شود.

اما بحث لایروبی نیازمند اختصاص اعتبارات است و در همین زمینه «رضا اردکانیان» وزیر نیرو گفت:‌مبحث لایروبی و آزادسازی حریم و بستر رودخانه‌ها بسیار مهم است.

وی افزود:حدود هفت هزار و ۵۰۰ کیلومتر از رودخانه‌های اصلی داخل کشور در اولویت قرار گرفته تا مسائل مرتبط با آن برطرف شود که این امر نیازمند منابع مالی قابل توجهی است.
وزیر نیرو ادامه داد: امسال یک هزار و ۱۰۰ کیلومتر از رودخانه‌های کشور در اولویت لایروبی، آزادسازی و... است که از این مقدار حجم قابل توجهی از آن انجام شده و مابقی رودخانه‌ها نیز در دستور کار قرار گرفته است.