ماجرای رومینگ و قبض‌های نجومی

تهران (پانا) - مراسم اربعین امسال با حضور پرشور 5/3 میلیون ایرانی در خاک عراق به پایان رسید، اما قطعاً موضوعی که موجب گلایه اکثر زوار ایرانی شد، هزینه بالای تعرفه‌های مخابراتی در عراق بود.

به گزارش جام جم، امسال تعرفه‌های رومینگ از سیمکارت‌های ایرانی به شبکه‌های عراقی بسیار بالا بود به طوری که یک دقیقه تماس تلفنی با ایران 2000‌تا‌3000 تومان خرج در برداشت و یک گیگ اینترنت هم به 150 هزار تومان می‌رسید، در حالی که با این رقم می‌توان یک سال اشتراک اینترنت پرسرعت با ظرفیت 72 گیگ در داخل خریداری کرد.

بسیاری از زوار ایرانی از هزینه‌های بالای رومینگ در عراق بی‌خبر بودند و ناغافل از سرویس رومینگ استفاده کردند که بعد از برگشت به کشور با قبوض چند صد هزار تومانی مواجه شده‌اند. در این شرایط وزارت ارتباطات که نتوانست برای کاهش هزینه‌های رومینگ در جریان مراسم اربعین کاری کند، به اپراتورها توصیه کرده هزینه‌های اینترنت زوار را -که به‌صورت رومینگ محاسبه ‌شده- جزو بسته‌های اینترنتی آنها حساب کنند تا بلکه قبوض آنها کمتر شود. تا دو هفته قبل از روز اربعین هنوز نرخ رومینگ تعیین نشده بود و مسؤولان سازمان تنظیم مقررات رادیویی همچنان در حال مذاکره با عراق برای دریافت خدمات اپراتوری بودند که درنهایت نیمه مهرماه به توافق رسیدند اما با حضور زوار در عراق مشخص شد قیمت سرویس رومینگ بسیار بالا‌ست.

دلیل تفاوت قیمت رومینگ در هر کشور
آن‌طور که جام جم در این زمینه بررسی کرده هزینه رومینگ در عراق پنج برابر نرخ رومینگ در ترکیه است. دلیل این موضوع ضعیف بودن اپراتورهای عراق عنوان می‌شود که نمی‌توانند خدمات کافی ارائه کنند. پایین بودن ظرفیت خدمات‌دهی باعث شده شرکت‌های عراقی ابتدا به کسانی سرویس دهند که سیمکارت آن اپراتور را در اختیار دارند؛ اما ترکیه که شبکه اضافی در اختیار دارد رومینگ را با نرخ پایین در اختیار کشورها قرار می‌دهد تا این ظرفیت را تکمیل کند. البته کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات معتقدند از رومینگ استقبال زیادی نمی‌شود و تقریباً یک نسخه منسوخ است.
آیا قبوض مردم برمی‌گردد؟
افرادی که در مراسم اربعین از رومینگ استفاده کرده‌اند، هزینه‌های سنگینی متحمل شده‌اند و اکنون منتظر اقدام وزارت ارتباطات برای کاستن از این هزینه‌ها هستند.
پس از آن که وزیر ارتباطات از اپراتورها خواست با کسب رضایت سهامداران عمده خود، همه مصارف اینترنت رومینگ را در قالب بسته محاسبه و پول‌های اخذ شده را به زوار بازگردانند، حجت‌ا... نیکی ملکی، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) اعلام کرد: «پس از انتشار خبری از محاسبه هزینه بخشی از اینترنت زائران در قالبی خارج از بسته‌های تخفیف، از طرف ستاد اجرایی فرمان امام (ره) (سهامدار ۱۹درصدی مخابرات) به همراه اول دستور داده شد، پس از جلب رضایت سهامدار عمده (دولت) و دیگر سهامداران نسبت به محاسبه این هزینه در قالب بسته‌های تخفیف اقدام کند.»
تأثیر نرخ ارز بر قیمت تمام‌شده خدمات
دلیل ثابت نبودن نرخ خدمات رومینگ برای کشورهای مختلف این است که قرارداد اپراتورها مدت‌دار است و در زمان سررسید باید به صورت ارزی پرداخت شود. هرچند اکنون نرخ ارز در شرایط ثابتی قرار دارد اما این نا اطمینانی به دلیل اتفاقات گذشته وجود دارد که اپراتورهای ایران برای تهیه ارز با مشکل مواجه شوند.
هزینه رومینگ، بی‌قاعده است
نگاهی به تعرفه رومینگ اپراتورهای ایرانی در خارج از کشور بیانگر آن است که عراق یکی از گران‌ترین تعرفه‌های رومینگ را برای ایرانی‌ها دارد. مثلاً در حالی که تعرفه یک دقیقه مکالمه با ایران از طریق سیمکارت همراه اول در عراق با استفاده از رومینگ 4500 تومان است، اما در ترکیه 2500 تومان، در آلمان 2000‌تومان و در افغانستان 3000 تومان است.
حتی در یک کشور هم تعرفه رومینگ برای اپراتورهای مختلف کاملاً متفاوت است. مثلاً در ترکیه هزینه تعرفه‌های رومینگ اپراتورهای ترکسل و وودافون با همراه اول ایران ارقام متفاوتی است. تعرفه مکالمه با ایران در سرویس رومینگ همراه اول با استفاده از شبکه ترکسل هر دقیقه 2500 تومان محاسبه می‌شود اما برای شرکت وودافون این رقم 3500 تومان است. این مبالغ نشان می‌دهد تعرفه‌های رومینگ ارتباطی با دوری و نزدیکی کشور مقصد به کشورمان ندارد و اساساً تعرفه‌های رومینگ از قاعده خاصی پیروی، نمی‌کند و به قرارداد میان اپراتورهای دو کشور ارتباط دارد. البته در کشورهایی که سیستم مخابراتی به‌قدر کافی پیشرفت کرده و بازار رقابتی شده قیمت‌ها پایین‌تر است. مثلاً در کشورهای اروپایی به علت رقابتی بودن بازار اپراتورهای تلفن، هزینه مخابراتی بسیار پایین است اما در کشورهایی چون عراق و پاکستان به علت عدم توسعه تجهیزات مخابراتی و انحصاری بودن بازار قیمت‌ها بسیار بالاست.
جایگاه رومینگ چیست؟
به جای رومینگ جایگزین‌های دیگری هم مطرح است. یکی از راهکارهای کاهش هزینه در کشورهای دیگر تهیه سیمکارت کشور مقصد به جای استفاده از رومینگ است. رومینگ دیگر مورد استقبال کشورها نیست و در کشورهای اروپایی یک اپراتور در چند کشور فعالیت دارد و اگر دارنده سیمکارت در چند کشور هم تردد کند در یک شبکه قرار دارد؛ اما به دلیل این‌که در ایران و کشورهای همسایه اپراتورها کشوری هستند باید رومینگ انجام شود که تهیه سیمکارت اقدامی آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد بود.
هرچند در کشورهای اروپایی نیز اگر اپراتوری در کشور مقصد سرویسی ارائه ندهد به دلیل گران بودن آن افراد از سیمکارت‌های اعتباری استفاده می‌کنند.
برای تهیه سیمکارت افراد می‌توانند با ارائه گذرنامه به مراکز ارائه‌دهنده خدمات اپراتوری سیمکارت‌های اعتباری مدت‌دار تهیه کنند. یکی دیگر از راهکارهای کاهش هزینه ارائه سیمکارت اپراتورها به یکدیگر است. به عنوان مثال اگر قرارداد بین یک اپراتور تلفن همراه در ایران و اپراتور عراقی برای رومینگ به ارائه سیمکارت منجر می‌شد هزینه زوار تا حد زیادی کاهش می‌یافت. به طوری که اپراتور عراق سیمکارت‌هایی را در اختیار یک اپراتور ایران قرار می‌داد که بین افرادی که قصد سفر دارند توزیع کند.
نگاهی به رومینگ
امکان استفاده از تلفن همراه برای ارسال یا دریافت تماس و پیامک و استفاده از اینترنت هنگام مسافرت به خارج از کشور و با استفاده از شبکه‌های تلفن همراه کشور مقصد را سرویس رومینگ بین‌الملل می‌گویند. به این معنی که وقتی به خارج از کشور سفر می‌کنید، نیازی نیست در کشور مقصد سیمکارت جدید تهیه کرده، بلکه می‌توانید با همان سیمکارت خود و با استفاده از شبکه‌های تلفن همراه کشور مقصد از خدمات اپراتور خود استفاده کنید.
وقتی از ایران خارج می‌شوید و وارد محدوده رومینگ بین‌المللی می‌شوید، سیمکارت شما به‌صورت خودکار در حالت رومینگ قرار می‌گیرد. اگر گوشی شما به صورت خودکار قابلیت تبدیل به حالت رومینگ را نداشته باشد، لازم است آن را یک بار خاموش و روشن کنید. البته گاهی به دلیل تفاوت باند فرکانسی باید از گوشی دیگری استفاده کنید.
در ایران سه اپراتور مطرح همراه اول، ایرانسل و رایتل خدمات رومینگ تلفن همراه را ارائه می‌دهند که نحوه فعالسازی رومینگ هر اپراتور با دیگری متفاوت است. این اپراتورها با بیش از صد کشور جهان قرارداد رومینگ دارند.
برای بعضی شماره‌ها به محض ورود به کشور دوم سرویس رومینگ همراه اول فعال می‌شود، اما برای بعضی دیگر باید قبل از سفر به دفاتر خدمات تلفن همراه مراجعه کنید.
چند نکته
هزینه مکالمات در سیستم رومینگ به شیوه دقیقه‌ای محاسبه می‌شود؛ یعنی برای تماس‌های کمتر از ۶۰‌ثانیه هزینه کامل یک دقیقه محاسبه می‌گردد.
مشترکین در صورت تماس با سایر کشورها، باید هزینه‌ای که اپراتور میزبان تعیین می‌کند را پرداخت کنند.
در صورت برقراری ارتباط بین دو تلفن همراه ایرانی در کشور ثالث، هزینه مکالمه برای تماس‌گیرنده و مخاطب مطابق با تعرفه‌های رومینگ محاسبه می‌شود.
اگر مبلغ مکالمه و کارکرد تلفن همراهتان از مبلغ ودیعه سیمکارت بیشتر شود، شرکت مخابراتی مجاز است خط شما را قطع کند؛ بنابراین هنگام سفر به خارج از کشور مراقب میزان استفاده از سیستم رومینگ باشید.
در نقاط مرزی همواره احتمال استفاده از شبکه تلفن همراه کشورهای همسایه در هنگام برقراری ارتباط وجود دارد؛ بنابراین هنگام مسافرت به شهرها و نقاط مرزی یا در صورت سکونت در آنها از داشتن آنتن اپراتور سیمکارت خود روی صفحه گوشی اطمینان پیـدا کرده و سپس اقدام به برقراری مکالمه کنید تا هزینه‌های ناخواسته رومینگ را متحمل نشوید.
قیمت توافقی است
قراردادهایی که بین اپراتورهای دو کشور برای ارائه خدمات به یکدیگر منعقد می‌شود پایه و اساس خاصی ندارد و دو کشور بر سر یک قیمت به توافق می‌رسند. به عنوان مثال یک اپراتور می‌تواند قیمت بسیار بالایی را پیشنهاد دهد و اپراتور مقابل با توجه تعداد مسافر و یا خدماتی که می‌خواهد ارائه یا دریافت کند چانه بزند که قیمت تعدیل شود.
قرارداد اپراتورها
وقتی عازم کشورهای خارجی هستیم یکی از دغدغه‌ها و هزینه‌هایی که در نظر گرفته می‌شود مکالمه یا اینترنت است. برخی افراد ترجیح می‌دهند با سیمکارت خود راهی کشورهای خارجی شوند و از اپراتور کشور مقصد خدمات دریافت کنند. در این شرایط سیمکارت خود را در حالت رومینگ قرار می‌دهند تا فعال بماند و از خدمات مکالمه و اینترنت استفاده کنند. معمولاً اپراتورها برای عرضه خدمات در کشورهای دیگر با شرکت‌های آنها قراردادی منعقد می‌کنند.
درآمد نصیب کدام اپراتور می‌شود؟
زمانی که دو اپراتور قراردادی مبنی بر ارائه خدمات رومینگ به یکدیگر امضا می‌کنند درآمدی حاصل می‌شود که بخشی برای کشور مبدأ و بخشی متعلق به کشور مقصد است. آن‌طور که کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات می‌گویند بیشترین درآمد نصیب اپراتوری می‌شود که اقدام به ارائه خدمات کرده و بخش اندک به اپراتور مبدأ می‌رسد. البته یک مقام مسؤول در شرکت همراه اول می‌گوید در بحث اربعین شرکت‌های ایرانی هیچ درآمدی کسب نکردند و حدود 100درصد درآمد نصیب اپراتور عراقی شد.
رومینگ بحث حساسی است؛ به این دلیل که مشترک بین دو اپراتور قرار دارد و قیمت خدماتی که استفاده می‌کند از حد معمول بیشتر است. قدرت چانه‌زنی اپراتورها به میزان خدمات و تعداد مشترکینی است که بر سر آن توافق می‌کنند و به یک قیمت واحد می‌رسند. اگر یک اپراتور ظرفیت کافی برای ارائه خدمات نداشته باشد بر‌اساس اولویت ابتدا به سیمکارت‌های خود خدمات عرضه می‌کند و بعد سراغ سیمکارت‌های رومینگی می‌رود. آن‌طور که کارشناسان حوزه ارتباطات در این زمینه اظهارنظر می‌کنند اپراتورهای عراقی نسبت به خدماتی که اپراتورهای ایرانی می‌دهند ضعیف‌ترند.