«خوب» و «بد» نرم‌ افزار های مسیریاب

کمتر کسی است که این روزها با نرم‌افزارهای مسیریاب تلفن همراه بیگانه باشد. غریبه‌هایی که رفته‌رفته برای رانندگان ایرانی آشنا شدند و امروزه به راهکار‌گریز از ترافیک بدل شده‌اند. این نرم‌افزارهای خدمتگزار که به بسیاری نیز شغل اهدا کرده‌اند، همیشه هم بی‌خطا نیستند و گاهی باعث تصادف و جریمه هم می‌شوند. در گزارش زیر مرور کوتاهی داریم بر تجربه افرادی که این نرم‌افزارهای مسیریاب هم به آن‌ها خدمت کرده است و هم خیانت.

وقتی که این نرم‌ افزار بسیاری را راننده کرد

شاید بتوان این کار را به‌نوعی خدمت این نرم‌افزارهای تلقی کرد، همین‌که ناآشنایان به شهر و کوچه‌پس‌کوچه‌هایش به سبب استفاده از مسیریاب‌ها راننده تاکسی‌ شدند. اتفاقی که به‌زعم جامعه‌شناسان یک پدیده اجتماعی تازه است که هم می‌تواند سرشار از خیر باشد و هم سرشار از شر.

مرتضی، جوان ۲۵‌ساله آبادانی دو ماه است به تهران مهاجرت کرده و می‌گوید به دلیل نداشتن سابقه کار نتوانسته است شغل دفتری برای خود دست‌و‌پا کند، از همین رو، چون در آبادان راننده قابلی بوده، اکنون راننده تاکسی اینترنتی شده است.

او به «دنیای‌خودرو» می‌گوید: «تهران را نمی‌شناختم، الان هم نمی‌شناسم، اما مسیریاب وِیز راه‌ها را خوب می‌شناسد.»

توأمان با خنده ادامه می‌دهد: «دنبال هر مسافری که می‌روم، اول به خدا توکل می‌کنم و بعد به وِیز، البته وقت‌هایی هم می‌شود که مسیر را اشتباه می‌گوید، مثلا خیابان بن‌بست را یا یک‌طرفه اعلام می‌کند اما در کل می‌توان به آن اعتماد کرد.»

مرتضی در ادامه از اولین تجربه‌های رانندگی با این نرم‌افزار می‌گوید: «اوایل و گاهی هم الان، پیش آمده است که اینترنت قطع شود و وِیز کار نکند، من هم که خیابان‌ها را نمی‌شناسم، به موقع به مقصد نمی‌رسم و مسافران شکایت می‌کنند. اما در این دو ماه بعضی اتوبان‌ها را شناخته‌ام ولی هنوز چشم امیدم به وِیز است.»

تجربه مرتضی را می‌توان نتیجه مثبت استفاده از نرم‌افزارهای مسیریاب دانست. اتفاقی که البته مخالفان و موافقان بسیاری دارد، مخالف با تکثر راننده تاکسی‌اینترنتی و موافق با اشتغال‌زایی به سبک جدید.

وقتی که با نرم‌ افزار، مانند موبایل برخورد می‌شود

تجربه بعدی مربوط به سهیلاست، خانمی حدودا ۴۰‌ساله که از نمونه وطنی مسیریاب رانندگی استفاده می‌کند اما یک‌هفته پیش به دلیل اینکه مشغول کار کردن با این نرم‌افزار بوده، پلیس او را جریمه کرده است. او به «دنیای‌خودرو» می‌گوید: «در‌حال کار کردن با مسیریاب در اتوبان بودم که پلیس مرا جریمه کرد.»

او ادامه می‌دهد: «مقصدم را پیدا نمی‌کردم و در اتوبان هم نمی‌توانستم توقف کنم، گوشی را دستم گرفتم و مشغول کلنجار با نرم‌افزار شدم، اینترنتم قطع و وصل می‌شد و خروجی‌ها را گم کرده بودم، وقتی پلیس دستور توقف داد، جا خوردم.»

سهیلا که خود را راننده قانون‌مداری می‌داند، تاکید می‌کند: «به پلیس هم تاکید کردم من از گوشی استفاده نمی‌کردم و فقط دنبال مسیر بودم اما مرا جریمه کرد. توجیه پلیس؛ ایجاد خطر و حواس‌پرتی بود، هنوز هم از اینکه بابت این نرم‌افزار جریمه شده باشم، شوکه هستم اما شاید مقصر هم خودم بودم که به موبایل خیلی وابسته شده‌ام.»

شاید بسیاری از ما هم در موقعیت مشابه سهیلا قرار گرفته باشیم. جریمه یا جریمه نشدن، حواس‌پرتی و سرگرم‌شدن با تلفن‌همراه همه ازجمله عواقبی هستند که احتمالا خیلی هم به فراگیر شدن این این نرم‌افزارهای بی‌ارتباط نیست.

شش‌ دانگ حواس راننده باید به رانندگی باشد

آیا پای این نرم‌افزارهای مسیریاب در تصادفات رانندگی هم در میان است؟ آیا می‌توان در آینده نزدیک آن‌ها را مقصر تصادفات دانست؟

عین‌الله جهانی، معاونت اجتماعی پلیس راهور ناجا در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو» در این باره می‌گوید: «براساس یافته‌های علمی، کسانی که هنگام رانندگی از تلفن‌همراه استفاده می‌کنند، ۴‌برابر دیگران در معرض خطر تصادف قرار دارند.»

او ادامه می‌دهد: «افرادی که هنگام رانندگی فعالیت دیگری انجام می‌دهند، عموما نمی‌توانند مراحل چهارگانه عکس‌العمل را به‌سرعت به مرحله اجرا بگذارند و به عامل خطر در مقابل خودشان واکنش سریعی نشان بدهند.» وی تاکید می‌کند: «اولین عامل تصادفات رانندگی این روزها، عدم‌توجه به جلو بوده و معمولا استفاده از تلفن‌همراه یکی از دلایل این بی‌توجهی است.»

جهانی در ادامه و با اشاره به ماده ۱۸۰ راهنمایی‌و‌رانندگی می‌گوید: «رانندگان مکلف هستند هنگام رانندگی، شش‌دانگ حواسشان به جلو بوده و باید هرآنچه باعث انحراف ذهنشان می‌شود، از خودشان دور کنند، ازجمله خوردن، آشامیدن، استفاده از تلفن‌همراه و به طورکلی هرکاری که بخشی از ذهن را درگیر کاری جز رانندگی کند.»

رانندگی ایمن با مسیریاب

اما چه کنیم تا ضمن استفاده از نرم‌افزار مسیریاب، ایمن رانندگی کنیم؟ جهانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «تلفن‌همراه اصلا همراه خوبی نیست. اما استفاده از این نرم‌افزارهای مسیریاب با این توجیه که تلفن‌همراه در جایی مستقر باشد و در دستان راننده نباشد، در مقایسه با تماس‌تلفنی، احتمال خطر پایین‌تری دارد.»

وی در ادامه به رانندگان توصیه کرد برای استفاده از آپ‌های مسیریاب، گوشی را در دست نگیرند و آن را جلو خودرو، جایی کنار سرعت‌سنج یا محل ساعت خودرو، مستقر نگه دارند و نیم‌نگاهی به آن داشته باشند و هرگاه اختلالی در آن مشاهده کردند، حتما خودرو را متوقف و سپس نرم‌افزار را بررسی کنند تا احتمال تصادف را تا حد زیادی پایین بیاورند.

می‌توان با قطعیت گفت هیچکدام از دست‌سازه‌های بشر تاکنون بی‌عیب و نقص نبوده و همیشه عاملی برای ایجاد خطر در کنار استفاده از یک فناوری تازه وجود داشته است اما اینکه چگونه می‌توان خدمت یک فناوری را بیشتر از خیانتش کرد، موضوعی است که به یاری گروه‌های مختلفی از افراد جامعه مانند متخصصان، جامعه‌شناسان و گاهی حتی افراد معمولی نیازمند است. موضوعی که درباره این نرم‌افزارهای مسیریاب هم مصداق دارد، چه در کاهش تصادف و چه در افزایش اشتغال‌زایی.