عاشورا؛ ترکیب «ستیز» و «عاطفه» برای هدایت تاریخ بشر

به گزارش خبرگزاری مهر، متن زیر گفتاری از مرحوم سید منیرالدّین حسینیِ هاشمی (بنیانگذار فرهنگستان علوم اسلامی قم) است که در ادامه می خوانید؛

«اینکه می‌گویند حضرت اباعبدالله(ع) آمده بود حکومت اسلامی تشکیل بدهد (کتاب «شهید جاوید» این را می‌گفت)، به‌خاطرِ این است که معنای «تکامل‌گرایی تاریخی» را نمی‌فهمند. تکامل‌گرایی تاریخی، خیلی عظیم‌تر از تکامل‌گرایی اجتماعی است.

تکامل‌گرایی تاریخی، باقی می‌ماند بدون این‌که شخص باشد و در همه جریانات تکاملی، موضوع رشد و تکامل قرار می‌گیرد؛ لذا گرایش‌ که الان به حضرت اباعبدالله(ع) در سراسر جهان وجود دارد، قطعاً در سده اول وجود نداشته است.

کسی می‌تواند به زبان تاریخ صحبت کند که «ستیز» و «عاطفه» را بتواند به عالی‌ترین شکل تاریخی‌اش ترکیب کند. در قضیه عاشورا و جریانات بعدش، کاملاً این امر، واضح است؛ یک ذره آثار ذلّت در اُسرا دیده نمی‌شود؛

نه یک ذره هم پایشان را از مقاومت در برابر دشمن پایین می‌گذارند، و نه یکدیگر را توصیه می‌کنند به این‌که ابراز عاطفه نکنید! در ابراز عاطفه کردن هم خیلی شدید هستند! این با هیچ نظام جنگی که بخواهد در وهله، ساختار بسازد، نمی‌سازد.

این را در جاهای مختلف مشاهده می‌کنید. این‌که در جنگ، عمروعاص خودش را لخت می‌کند، حضرت او را رها می‌کنند، این دقیقاً معنای انسان‌گرایی است. معنایش این است که او ابراز ذلت می‌کند و من به آدمی که ابراز ذلت می‌کند، ابراز قدرت نمی‌کنم! آیین ما این است که فراری از جنگ را تعقیب نکنید؛ هر چند یقین داشته باشید او همین که توانست فرار کند، دوباره نامردی و نامردمی خودش را به شدیدترین وجه ابراز می‌کند. این دقیقاً یعنی باز کردن مشت عمروعاص. یعنی آیین عمروعاص را شکسته؛ نه شخصش را. آیین خودمحوری را در برابر آیین ارزش‌محوری شکسته.

اصلاً شمشیر علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و حضرت اباعبدالله(ع) می‌زند برای این‌که ارزش، بر تاریخ مسلط بشود؛ نه این‌که مثل انقلاب‌های اجتماعی، ساختاری، در [آن] وهله، ایجاد بشود»