زیست بومی که از دست می رود


زیست بومی که از دست می رود

تهران-ایرنا-محیط زیست ایران، همانند همه مناطق دنیا در معرض مشکلاتی است که بر اثر تغییرات اقلیم رخ داده؛ به رغم این مساله اما ایران کنشگری فعال در عرصه محیط زیست نیست و این موضوع را می توانی به کاستی های آگاهی بخشی اجتماعی نسبت داد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، درحالی در روزهای اخیر جهان شاهد راهپیمایی اعتراض آمیز نسبت به تغییرات اقلیمی و هشدار نسبت به وضعیت محیط زیست بود که این تجمعات را بزرگترین راهپیمایی جهانی در این باره دانسته اند؛ جرقه این اعتراضات از سوئد و یک دختر نوجوان فعال محیط زیست آغاز شد و به سرعت در تمام دنیا اشاعه یافت. این حرکت باعث شد تا نوجوانان بسیاری در سراسر دنیا از کلاس های درس مستقیما به خیابان رفته و از دولت هایشان خواستار وضع قوانین جدیدی در رابطه با حفاظت از محیط زیست شوند. این راهپیمایی که روز جمعه ۲۰ سپتامبر (۲۹ شهریور) از استرالیا شروع شد، به تدریج کشورهای مختلفی از آسیا، اروپا و آفریا را در بر گرفت. اگرچه چنین حرکاتی لزوما به اقدام و عمل خاصی منجر نمی شوند اما شیوه های مطلوبی از نمایش دغدغه مندی و افزایش آگاهی پیرامونی در بین مردم ملل هستند.

به رغم موضوع روی داده در ایران اما کمتر کسی اطلاعی از این حرکت و یا همراهی ای با آن داشت. این وضعیت خنثی این سوال را برمی انگیزد که چرا ما به چنین مسائلی بی توجه هستیم؟ آیا ما در وضعیتی ایده آل به لحاظ شرایط زیست محیطی قرار داریم که خود را قائل به همراهی با چنین حرکاتی نمی دانیم یا این که اساسا درکی از شرایط محیط زیستی نداریم؟

آنچه در ادامه می آید گفت وگوی پژوهشگر ایرنا با «اسماعیل کهرم» مشاور سابق رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در امور محیط طبیعی ، فعال محیط زیست و دکترای بوم شناسی است.

زیست بومی که از دست می رود

کهرم در ابتدا ضمن نوجوانانه خواندن این کنش و همراهی نوجوانان کشورهای دنیا با آن، بیان داشت: در آن کشورها افراد کم سن و سال بانی این حرکت هستند و شروع کننده این جنبش، یک دختر نوجوان ۱۶ ساله بوده است؛ این یک حرکت نمادین است؛ یعنی می خواهند بگویند نسل ما (نوجوانان) هم به مسائل زیست محیطی آگاه است و ما هم باید کاری کنیم.

وی افزود: ما در ایران اولا آزادی این گونه حرکات را نداریم که به راحتی در باب مساله اعتراض شود چنانچه آنان خودجوش و در لحظه چنین کارهایی را انجام می دهند؛ در صورتی که ما باید جواز و مجوز داشته باشیم و اجرای این گونه اعتراضات در اینجا خیلی شدنی نیست؛ بنابراین ما آزادی اعتراضات نداریم؛ دوم این که اولویت ها در منطقه و کشور ما، امروز مساله جنگ، اقتصاد، تورم و امنیت است؛ ما در شرایطی عادی زندگی نمی کنیم و اولویت امروز ما نان است و کسی نمی داند تا هفته دیگر اینجا جنگ می شود یا نه.

وی افزود: البته اگر از من سوال کنید که این گونه حرکات تا چه حد اثرگذار است، باید بگویم که چنین حرکاتی حتی در اروپا هم اثرگذار نیست و اگر تاثیری داشته باشد، حداقل یک نسل باید بگذرد. در نتیجه اینگونه حرکات فرمایشی و نمایشی است؛ این گونه حرکات نمی توانند تبدیل به یک جنبش شوند و ربطی به قدرت های اصلی ندارند؛ امروز قدرت اصلی و اثرگذار در اروپا، سازمان های مردم نهاد یا NGO ها هستند؛ در واقع سازمان های مردم نهاد در اروپا، در سایه پروبالی که دولت به آنان می دهد، بسیار قدرتمند شده اند.

«به عنوان مثال آر.اس.پی.بی (RSPB) Royal Society for the Protection of Birdsیا انجمن سلطنتی مبارزه با خشونت حیوانات، بزرگترین سازمان مردم نهاد دنیا است که برای حفاظت از پرندگان در انگلستان فعالیت می کند؛ مردم ارثیه خود، مثلا خانه ای که باید بعد از مرگ به فرزندانشان ببخشند را به این سازمان مردم‌نهاد می بخشند؛ در نتیجه سازمان هایی از این دست بسیار قدرتمند هستند و حتی به مجلس نماینده می فرستند؛ مثلا حزب سبز آلمان (از معروف‌ترین حزب‌های محیط‌ زیست‌گرای جهان) به پارلمان نماینده می فرستد و چنین قدرتی دارند؛ یا سوئیس که یکی از بهترین کشورها در این زمینه است و در این کشورها سازمان های مردم نهاد بسیار پرقدرت هستند».

کهرم تصریح کرد: چندی پیش در ایران فردی خرسی را گرفت و بچه اش را کشت؛ اگر چنین کارهایی در این جوامعی که مثال زدم و سازمان های مردم نهادِ محیط زیستی قدرتمند دارد، رخ دهد، این حرکت ۲۵ سال زندان دارد.

ناکاشته برداشت نمی توان کرد

این استاد دانشگاه در واکنش به این سوال که چرا در ایران دغدغه ما محیط زیست نیست، خاطر نشان کرد: من باید قدر جنگل را بدانم تا بروم دنبال این که یک جمعیتی را جمع کنم و بعد به شمال ایران بروم و داد و فریاد بزنم و بگویم که جنگل های ما در شرف نابودی است؛ این آگاهی باید باشد اما این آگاهی را کدام نهاد به ما می دهد؟ رسانه های ملی؟ آیا تلویزیون و رادیو دست مردم است؟ چند درصد از برنامه های تلویزیون اختصاص به برنامه های مستند و زنده درباره محیط زیست دارد؟ وقتی به مردم اطلاعات نداده ایم، چطور می توانیم انتظار داشته باشیم که درست رفتار کنند و قدر محیط زیست را بدانند؟ من این نواقص را بارها در مجلس و شورای شهر به عنوان معترض بیان کرده ام.

«اگر ما حرکتی در این زمینه نداریم، به این دلیل است که آگاهی ای در این باره نداریم، مردم آن قدر درگیر افزایش قیمت و معیشت خود هستند که ظرفیتی برای این مسائل ندارند».

مشاور سابق رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، در واکنش به این موضوع که در راستای آگاه سازی مردم نسبت به محیط زیست در زمان ایشان چه اقداماتی صورت گرفته است، بیان داشت: وقتی شما مشاور کسی باشی، وظیفه ات این است که آنچه درست است را به رئیس خود گزارش بدهی (که اغلب این موارد محرمانه است) و آن رئیس است که مشورت ها را می شنود و بهترین را انتخاب می کند و من حق ندارم که به تصمیم وی ایراد بگیرم.

وی افزود: یکی از برجسته ترین و اساسی ترین کارهای ما این بود که این مطلب را جزو حساسیت هایی برای علمای قم مطرح کرده و آن را در کتاب های درسی قرار دادیم و این کار کمی نبود، چرا که پیش از این علما، مدارس طبیعت را در ایران تعطیل کرده بودند. در کشورهای اسکاندیناوی اساسا اصل، ارتباط کودک با طبیعت است نه این که کودکان از ۷ سالگی زیر چوب معلم باشد بلکه تا حدود ۱۰ سالگی آنان را می فرستند خاک بازی کنند و در جنگل و باغ بچرخند؛ نه این که کودکانی که تا دیروز در دامان خانواده بوده اند را به یک باره وارد یک محیط آموزشی خشن کنیم؛ به همین دلیل است که برخی از بچه های ما در روز اول مدرسه دچار مشکلاتی می شوند؛ این ها محرومیت هایی است برای بچه ها ایجاد شده و ما توانستیم در رابطه با محیط زیست مقدار زیادی مطالبی را که فکر می کردیم کارآمد و مفید است در کتاب مدارس بگنجانی که البته کار بسیار سختی بود چرا که در مورد آنان حساسیت زیادی حتی در نحوه انتخاب کلمات داشتیم.

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه محیط زیست

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!



بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


ژست خنده دار جنیفر لوپز در کنار فرزندانش