5 روز اول جنگ تحمیلی چه اتفاقات سرنوشت‌سازی رخ داد؟

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، شهریور ماه سال 98 سی و نهمین سالگرد آغاز تجاوز صدام علیه ایران در سال 59 است که در واقع شروع یک جنایت تاریخی توسط ملت‌های مختلف علیه ایران بود. هر ساله یک هفته سالروز آغاز این تجاوز با گرامیداشت حماسه‌های رزمندگان اسلام و شرح دلایل قدرت‌های استکباری برای تحمیل این جنگ، دفاع همه جانبه ایران گرامی داشته می‌شود. این جنگ هشت سال به طول می‌انجامد اما در نهایت دشمن بعثی نمی‌تواند وجبی از خاک ایران را تصاحب کند. صدام، این جنگ را «یوم الرعد» نام نهاد، اما در کشور ما به «دفاع مقدس» لقب گرفت، دفاعی که 2887 روز در طی هشت سال در وسعتی به طول 1352 کیلومتر انجام گرفت.

طی آن هزار روز نبرد فعال صورت گرفت که 793 روز حمله از سوی رزمندگان اسلام و 207 روز از سوی ارتش متجاوز بعثی در طول جنگ شمار 381 هزار و 68 نفر از نیروهای دشمن کشته یا زخمی شدند و 72 هزار نفر به اسارت نیروهای اسلام درآمدند. دشمن بعثی از همان نخستین ساعات تجاوز به حریم جمهوری اسلامی ایران مناطق مسکونی و مراکز غیرنظامی را هدف قرار داد تا بتواند از این طریق دولت ایران را مجبور به پذیرش خواسته‌های خود کند. روزشمار روزهای ابتدایی جنگ که هر ساله آن را با نام هفته دفاع مقدس گرامی می‌داریم، به شرح زیر است:

روز اول:

روز 31 شهریورماه سال 1359 در حالی که فقط 19 ماه و 18 روز از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذشت، رژیم بعث عراق، جنگ زمینی، هوایی و دریایی علیه کشور را به بهانه پایبند نبودن ایران به قرارداد الجزایر، به شکل رسمی شروع کرد. «صدام حسین» رئیس جمهور وقت عراق که در توهم یک هفته‌ای جنگ تا پیروزی نهایی به سر می‌برد، این نبرد نابرابر را آغاز کرد، اما نمی‌دانست که مردم شجاع و غیور ایران، از همه گروه‌های نظامی و غیرنظامی با تمام توان و قوا به میدان می‌آیند. 31 شهریور در واقع شروع رسمی جنگ بود، اما خیلی قبل‌تر شواهد و تحرکات عراق، نشان از یک جنگ قریب الوقوع می‌داد. رژیم بعث عراق قبل شروع حملات گسترده خود، بیش از 15 ماه عملیات نامنظم علیه کشورمان انجام داد. به همین جهت اولین دستورالعمل گسترش ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 27 آبان ماه سال 58 در ارتباط با بحران مرزی در غرب و جنوب غربی کشور صادر شد.

ارتش عراق در ساعت 13:30 روز 31 شهریورماه با وارد کردن 192 فروند جنگنده، 12 لشکر مجهز پیاده و زرهی و 30 تیپ مستقل خود در استان‌های کرمانشاه، ایلام و خوزستان جبهه‌ای به طول 1200 کیلومتر را گشود و این در حالی بود که تنها لشکر81 زرهی، لشکر92 زرهی، تیپ84 پیاده خرم‌آباد و تیپ 37زرهی را در مقابل خود داشت که استعداد کل این یگان‌ها کمتر از 50 درصد بود. در پی حمله هوایی دشمن در 31 شهریور، نیروی هوایی ایران بزرگ‌ترین عملیات هوایی خود را علیه عراق انجام داد. آیت‌الله خامنه‌ای، نماینده امام در شورای عالی دفاع، صبح این روز ضمن گزارشی به مجلس اظهار داشتند که نیروهای هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از صبح حدود 15 مرکز مهم نظامی عراق، از جمله جنوب بغداد و شهر موصل را هدف قرار داد. در این عملیات 140 هواپیما مأموریت داشتند که تقریباً همگی به سلامت برگشته‌اند و از چند فروند اطلاعی در دست نیست. از بعد از ظهر 31 شهریور که حملات هوایی عراق شروع شد تا نیمه شب، 10 میگ عراقی سرنگون شد و یک فانتوم از ایران آسیب دید و برنگشت. یکی، دو ساعت بعد از حمله عراقی‌ها، حملات هوایی ایران شروع شد.

روز دوم:

اول مهرماه سال 1359 مصادف با دومین روز از جنگ تحمیلی هشت ساله رژیم بعث عراق علیه کشور جمهوری اسلامی ایران است. در این روز اتفاق‌ها و حمله‌های تخریب کننده‌ای اتفاق افتاد که مهمترین اتفاق دومین روز از پاییز آن سال، عملیات پرافتخار نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران علیه دشمن متجاوز با نام «کمان 99» بود. در این روز، صدام در مصاحبه‌ای که در یکی از مناطق اشغالی جنوب کشور داشت، به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد و با خیالی واهی گفت: «بقیه سوالات را حداکثر یک هفته دیگر در مصاحبه بعدی در تهران پاسخ خواهم داد.» در دومین روز حمله، دشمن پیشروی در خاک ایران را آغاز کرد. لشکر 92 زرهی اهواز گزارش داد: «حدود 200 تانک عراقی از شلمچه عبور کرد و به 6 کیلومتری خرمشهر رسید. شهر زیر آتش شدید قرار دارد، به طوری که حدود 100 نفر شهید و مجروح شده‌اند.»

نخستین طرح جنگی ایران، کمان 99 بود که نیروی هوایی ارتش ایران روی میز گذاشت تا جواب حمله هوایی عراق را داده باشد. سحر اول مهر هواپیماهای اف 14 ایران فضای مرز هوایی ایران را از ارومیه تا جزیره خارک پوشش می‌دادند، بعد هواپیماهای شکاری اف 14 و اف 5 پرواز می‌کردند و هدف‌هایشان در خاک عراق را به آتش می‌کشیدند. صبح اول مهر، 150 جنگنده ایرانی در آسمان شهرهای عراق به پرواز درآمدند، بربری، دلحامد و زنجانی از خلبانانی بودند که تاسیسات نفتی اربیل، موصل و کرکوک را به آتش کشیدند. برخی هم به نیروی دریایی عراق در خلیج فارس حمله کردند و برخی به تأسیسات بغداد و بصره.

روز سوم:

سومین روز از جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران در حالی شروع شد که حملات زمینی و هوایی عراق افزایش یافته بود، در این میان مردم «میمک» ایلام با رشادت و دلاوری اولین گروه از نیروهای عراقی را به‌اسارت گرفتند. دوم مهرماه سال 1359، سومین روز جنگ تحمیل‌شده و ناجوانمردانه رژیم بعث عراق علیه کشورمان بود که در این روز حوادث مختلفی روی داد و برخی از شهرهای جنوبی و غرب کشور محاصره شدند و در آستانه اشغال شدن قرار گرفتند، دوم مهرماهی که خبرهای خوبی به گوش نمی‌رسید، زیرا دشمن متجاوز تمام توان و قدرت خود را به مرحله اجرا درآورده بود تا انقلاب نوپای ایران را زمین‌گیر کند.

روز دوم مهرماه، به دانشکده افسری نیروی زمینی دستور داده شد که با تشکیل گردان‌های رزمی به خوزستان اعزام شوند. تعداد 731 دانشجو، 41 افسر و 24 درجه‌دار در سه گردان سازماندهی و به جنگ‌افزارهای انفرادی، تیربار و آرپی‌جی7 مجهز و آماده می‌شوند که در تاریخ سوم مهرماه از راه هوایی به اهواز اعزام شوند. با وجود افزایش فشارهای زمینی و هوایی دشمن و به‌کارگیری یگان‌های زرهی، به‌دلیل مقاومت نیروهای نظامی و مردمی، تلاش دشمن برای اشغال خرمشهر، محاصره آبادان و نزدیکی به اهواز، ناکام ماند.

روز چهارم:

در سوم مهرماه سال 1359، چهارمین روز از جنگ تحمیلی، برخی از شهرهای جنوبی و جنوب غرب کشور در محاصره و آستانه سقوط قرار گرفتند. اما در این میان مردم مقاوم شهرها و عشایر بسیجی با سلاح و امکانات کم مقابل دشمن مقاومت کردند. روز چهارم جنگ در حالی شروع شده بود که اختلاف‌ها در چگونگی ادامه جنگ و به کارگیری نیروها بالا گرفته بود. بنی‌صدر بر استفاده از ارتش و انجام عملیات کلاسیک تأکید داشت و تلاش می‌کرد خود را تنها حامی ارتش معرفی کند و از این طریق، موقعیت خود را در داخل کشور تثبیت کند. اما در مقابل نظریه‌های او، نیروهای خط امام(ره)، جنگ‌ها و جنگ افزارهای کلاسیک را کافی نمی‌دانستند و خواهان استفاده از شیوه‌های انقلابی و نیروهای مردمی علیه عراق بودند. از طرف دیگر هم، استراتژی جنگ سریع عراق، نیز آثار شکست خود را کم کم نشان می‌داد و رژیم بعث که در طی سه روز گذشته به اهداف خود نرسیده بود و یک جنگ طولانی را پیش روی خود می‌دید، تلاش‌های گسترده جهت دریافت سلاح از شوروی و فرانسه می‌کرد. به همین خاطر، «طارق عزیز»پس از دیدار از مسکو، بلافاصله برای ملاقات با «ژیسکاردستن» وارد فرانسه شد.

در چهارمین روز از جنگ، تهاجم نیروهای زمینی عراق به خرمشهر و آبادان با آتش شدید توپخانه شروع شد. شدت آتش توپخانه به حدی بود که یکی از فرماندهان حاضر در منطقه اعلام کرده بود که اگر با حملات هوایی ارتش، توپخانه دشمن خاموش نشود، در مدت چند ساعت خرمشهر با خاک یکسان می‌شود. 50 تانک که از اوایل صبح تا 78 کیلومتری خرمشهر رسیده بودند، توسط هواپیماهای نیروی هوایی بمباران شده بودند.

روز پنجم:

چهارم مهرماه سال 59، پنجمین روز از جنگ رژیم بعثی و ویرانگر عراق به میهن عزیز و انقلابی بود. در طی چهار روز گذشته برخی شهرهای جنوبی کشور مثل خرمشهر و آبادان و شهرهای غربی همچون سرپل ذهاب و قصر شیرین در آستانه سقوط قرار گرفتند و شهرهای دیگر استان خوزستان، کرمانشاه و ایلام مورد هجوم حملات سنگین هوایی و زمینی نیروهای دشمن قرار گرفته بودند. شهرهای ساحلی جنوب کشور نیز زیر حملات هوایی هواپیماهای دشمن بودند. اما در همین چند روز، نیروهای زمینی، هوایی و دریایی ارتش و نیروهای سپاه و مردم بسیجی کشور با تمام قوا مقابل بعثی‌ها ایستادگی و دفاع کردند. نیروهای هوایی ارتش نیز تاسیسات نفتی و مناطق مهمی از عراق را بمباران کردند. اما کمبود سلاح و مهمات در این چند روز به چشم می خورد ولی این مسئله باعث سست شدن اراده غیورمردان ایران نبود.

در روز پنجم جنگ، علاوه بر درگیری‌ها و حملات زمینی، حملات هوایی بسیاری نیز رخ داده بود. در همین روز در تهران، یک میگ عراقی به پالایشگاه تهران حمله کرده بود که خساراتی نداشت و هواپیمای دشمن مورد اصابت قرار گرفت و نزدیک کهریزک سقوط کرده بود. در بوشهر نیروی هوایی دو میگ عراقی را سرنگون کرده بودند. در خارک یک میگ و دو هواپیمای متجاوز سرنگون شدند. بعدازظهر همین روز، هواپیماهای دشمن، بخشی از تأسیسات مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی(ره) را آتش زده بودند. در آبادان حملات هوایی دشمن ادامه داشته و بخشی از تأسیسات نفتی مورد هدف قرار گرفته بود. در اهوا، مارون 1 و 2 بمباران و یک میگ عراقی سقوط کرده بود. دو میگ که هدف آنها بمباران پایگاه وحدتی دزفول بود توسط تیربارهای پایگاه سرنگون شده بودند. دو میگ، پالایشگاه کرمانشاه را بمباران کرده بودند. اطراف کاشان نیز بمباران شد که خساراتی نداشته است. یک میگ دشمن نیز در قم سقوط کرده بود.