آزمایش قند خون بارداری، هفته چندم؟

آزمایش تحمل گلوکز بارداری ،غربالگری از نظر دیابت دوران بارداری در موارد زیر صورت می‏گیرد:
- تمامی زنان در انتهای سه ماهه دوم بارداری (24 تا 28 هفتگی)
- زنان high Risk (زنانی که فرزندان و والدین دیابتی دارند و یا دارای گلوکوزوری بیش از mgr/day 300 هستند)، در اولین ویزیت پره‏ناتال و یا در مواردی که سابقه عوارض دیابت بارداری در زایمان‏های قبلی وجود داشته (از قبیل ماکروزومی و…)
برای انجام غربالگری، 50 گرم گلوکز خوراکی به زنان باردار داده شده و یک ساعت گلوکز خون مورد اندازه‏ گیری قرار می‏گیرد:
- در صورتی که گلوکز خون زیر mgr/dl 140 باشد، طبیعی است.
- در صورتی که گلوکز خون بین mgr/dl 200-140 باشد، باید تست Oral Tolerance Glucose Test صورت گیرد. برای انجام این تست، ابتدا FBS اندازه‏گیری شده و سپس محلولی حاوی 100 گرم گلوکز به بیمار داده می‏شود. آن‏گاه قندخون بیمار، پس از یک، دو و سه ساعت دوباره اندازه‏گیری می‏شود.
آزمایش تحمل گلوکز بارداری در چند مرحله انجام می گیرد. زمانی که به آزمایشگاه رسیدید یکی از کارکنان نمونه خون شما را با وارد کردن سوزن در رگ بازو می گیرد.

آزمایش تحمل گلوکز بارداری ملاحظات نمونه گیری
1- بیمار می بایست 12- 8 ساعت قبل از انجام آزمایش ناشتا باشد.
2- بیمار می بایست تمام محلول گلوکز خوراکی را بخورد.
3- بیمار در فاصله صرف غذا ( محلول خوراکی گلوکز) و نمونه گیری از مصرف غذا، چای، قهوه، تنباکو اجتناب گردد.
4- بیمار در فاصله صرف غذا تا نمونه گیری باید در حالت استراحت باشد و از فعالیت شدید بپرهیزد. در صورت استعمال داروهایی که بر نتایج تست GTT تاثیر دارد آن را در برگه آزمایش یادداشت کنید.
5- سن بیمار حائز اهمیت بوده، در برگه آزمایش یادداشت گردد.
6- در روزهای قبل از انجام تست طبق معمول همیشه غذا بخورید و چنانچه دارویی مصرف می کنید یا بیماری ای دارید پزشک خود را در جریان بگذارید. زیرا که این عوامل می توانند در نتیجه تست موثر باشند.. می توانید انجام تست را برای صبح زود برنامه ریزی کنید.

آزمایش قند آزمایشی است که برای تشخیص خانم هایی انجام می شود که ممکن است دیابت بارداری داشته باشند.
پزشک شما آزمایش را به این طریق انجام می دهد که مخلوط گلوکزی بد مزه ای را به شما می دهد تا بنوشید (مزه ی آن مانند سودای بدون گاز است) و سپس، درست یک ساعت بعد، یک نمونه ی خون از شما می گیرد. او این نمونه را برای میزان وجود گلوکز (قند) در خون کنترل می کند. بالا بودن میزان آن حاکی از آن است که شما در معرض خطر دیابت بارداری قرار دارید.
آزمایش یک ساعته معمولاً بین ۲۴ تا ۲۸ هفتگی انجام می شود، اگرچه برخی از دکترها دوبار آن را انجام می دهند ــ یک بار در اوایل دوران بارداری و بار دیگر در ۲۴ تا ۲۸ هفتگی. در حدود ۲۵ درصد از متخصصان زایمان، تنها برای زنانی آزمایش می دهند که در معرض خطر دیابت بارداری قرار دارند. عوامل خطر، که در زیر آمده، گسترده است ــ در حدود ۵۰ درصد از زنان باردار یکی از آن موارد را دارند:
- سن بارداری بیش از ۲۵ سال باشد
- نوزادی بسیار درشت در زایمان قبلی
- مرگ جنینی بدون دلیل قبلی
- دیابت بارداری در بارداری قبلی
- سابقه ی خانوادگی شدید از دیابت
- چاقی مفرط
اگر اولین بررسی آزمایش قند شما غیر طبیعی باشد، الزاماً به دیابت بارداری مبتلا نیستید. (به خاطر داشته باشید، این فقط یک آزمایش بررسی است.) پزشک شما به انجام آزمایش دیگری توصیه خواهد کرد؛ یک آزمایش سه ساعته که مشخص می کند دیابت بارداری واقعاً وجود دارد یا نه. آزمایش سه ساعته بدین طریق است که پس از آنکه شب چیزی نخوردید، نمونه ای از خون شما را می گیرند، یک مخلوط گلوکزی متفاوتی به شما می دهند تا بنوشید، و سپس خونتان را سه بار دیگر، ظرف یک، دو، و سه ساعت بعد می گیرند. بعضی از پزشکان توصیه می کنند خوردن ماکارونی یا برنج به مقدار بیشتر به مدت سه روز قبل از آزمایش (که به آن ذخیره ی کربوهیدرات گفته می شود)، برای آماده کردن بدن شما برای آزمایش مؤثر است.
در صورتی که دو سطح از چها سطح خون در محدوده ی غیر طبیعی باشد، آزمایش مثبت ــ یا غیر طبیعی ــ قلمداد می شود. در صورتی که آزمایش شما برای دیابت بارداری مثبت باشد، دکتر، شما را تحت یک رژیم مخصوص قرار می دهد و تا پایان دوران بارداری، میزان قند خونتان را کنترل می کند. اگر با وجود رعایت این رژیم آزمایش قندخون در بارداریخاص میزان قند شما بالا باشد، ممکن است یه تزریق انسولین یا داروی خوراکی برای کنترل قند خون خود نیاز داشته باشید.

شمارش کامل گویچه های خون (CBC)
بسیاری از متخصصان زایمان همزمان با آزمایش قند خون، شمارش کامل گویچه های خون را نیز انجام می دهند تا در صورت وجود کم خونی قابل توجه ( کمبود آهن) یا انواع مشکلاتی که کمتر شایع هستند، مشخص شود. کم خونی در دوران بارداری شایع است، و بعضی از خانم ها باید آهن بیشتری مصرف کنند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
ابتلا به قند خون در بارداری در میان مادران باردار شایع بوده و اثرات نامطلوبی بر روی جنین خواهد داشت. به همین دلیل تست غربالگری قند خون برای تمامی مادران در این دوران انجام شده و جواب آزمایش قند خون بارداری با دقت فراوان توسط پزشک متخصص پیگیری می شود.
برای کسب اطلاعات کامل درمورد جواب نرمال آزمایش قند خون بارداری، زمان آزمایش قند خون در بارداری و ... این متن را مطالعه کنید.
یکی از آزمایشات متداول در دوران بارداری، چک کردن قند خون مادر باردار در ویزیت های پیاپی و بررسی دقیق جواب آزمایش قند خون بارداری است.
ممکن است این سوال در ذهن شما بوجود آید که چرا باید تند تند آزمایش قند خون بدهم؟ با خواندن این متن درمی یابید که چرا انجام این آزمایش تا این حد مهم است.

زمان انجام آزمایش قند خون بارداری
به طور معمول اغلب پزشکان برای تشخیص دیابت بارداری انجام تست غربالگری گلوکز (یا چالش گلوکز GCT) را در هفته 24 و 28 بارداری توصیه می کنند.
به بالا بودن قند خون در دوران بارداری دیابت بارداری گفته می شود. که برخی از مادران در دوران بارداری به آن مبتلا می شوند.
آمار نشان می دهد بین 2 تا 5 درصد مادران باردار دیابت بارداری دارند. به همین علت می ‌توان آن را شایع ترین مشکل در سلامت دوران بارداری دانست.
از آنجایی که این بیماری در مراحل ابتدایی هیچ عارضه ای از خود نشان نمی دهد آزمایش قند خون تنها راه تشخیص ابتلا به آن در بارداری است.
البته مانند سایر آزمایش ها، تست غربالگری (GCT) نیز منجر به تشخیص کامل دیابت بارداری نمی شود.
این آزمایش به شکلی طراحی شده که تا حد امکان مادران بارداری که احتمال ابتلا به دیابت بارداری در آنها وجود دارد را شناسایی کند که در این صورت برای تشخیص قطعی دیابت بارداری باید آزمایش های بیشتری انجام دهند. البته مثبت بودن جواب آزمایش به معنای قطعی بودن ابتلای مادر به دیابت بارداری نیست.
تنها حدود یک سوم مادرانی که نتیجه غربالگری گلوکز آنها مثبت است به دیابت بارداری مبتلا هستند. اگر جواب تست غربالگری شما مثبت باشد باید آزمایش تحمل گلوکز (GTT) را انجام دهید.
البته برخی از پزشکان این آزمایش را به صورت روتین برای تمامی مادران درخواست می کنند. آزمایش تحمل گلوکز، آزمایشی است که زمان بیشتری از شما می گیرد ولی جواب آن قطعی تر و مطمئن تر است.
با انجام این آزمایش از وجود یا عدم وجود دیابت بارداری اطمینان پیدا می کنید.
ممکن است در صورت وجود قند بالا در آزمایش ادرار یا داشتن بارداری پر خطر، پزشک انجام تست غربالگری را زودتر از هفته 24 توصیه کند در صورت عدم وجود مشکل دوباره در هفته 24 و 28 بارداری تست غربالگری را تکرار خواهید کرد.
البته در صورت تشخیص دیابت قبل از باداری نیازی به انجام تست غربالگری وجود ندارد. در این شرایط پزشک متخصص دیابت شما را در بارداری کنترل می کند.

تست غربالگری گلوکز چگونه انجام می شود؟
برای شروع تست غربالگری محلول شکر حاوی 50 گرم گلوکز به شما داده می شود. مزه آن شبیه سودا (آب گازدار) خیلی شیرین است. که به شکل نوشابه یا اسانس آب پرتغال یا لیمو می نوشید.
شما باید آن را در پنج دقیقه میل کنید. در برخی از آزمایشگاه ها آن را به صورت خنک یا همراه با یخ به شما می دهند.
پس از یک ساعت (بهتر است چیزی برای مطالعه داشته باشید.) از دست شما نمونه خون گرفته می شود تا سطح قند خون شما مشخص شود. هدف تعیین میزان پردازش و تجزیه موثر قند خون توسط بدن است.
جواب آزمایش پس از چند روز آماده می شود.
اگر میزان قند خون در جواب آزمایش بالا باشد (که معمولا در 15 تا 23 درصد موارد چنین است.) باید برای تشخیص دیابت بارداری آزمایش تحمل گلوکز سه ساعته را دوباره انجام دهید.
خبر خوب اینکه اغلب مادران بارداری که قند آنها در تست غربالگری بالا نشان داده می شود به دیابت بارداری مبتلا نیستند.

آیا این آزمایش عوارضی دارد؟
برخی از مادران باردار با نوشیدن محلول گلوکز دچار حالت تهوع می شوند و برخی استفراغ می کنند.
در صورت استفراغ آزمایش باید در یک روز دیگر و از ابتدا انجام شود. پس اگر بلافاصله پس از نوشیدن محلول گلوکز استفراغ کردید باید برای انجام آزمایش روز دیگری مراجعه کنید.

تفسیر آزمایش قند خون بارداری
پزشکان مختلف از استانداردهای گوناگونی برای تفسیر نتیجه آزمایش قند خون بارداری تشخیص و تعیین سطح قند خون بالا استفاده می کنند.
برخی از آنها معتقدند اگر قند خون در آزمایش یک ساعته 140 میلی گرم گلوکز بر هر دسی لیتر (mg/dl) پلاسمای خون یا بیشتر باشد باید آزمایش تحمل گلوکز را انجام دهید. برخی دیگر برای افزایش دامنه تشخیص مادران مبتلا به دیابت بارداری حد مجاز را به 130 (mg/dl) کاهش می دهند.
البته با این استاندارد میزان خطا افزایش می یابد.
اگر جواب آزمایش قند خون بارداری بیش از 200 (mg/dl) باشد اکثر پزشکان مادر را مبتلا به دیابت بارداری می دانند و نیازی به انجام آزمایش تحمل گلوکز نیست.
در صورتی که جواب آزمایش قند خون بارداری بین 140 تا 200 باشد، برای تشخیص دقیق دیابت بارداری، انجام آزمایش تحمل گلوکز سه ساعته الزامی است.

جواب آزمایش قند خون بارداری ناشتا
بریای انجام آزمایش معمولی قند خون بارداری باید 12 تا 14 ساعت ناشتا باشید. درغیر این صورت جواب آزمایش قند خون بارداری ناشتا قابل اطمینان نخواهد بود.
تفسیر آزمایش قند خون حاملگی ناشتا به شرح زیر انجام می شود:
- اگر تفسیر آزمایش قند خون حاملگی ناشتا برابر با عدد 92 و یا کمتر باشد به معنای نرمال بودن قند خون شما در بارداری است.
- اگر مقدار قند خون ناشتای شما بین 93 تا 97 گزارش شود یعنی باید علاوه بر رعایت رژیم غذایی مدتی بعد مجددا آزمایش دهید.
- اگر جواب آزمایش قند خون بارداری بین 97 تا 125 باشد شما پره دیابتیک درنظر گرفته می شوید یعنی در معرض ابتلا به قند خون بارداری هستید. رعایت رژیم غذایی، انجام ورزش و در صورت نیاز تست های تکمیلی تجویز خواهد شد.
- اگر جواب آزمایش قند خون بارداری عدد 126 به بالا را نشان دهد، بعد از تست مجدد و اطمینان از نتیجه، ضمن رعایت دستورالعمل ها انجام تست قند خون دوساعته و ... تجویز می شود.

آزمایش تحمل گلوکز چگونه انجام می شود؟
مراحل آزمایش به روش های گوناگونی انجام می شود. اما به طور معمول پس از آخرین وعده غذایی در شب قبل از آزمایش، مجاز به میل کردن چیزی جز چند جرعه آب نیستید.
بنابراین باید ناشتا باشید و بهتر است آزمایش را صبح اول وقت انجام دهید.
در ابتدا برای سنجش سطح گلوکز خون در حالت ناشتا از شما نمونه خون گرفته می شود.
پس از آن دوز غلیظ تر یا حجم بیشتری از محلول گلوکز را می نوشید. خود را آماده کنید زیرا مسئول آزمایشگاه سه نمونه خون از شما می گیرد به این صورت که در هر ساعت، یک نمونه خون از بازوی شما گرفته می شود و هر بار باید از بازوی دیگر نمونه گیری کنند.
بهتر است چیزی همراه خود ببرید تا حواس شما را پرت کند و حوصله شما سر نرود زیرا در فاصله بین نمونه گیری ها باید در اتاق انتظار منتظر بمانید.
خوراکی مناسب همراه خود ببرید و پس از آخرین نمونه گیری میل کنید زیرا ممکن است احساس گرسنگی شدید کنید.
اگر جواب یکی از آزمایش ها بالا بود باید در مراحل بعدی بارداری دوباره آزمایش انجام دهید ممکن است پزشک رژیم غذایی شما را تغییر دهد یا انجام تمرینات ورزشی را توصیه کند.
اگر جواب دو آزمایش یا بیشتر بالا باشد شما به دیابت بارداری مبتلا هستید. پزشک تغییر در برنامه روزانه و غذایی را توصیه می کند.
در جدول زیر میزان قند خونی که سازمان دیابت آمریکا در هر یک از مراحل نمونه گیری غیرعادی در نظر می گرد نشان داده شده است.
دوره زمانی جواب غیر عادی
- ناشتا 95 mg/dl یا بیشتر
- ساعت اول 180 mg/dl یا بیشتر
- ساعت دوم 155 mg/dl یا بیشتر
- ساعت سوم 140 mg/dlیا بیشتر

در صورت تشخیص دیابت بارداری چه اتفاقی رخ می دهد؟
بعد از دریافت جواب آزمایش قند خون بارداری، در صورت ابتلا به دیابت بارداری تحت نظر پزشک خود یا متخصص دیابت قرار می گیرید تا برای مقابله و کنترل دیابت برنامه خاصی برای شما تعیین کنند و شما ملزم به اجرای آن هستید.
ممکن است تنها در دوران بارداری قند خون شما افزایش یابد. اما برخی از خانم ها پس از زایمان نیز دیابت آنها ادامه پیدا می کند. بنابراین باید 6 تا 8 هفته پس از زایمان نیز دوباره آزمایش گلوکز دهید.