مسئولیت‌پذیری اجتماعی و تقویت جبهه حق لازمه انتظار واقعی است/ظهور با عافیت‌طلبی‌ها میسر نمی‌شود

به گزارش خبرنگار گروه مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان، هموار شدن مسیر حرکت به‌سوی ظهور و درک خورشید ولایت عظمی(ارواحنا فداه) که در بیانیه گام دوم انقلاب از سوی مقام معظم رهبری به عنوان افق راه معین شده است، الزاماتی دارد که در بررسی آنها با حجت‌الاسلام والمسلمین «سید محمد روحانی»، استاد حوزه و دانشگاه گفت‌وگویی داشته ایم و در ادامه از نظرتان می‌گذرد:

انتظاری که ما را در مسیر زمینه‌سازی ظهور و حرکت برای درک خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه) آماده می‌کند، چه معنا و مختصاتی دارد؟

معنای لغوی انتظار به‌معنای صبر و بردباری در جهت تحقق آرزو و امید، فارغ از شتاب‌زدگی، کم‌حوصلگی و خستگی است. اساساً انتظار با تحقق قطعی مرتبط است و هیچ امر محال و ناشدنی‌ای با انتظار و امید ناشی از آن جمع نمی‌شود. برای مثال یک کشاورز در ابتدای فصل کاشت و بذرافشانی، به امید برداشت محصول، دانه در دل زمین به امانت می‌کارد. منتظر واقعی و متقی نیز چنین است یعنی امیدوار به فضل الهی و رؤیت تلألو دولت کریمه مهدوی. او بذر نیکی و محبت در دل جامعه می‌کارد و به انتظار تحقق وعده محقق الهی می‌ماند.

شخص منتظر امام زمان(عج) باید بداند که حضرت حجت(عج) از او برای ظهور، انتظاراتی دارند و این انتظارات را اولویت قرار ‌دهد و از کجروی و انحرافات پرهیز کند.

منتطران حضرت ولیعصر(عحج) باید همان‌طور که در لسان قرآن آمده، پیوسته در نهایت آمادگی و قدرت باشند و اینگونه نپندارند که ظهور امام عصر(عج) بدون مقدمه و آمادگی محقق می‌شود. قلوب مؤمنین و شرایط اجتماعی باید به‌گونه‌ای باشد که تحقق وعده الهی درباره ظهور با استیلای قطعی ایمان بر کفر در سراسر گیتی محقق شود.

تحقق چنین ظرفیتی از انتظار در بدنه افراد و جامعه چگونه ممکن است و چطور می‌توان چنین تعبیری از انتظار را جا انداخت و نهادینه کرد؟

تعبیر دیگر انتظار، معنای کاربردی این واژه است که در بیانات بزرگان به ظرفیت دینداری تعبیر شده است. اگر در وجود شخصی این ظرفیت نهادینه باشد، وی در زمره منتظران حضرت ولیعصر(عج) قرار می‌گیرد و اگر این ودیعه در وجود وی نباشد، باید ایجاد شود.

در روایات ائمه معصوم(ع) آمده در زمان غیبت حضرت حجت(عج)، دینداری بسیار سخت خواهد بود، لذا منتظر باید پیوسته خود را از هر جهت در مدار دین و ارزش‌های توحیدی قرار دهد. توقع می‌رود فرد منتظر در شرایط غیرقابل پیش‌بینی و نامشخص، خود را در مسیر باورها و ارزش‌های الهی پایدار و ثابت نگاه دارد وگرنه در شرایط عادی و بی‌خطر، همه ادعای انتظار منجی را دارند.

این درک چگونه به دست می آید؟

باید توجه داشت درک این معانی هزینه‌هایی دارد و با عافیت‌طلبی میسر نمی‌شود. باید متناسب با مفهوم امامت و پیروی از معصوم(ع)، در چارچوب عدالت و برابری و رفع تبعیض و مبارزه با طواغیت گام برداریم و نوع‌دوستی و محبت و حفظ کرامت انسانی را در این مسیر فراموش نکنیم.

برای آراستگی به عنصر معنویت و اخلاق که لازمه سبک زندگی منتظرانه و حرکت به‌سوی ظهور است، چه باید کرد؟

ممکن است انسان در برخی مواقع از محاسن اخلاقی و چارچوب‌های سفارش‌شده دینی عدول کرده و یا آنها را فراموش کند، این در حالی است که بنابر روایات، رسول خدا(ص) هدف غایی و عالی بعثت را شکوفایی مکارم اخلاق برشمرده‌اند. لذا منتظر واقعی نمی‌تواند از این مسیر جدا باشد و ارزش‌های اخلاقی و انسانی را نادیده بگیرد. سلاح صبر، توکل، پرهیز از خشونت، میانه‌روی و اتصال به عالم غیب، منشأ رسیدن به تمام سجایای اخلاقی است که غایت آنها در دولت کریمه تجلی می‌یابد.

و در مقابل، افراط و تفریط، اساس رذائل اخلاقی است که منتظر حقیقی باید از هر دوی آنها برحذر باشد. رسیدن به معنای حقیقی محاسن اخلاقی فقط با تبعیت از معصوم(ع) میسر است و مهمترین آفت در این باره، پیروی از هواهای نفسانی و افراط و تفریط در امر دین و اخلاق است.

اگرچه ظرفیت‌های هر شخص مختص به خود او است، اما با خودسازی و پیروی از فرامین دینی، امکان حصول نتایج مطلوب برای همه ممکن می‌شود.

جامعه منتظر باید بداند در مسیر حاکمیت دولت کریمه مهدوی، خناسان و گمراهانی وجود دارند که پیوسته، در تلاشند تا این مسیر به بیراهه منتهی و شک و ریب در دل مؤمنین نهادینه شود.

اینجا است که جامعه منتظر باید سره را از ناسره تشخیص دهد و از روش دینداری با تبعیت از فرامین معصوم(ع)، خارج نشود. مهمترین دستاورد محاسن اخلاقی در مسیر تبعیت از معصوم(ع) بارور شدن ارزش‌های انسانی است که آدمی را به مقام «خلیفه‌الهی» نائل می‌کند.

آیا اکتفا به حالت صرف عاطفی و روحی در مسیر انتظار و پرهیز از ورود به عرصه‌های سیاسی و اجتماعی و منتظر بودن برای ظهور و رفع همه مشکلات توسط امام زمان(عج)، با معنای انتظار زمینه‌ساز همخوان است یا با آن فاصله دارد؟

اینکه برخی معتقد هستند که منتظران امام عصر(عج) در دوران غیبت باید همچنان که آسمان و زمین آرام نشسته‌اند، آرام بوده و در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی ورود نکنند؛ مبهم است. البته امکان ورود علمی و پژوهشی به این موضوع وجود دارد اما، همین دستور از منظر اخلاقی جای شک و شبهه بسیار دارد.

منتظر حقیقی نمی‌تواند در برابر بی‌عدالتی و تبعیض و اسراف و تعّدی به مال و جان و ناموس مسلمان و سایر امت‌ها بی‌تفاوت باشد و خود را فاقد هر گونه مسئولیت بداند. همین که انسان نسبت به باطل و فسق و فجور و بی‌عدالتی بی‌تفاوت باشد، نمونه واقعی دوری از محسنات و مکارم اخلاقی است.

تاریخ نشان داده فتنه‌ها و شدائد همواره با بی‌تفاوتی‌ها بروز و شدت یافته است. لذا جامعه منتظر نمی‌تواند در برابر اشاعه مسیر باطل، بی‌تفاوت باشد که مهمترین مؤلفه در جهت تحقق این معنا عمل به فریضه «امر به معروف و نهی از منکر» است.

این یعنی اساساً انتظار با بی‌تفاوتی و بی‌مسئولیتی هیچ تناسبی ندارد و این همان معنایی است که بارها از لسان مبارک حضرت امیر(ع) در مواجهه با خوارج و عهدشکنان بیان شد و مردم را به اعاده حق و پیروی از صراط عدالت فراخواند تا بی‌عدالتی و کج‌روی جامعه مسلمین را فرا نگیرد.

مسئولیت‌پذیری اجتماعی و تقویت جبهه حق، مهمترین شاخصه منتظران در دوران غیبت امام عصر(عج) است. این مهم نباید فراموش شود.

نشانه تحقق دولت کریمه مهدوی، عبور از مسیرهای صعب‌العبور است و منتظر واقعی باید این مصائب را به‌درستی تفسیر کرده و پشت سر گذارد. از این‌رو، ما امروز نیازمند بازتعریف دقیق واژه انتظار، با توجه به مختصات اخلاقی و ارزشی و تبیین چارچوب مدون آن با توجه به تعابیر قرآنی و روایی هستیم. ظرفیت‌شناسی و مسئولیت‌پذیری، مهمترین مؤلفه‌های تحقق این معانی است.

پایان پیام/9