آپاندیسیت التهاب آپاندیس است، یک لوله کوچک که در امتداد روده بزرگ قرار دارد. هنوز در مورد نقش آپاندیس در سیستم بدن به نتایج قطعی نرسیدهایم؛ طبق برخی مطالعات آپاندیس ممکن است نقشی در ایمنی روده داشته باشد؛ اما هیچچیز قطعی نیست. تنها دستاورد علم در مورد آپاندیس این است که شما میتوانید بدون آن نیز زندگی کنید. در این مقاله قصد داریم در مورد آپاندیس و روشهای تشخیص آپاندیس حرف بزنیم.
آپاندیس و آپاندیسیت چیست؟آپاندیس یک زائده کوچک کرمی شکل است که به سکوم روده بزرگ متصل میباشد؛ آپاندیس در سمت راست پایین شکم شما قرار دارد. این عضو باریک و لولهای شکل از روده بزرگ شما بیرون زده است. اگرچه آپاندیس بخشی از دستگاه گوارش است، اما یک اندام دهلیزی است. این بدان معناست که هیچ عملکرد حیاتی در بدن ندارد و ممکن است بدون آن زندگی عادی و سالمی داشته باشید.
آپاندیسیت در اثر انسداد آپاندیس و به دنبال آن حمله باکتریها به دیواره آپاندیس ایجاد میشود؛ انسداد ممکن است ناشی از ایجاد مخاط، انگل یا معمولاً مدفوع باشد. باکتریها میتوانند بهسرعت در داخل اندام تکثیر شوند که این امر باعث تحریک و تورم آپاندیس میشود و درنهایت منجر به آپاندیسیت خواهد شد. انسداد و مشکل آپاندیس بهمرور خطرناکتر میشود و ممکن است پارگی رخ دهد. پارگی آپاندیس بهندرت در ۲۴ ساعت اول علائم اتفاق میافتد، اما خطر پارگی پس از ۴۸ ساعت از شروع علائم به طرز چشمگیری افزایش مییابد.
نکته: بهطورکلی آپاندیس یکی از اعضای بدن است و وقتی دچار مشکل شود به آن آپاندیسیت میگویند؛ اما در ایران این مشکل به آپاندیس شهرت دارد. بنابراین ما هم در این مقاله از “آپاندیس” بهجای ” آپاندیسیت” استفاده میکنیم.
با توجه بهاندازه و محل آپاندیس و نزدیکی سایر اندامها به آپاندیس، ممکن است تمایز مشکل آپاندیس از سایر بیماریهای شکمی و لگن دشوار باشد؛ اما شایعترین نشانههای آپاندیس در بزرگسالان و کودکان، درد شکمی، از دست دادن اشتها، تهوع و استفراغ، تب و حساسیت شکم است.
آپاندیس معمولاً براساس سابقه بیمار و معاینه جسمی تشخیص داده میشود. با این وجود، شمارش گلبولهای سفید خون، ادرار کردن، اشعه ایکس شکمی، سونوگرافی، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) و لاپاروسکوپی نیز ممکن است در تشخیص مفید باشند. بعد از تشخیص التهاب آپاندیس توسط پزشک تیم پزشکی تصمیم میگیرند که آیا شما به جراحی فوری نیاز دارید یا خیر. به احتمال زیاد قبل از عمل آنتیبیوتیک تجویز داده میشود؛ این داروها از بروز عفونت بعد از عمل جلوگیری خواهد کرد.
چگونه آپاندیس را تشخیص دهیم؟شناخت علائم اولیه آپاندیسیت بسیار مهم است تا بتوانید سریعاً به دنبال معالجه پزشکی باشید. همانطور که اشاره کردیم علائم ابتدایی آپاندیس شامل درد شکم، تب کم، حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، یبوست یا اسهال است. البته درهمه افراد علائم یکسانی ظهور نمیکند؛ اما بهتر است بهمحض بروز این علائم و درد در ناحیه سمت راست و پایین شکمتان به پزشک مراجعه کنید. زیرا همانطور که اشاره کردیم ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد امکان پارگی آپاندیس وجود دارد که بسیار خطرناک است.
• درد شکم
یکی از مهمترین و اولین علائم مشکل آپاندیس درد شکمی است که بهتدریج بیشتر شده و کمکم تمام شکم را در برمیگیرد. هرچه آپاندیس متورم و ملتهبتر شود، باعث تحریک دیواره شکم شده و درد شکم بیشتر خواهد شد. این درد بسیار شبیه درد موضعی در قسمت پایینی شکم است. بااینحال در برخی افراد آپاندیس در پشت روده بزرگ قرار دارد و التهاب آپاندیس باعث درد در کمر و لگن خواهد شد.
• تب خفیف
در صورت التهاب آپاندیس ممکن است بدن دچار تب خفیفی شود و درجه حرارت بدن بین ۳۷.۲ درجه سانتیگراد تا ۳۸ درجه سانتیگراد قرار گیرد. در برخی موارد ممکن است شما دچار تبلرز شوید. اگر التهاب آپاندیس بسیار زیاد شده و باعث پارگی و ترکیدن آپاندیس شود. عفونت و باکتریهای پخششده در بدن میتواند بهسرعت دمای بدن را زیادتر کرده و تب را شدیدتر کنند؛ تب بالای ۳۸.۳ درجه سانتیگراد و افزایش ضربان قلب میتواند نشانههایی از پارگی آپاندیس باشد.
• مشکلات گوارشی
التهاب آپاندیس یا همان آپاندیسیت میتواند باعث تهوع و استفراغ شود. در طول بیماری اشتهای خود را از دست میدهید و احساس میکنید میلی به غذا ندارید و نمیتوانید غذا بخورید. همچنین ممکن است دچار یبوست شدید یا اسهال شدید شوید. اگر در خارج کردن گاز از بدنتان مشکل دارید؛ این ممکن است نشانهای از انسداد جزئی یا کامل روده شما باشد.
التهاب آپاندیس و کودکان: نشانههای آپاندیسیت در کودکان
کودکان نمیتواند مشکلات و دردهای بدنیشان را بهخوبی توصیف کنند. بنابراین اگر فرزند شما علائم زیر را داشت بهسرعت آن را به پزشک ببرید. همیشه بهتر است که در مورد آپاندیسیت احتیاط کنید. زائده پارگی میتواند برای هرکسی خطرناک باشد، اما خطر مرگ در نوزادان و کودکان نوپا بیشتر است. علائمی مانند استفراغ، نفخ و تورم شکمی، شکم حساس و دردناک از علائم التهاب آپاندیس در کودکان دو سال یا بالاتر است. در کودکان و نوجوانان ممکن است علائم دیگری مانند تهوع نیز بروز دهد. درد در ناحیه سمت راست و پایین شکم است؛ اما ازآنجاکه کودکان نمیتوانند ناحیه درد را بهدرستی تشخیص داده و به شما بگویند ممکن است این درد را در تمامی قسمتهای شکمی خود حس کنند.
التهاب آپاندیس و بارداری
بسیاری از علائم آپاندیس مشابه ناراحتیها و مشکلات دوران بارداری است. علائمی مانند درد شکم و معده، تهوع و استفراغ میتواند نشانههایی از التهاب آپاندیس در بارداری باشد که در برخی موارد با علائم و دردهای بارداری اشتباه گرفته میشود. طبق مطالعات در دوران بارداری امکان التهاب آپاندیس افزایش مییابد؛ درواقع رحم در حال بزرگ شدن است و این امر به افزایش زائده آپاندیس در دوران بارداری کمک میکند؛ به این معنی درد آپاندیس در دوران بارداری بهجای سمت راست و قسمت زیرین شکم در قسمت فوقانی شکم ایجاد میشود. زنان باردار مبتلابه آپاندیسیت نیز به احتمال زیاد دچار سوزش سر دل، مشکل خروج گاز یا شکلهای متفاوتی از یبوست و اسهال میشوند.
عوامل خطرناک و راههای پیشگیری
طبق اعلام موسسه ملی دیابت و گوارش و بیماریهای کلیوی در آمریکا التهاب آپاندیس شایعترین علت درد شکمی است که منجر به جراحی میشود. حدود ۵ درصد از آمریکاییها در طول عمر خود دچار التهاب آپاندیس خواهند شد. این بیماری در هرزمانی رخ میدهد؛ اما بیشترین شانس ابتلا به التهاب آپاندیس بین سن ۱۰ الی ۳۰ سالگی رخ میدهد و شیوع آن در مردان بیشتر از زنان است. شما بههیچعنوان نمیتوانید از بروز آپاندیس جلوگیری کنید؛ اما با انجام رژیم غذایی مناسب و سرشار از فیبر میتوانید شانس التهاب آپاندیس را کاهش دهید.