اثرات تغییر اقلیم بر تنوع زیستی/با علم امروزی ما انقراض فاجعه است


اثرات تغییر اقلیم بر تنوع زیستی/با علم امروزی ما انقراض فاجعه است

یک کارشناس محیط زیست گفت: تأثیرات تغییر اقلیم به شدت می‌تواند وضعیت حفاظتی بسیاری از گونه ها و زیستگاه های ما را تشدید کند و متأسفانه این موضوع خیلی مورد توجه قرار نگرفته است.

به گزارش فانوس، اصغر مبارکی، کارشناس محیط زیست و معاون علمی کنوانسیون سایتیس گفت: در دو هفته اخیر فعالیت های زیادی در سطح جهان برای موضوع طرح اقلیم مطرح شده و در نشست اخیر سازمان ملل هم، قبل از نشست مجمع عمومی، سازمان نشستی در مورد طرح اقلیم داشت و سازمان ملل بیانیه‌ای به صورت گزارش ارائه داد و رسانه ها منتشر کردند.

مبارکی یادآور شد: تا جایی که من خبر دارم در کشور ما در این مورد صحبت و اطلاع رسانی نشد در حالی که این موضوعی است که روز به روز بیشتر گریبان ما را خواهد گرفت.
اثرات تغییر اقلیم بر تنوع زیستی/با علم امروزی ما انقراض فاجعه است
وی توضیح داد: ما از جنبه های مختلف به طبیعت نگاه می کنیم. از یکی از این دیدگاه‌ها، تأثیرات تغییر اقلیم به شدت می تواند وضعیت حفاظتی بسیاری از گونه ها و زیستگاه های ما را تشدید کند. متأسفانه این موضوع خیلی مورد توجه قرار نگرفته و به تأثیری که تغییر اقلیم بر روی وضعیت حفاظتی محیط زیست ما دارد توجه نمی شود.

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: در بحث استفاده و حفاظت از منابع آبی، مسائل مربوط به کشاورزی و استفاده از آب و مدیریت آب را مطرح می کنیم هر چند که کسی اهمیت به آن نمی دهد. اگر قرار بود اتفاقی بیفتد در سیستان و بلوچستان کسی جالیز و هندوانه نمی کاشت و این به معنای آن است که دغدغه‌های مطرح شده تأثیر چندانی ندارد و ممکن است بعضی جاها مثلاً تأثیر در کنترل چاه ها داشته باشد ولی در بیشتر جاها تأثیر چندانی نمی بینیم.

دغدغه‌های محیط زیست محدود به گلایه‌گذاری است

مبارکی تأکید کرد: آنچه در حوزه محیط زیست و مسائل آبی مطرح می‌شود محدود به گلایه گذاری و هشدارهایی است در سطح گفتار و تریبونی. عملاً ممکن است بر فرض مثال بگوییم تعدادی چاه در حوزه دریاچه ارومیه بسته شده اما در مقابل در جایی مثل سیستان و بلوچستان هندوانه می کاریم. این استفاده در همچنین جایی با چنین وضعیت آبی که دارد یک برنامه کلان و کلی می خواهد.

وی هشدار داد: وضعیت تغییر اقلیم به شکلی است که ممکن است ما در آینده داشته های آبی و منابع آبی را دیگر نداشته باشیم و صحبت از این است که ما در آینده با کمبودهای بارش بیشتری مواجه شویم که در حقیقت این را باید هم‌اکنون چاره سازی کنیم و چاره سازی به این مفهوم است که در اغلب موارد همه معترضند که چرا محیط زیست کاری نکرد در حالی که ما که نمی توانیم آب را خلق کنیم و باید به فکر یک تغییر الگو، رفتار و تغییر رویه باشیم.

اثرات تغییر اقلیم بر تنوع زیستی/با علم امروزی ما انقراض فاجعه است
باید برنامه کلانی به صورت برنامه های سازگاری و تاب آوری چه در عرصه کشاورزی، محیط زیست و صنعت و اتفاقاتی که مرتبط با حفاظت از عرصه های منابع طبیعی است، تهیه شوداین کارشناس محیط زیست تصریح کرد: در بحث سازگاری و برنامه ریزی و تاب آوری هیچ برنامه ریزی نداریم. در موضوع تغییر اقلیم بحث تاب‌آوری و سازگاری مطرح است ولی هیچ برنامه‌ای برای این دو نداریم. پارسال باران آمد و ممکن است سه چهار سال دیگر نیاید ولی و ما باید ذهنیت ها را آماده کنیم که احتمال اینکه در آینده دچار کمبود بارش شویم وجود دارد. بنابراین باید برنامه کلانی به صورت برنامه های سازگاری و تاب آوری چه در عرصه کشاورزی، محیط زیست و صنعت و اتفاقاتی که مرتبط با حفاظت از عرصه های منابع طبیعی است، تهیه شود.

وی ادامه داد: یکی از مواردی که برای سازگاری و تغییر اقلیم مطرح می شود بحث حفاظت از منابع طبیعی، زیستگاه ها و محیط زیست است. تفاهم نامه پاریس که در سال ۲۰۱۶ به امضای ۱۹۷ کشور رسید و این کشورها عضو کنوانسیون مقابله با تغییر اقلیم سازمان ملل متحد بودند، در اصل می خواست تلنگر و ابزاری باشد و تلاش کند کشورها به صورت بین المللی همکاری کنند برای اینکه با تغییر اقلیم مقابله شود. چرا که کنوانسیون از قبل بود و بسیاری از کشورها عضو بودند ولی اتفاق خاصی نمی افتاد بنابراین گفتند ابزاری باشد تا جامعه جهانی را تحریک کند برای همکاری بیشتر برای مقابله با تأثیرات تغییر اقلیم.

اثرات مخرب تغییر اقلیم

این کارشناس محیط زیست تأکید کرد: کنوانسیون تغییر اقلیم در سال ۱۹۹۲ سازمان ملل مصوب شده و از آن تاریخ تا الان حدود ۵ گزارش ارزیابی توسط هیئت بین الدولی تغییر اقلیم ارائه شده است. در هر ۵ گزارش و گزارش اخیر که در ۲۰۱۹ بوده، تمامی این گزارش ها به این ختم شده که تأثیرات تغییر اقلیم رو به افزایش است و ما این تأثیرات را که شامل انواع طوفان ها با درجه شدت بیشتر و نابودی زیست بوم هاست می بینیم و در حال اتفاق افتادن است.

مبارکی توضیح داد: عامل تغییر اقلیم در حقیقت گازهای گلخانه ای است و در سال ۲۰۱۶ گزارش جدید اعلام کرد که بیش از ۵۰ میلیارد تن، گازهای گلخانه ای در جو انباشته شده است و منشأ اینها چند عامل مهم یعنی سوخت های فسیلی، پالایشگاه ها، مراکز و پروژه هایی که سوخت زغال سنگ دارند و فعالیت های صنعتی و حمل و نقل است. مشخص است که مشارکت و سهم ما از تولید گازهای گلخانه ای در کلانشهری مثل تهران یا هر کلانشهر دیگری با این حجم ترافیک و ماشین به چه شکل است.

وی افزود: پیش بینی می شود که در فاصله سالی ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰، ۱.۵ درجه افزایش دما خواهیم داشت، هرچند ممکن است به دو درجه هم برسد ولی در حال حاضر تلاش جهانی بر این است که سقف افزایش دما را تا ۱.۵ درجه نگه دارد و تمام برنامه هایی که سازمان ملل در تغییر اقلیم گذاشته است بر روی ۱.۵ مانور می دهد و می گوید ما نمی توانیم آن را متوقف کنیم و باید تلاش کنیم این افزایش درجه گرمایش را تا ۱.۵ درجه نگه داریم به این علت که تأثیرات ۱.۵ درجه به مراتب نسبت به دو درجه قابل تحمل تر خواهد بود و تأثیرات دو درجه اینقدر زیاد خواهد بود که نتوانیم از پس آن بر بیاییم.

این کارشناس محیط زیست تأکید کرد: تا سال ۲۰۱۷ ما یک درجه افزایش ثبت شده را قطعا داریم و این یک درجه افزایش تا سال ۲۰۱۷ در گزارشی که منتشر شد آمده که در موضوعات تنوع زیستی و مسائل زیست محیطی چه تاثیراتی دارد مثل بحث افزایش خشکی در منطقه مدیترانه، افزایش آتش سوزی های طبیعی و همه اینها تأثیر بر زندگی مردم و زیستگاه ها دارد و از تأثیرات افزایش یک درجه ای است.

مبارکی ادامه داد: ذوب شدن و تکه تکه شدن یخچال ها موضوع دیگری است که پتانسیل از بین رفتن آنها را افزایش می دهد. بحث بالا آمدن سطح اقیانوس ها و خطر آبگرفتگی را در کشورهایی که در مناطق کم ارتفاع هستند مثل مالدیو را داریم یا هر جایی که مثل مالدیو شرایط آن را دارد، یعنی ارتفاع از سطح اقیانوس ها کم است و خطر از بین رفتن این زیستگاه ها هرچند کوچک هستند اما از نظر تنوع زیستی مهم هستند. بحث تغییر زمان در تولید مثل بسیاری از گونه های مهم حشرات و پرندگان هم مطرح است و ما عوارضش را که به صورت خاص در یک منطقه یا در برخی مناطق به صورت بین المللی ثبت شده در سطح جهانی می بینیم.

وی تأکید کرد: در نهایت چیزی که از منظر طبیعی برای ما مهم است بحث تخریب محیط زیست و یا هر گونه فعالیتی که منجر به تخریب محیط زیست شود و یا زیستگاه های ما را بخواهد تخریب کند، یا به بیان کلان تر زمین ما را دچار تغییر کند، به تبع منجر به تشدید تأثیرات تغییر اقلیم خواهد شد و وقتی می گوییم زمین، منظور زیستگاه های خشکی، اقیانوسی و دریایی ما است و زمین به معنای اعم آن است.

به هزینه‌های تغییر اقلیم بی‌توجهیم

این کارشناس محیط زیست هشدار داد: به هر حال در آینده تغییر اقلیم به عنوان یک تهدید بزرگی برای ما در سال های آتی مطرح است. این نیاز را داریم که مفهوم اجتماعی و طبیعی آن را به شکل درست به اشتراک بگذاریم و آگاهی بدهیم که چه اتفاقی می افتد. فعالیت های کشاورزی خود سهم قابل توجهی در تولید گازهای گلخانه ای دارد. چیزی که ما نمی توانیم آن را انکار کنیم و متأسفانه نگاه درست به این قضیه نداریم این است که به ما از لحاظ معیشتی چه از نظر تنوع زیستی و چه از نظر خدمات زیست محیطی و تنوع زیستی و همه آنها وابسته به زمین هستیم، به معنای عام کلمه سرزمین یا زمین، و متأسفانه فعالیت‌های انسانی در این مدت بیش از ۷۰ درصد سطح زمین را تحت تأثیر قرار داده است.

مبارکی افزود: ما باید در حقیقت متوجه باشیم که این تغییر و تبدیل روی زمین و به طور کلی تخریب ما چه به صورت جنگل زدایی و چه به صورت دستکاری به اشکال مختلف مثلا معدن کاوی و از بین بردن پوشش گیاهی و هر تخریبی که صورت می گیرد کمکی به تشدید تأثیرات تغییر اقلیم خواهیم کرد. ممکن است در یک محل یا منطقه این تأثیر زیادی نداشته باشد ولی وقتی این تأثیرات کوچک را روی هم و در سطح جهانی و کشوری جمع می کنیم می تواند تأثیر خیلی بزرگی باشد.

وی یادآور شد: واقعیت این است که در بعضی جاها می بینیم افزایش موج های گرمایی و یا دامنه های سیستم های گرمایی چه تأثیراتی روی زیرساخت های ما دارد و طوفان های گرد و غبار چه تأثیراتی در زیرساخت های ما دارد و ما چه هزینه هایی باید برای این پرداخت کنیم. منظورم این نیست که این گرد و غبار الزاما ناشی از تغییر اقلیم است ولی بی تأثیر هم نیست و از بین رفتن زیرساخت ها بر اثر تأثیرات تغییر اقلیم چیزی است که ما خیلی به آن دقت نمی‌کنیم و هزینه‌ای که به این دلیل ایجاد می‌شود را لحاظ نمی‌کنیم.

به این علت که زیستگاه ها از بین می رود، هرچه تغییر زیستگاه ها بیشتر باشد تأثیرات تغییر اقلیم شدیدتر می شوداین کارشناس محیط زیست گفت: در نهایت سرعت از بین رفتن گونه های ما به شدت تشدید می شود به این علت که زیستگاه ها از بین می رود، هرچه تغییر زیستگاه ها بیشتر باشد تأثیرات تغییر اقلیم شدیدتر می شود و تأثیراتی که گونه های مختلف از این تغییر اقلیم به اشکال مختلف می گیرند شدیدتر می شود.

مبارکی در پایان گفت: وضعیت فهرست سرخ IUCN بیانگر وضعیت موجود است که در آن گونه های در معرض تهدید زیاد می شود. در آمار کلی که فهرست سرخ IUCN داده ۴۰ درصد دوزیستان، ۲۵ درصد پستانداران، نزدیک ۱۴ درصد پرندگان و ۳۰ درصد کوسه ها در معرض تهدید انقراض هستند و این آمار بالایی است. از دست دادن یک گونه با توجه به ابزارهای علمی و دانشی که داریم برای ما فاجعه است و علیرغم تمام این ابزارها و دانشی که داریم در صورت بروز یک فرآیند انقراض، احتمال برگشت گونه و ترمیم جمعیت بسیار بسیار سخت و هزینه بر است. مثال موردی یوزپلنگ یا هر گونه ای مثلاً درنای سیبری را در نظر بگیریم. اینها تأثیراتی انسانی است که امکان برگرداندن این گونه ها به جمعیت قبلی عملاً غیر ممکن و هزینه بر است.

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه اجتماعی

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!



بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


فال حافظ روزانه جمعه 10 فروردین 1403 با معنی و تفسیر دقیق