کیفیت شجاعت قمر بنی‌هاشم(ع) در دفاع از حرم/ حضرت عباس(س)؛ زینت آسمان‌ها و زمین

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: حجت الاسلام «ناصر رفیعی» در سخنانی که به مناسبت ایام عزاداری های حسینی ایراد شده است، در مورد ویژگی شجاعت حضرت ابوالفضل العباس(ع) اظهار کرد: یکی از اوصافی که در ارتباط با این شخصیت بزرگوار ذکر شده و البته خصیصه‌ای است که از ویژگی های امام محسوب می شود، شجاعت است.

این استاد اخلاق ادامه داد: این تعبیر بلندی است که در مورد ابوالفضل(ع) مطرح شده که حضرت شجاع بود، در وصف این شجاعت آن حضرت این ابیات سروده شده است: «عبست وجوه القوم خوف الموت و العباس فیهم ضاحک متبسّم» (چهره ها در هم کشیده شده بود اما عباس خندان بود).

حضرت عباس(س) زینت آسمان ها و زمین است

وی تصریح کرد: همچنین در مورد امام حسین(ع) و شجاعت حضرت نیز تعابیر متعددی وجود دارد از جمله همان که پیامبر اکرم(ص) اشاره کرد آن هم در زمانی که اباعبدالله(ع) کودکی چهار پنج ساله بود. این روایت را خود سیدالشهدا(ع) نیز نقل کرده است که من بر پیامبر(ص) وارد شدم در حالی که «ابی بن کعب» نیز حضور داشت. پیامبر(ص) فرمود: «مرحبا بک یا ابا عبدالله، یا زین السماوات والارض»؛ (خوش آمدی‌ای حسین! ‌ای زینت آسمان‌ها و زمین). «ابی بن کعب» که کنار حضرت(ع) نشسته بود، گفت: ‌ای رسول خدا! غیر از تو کسی هست که زینت آسمان‌ها و زمین باشد؟ (چگونه حسین را این گونه صدا می‌زنی؟) پیغمبر(ص) فرمود: «یا ابی! والذی بعثنی بالحق نبیا، ان الحسین بن علی، فی السماء، اکبر منه فی الارض، وانه المکتوب علی یمین العرش: انه مصباح الهدی وسفینة النجاة وامام غیر وهن» (‌ای ابی! سوگند به خدا که مرا به حق پیامبر فرستاده، جایگاه حسین در آسمان‌ها بیش از زمین است! در سمت راست عرش خدا نوشته شده: حسین چراغ هدایت، و کشتی نجات، و پیشوای بی لغزش است). همین تعبیر که پیامبر اکرم(ص) در مورد امام حسین(ع) دارد، امام صادق(ع) در زیارت نامه حضرت ابوالفضل(ع) درمورد قمر بنی هاشم دارد.

این استاد اخلاق با تاکید بر اینکه مساله شجاعت بسیار اهمیت دارد، گفت: شجاعت صفت جسم نیست. هر فرد نیرومند و قدبلند و چهارشانه و هیکل درشتی شجاع نیست. «حسان بن ثابت» خوش بیان و خوش هیکل بود اما آن قدر ترسو بود که در جنگ احزاب نه تنها به میدان نیامد بلکه به قلعه ای پناه برد و در اتاقی مخفی شد که پیامبر اکرم(ص) آن قلعه را محل حضور زنان قرار داده بود. اتفاقا در همان اثنا یک یهودی روی بام قلعه آمد و «صفیه» عمه پیامبر اکرم(ص) متوجه شد که او آنجاست و به سراغش رفت اما حسان گفت من از ترس اینجا آمده و در را بسته ام. صفیه در این میان خود چیزی برداشت و آن مرد را کشت و بعد نزد حسان آمد و گفت برو و لباس آن یهودی را بگرد شاید چیزی در آن پیدا کنی که حسان پاسخ داد: من حتی از نعش او نیز می ترسم!

وی در بخش دیگری از مباحث خود بیان کرد: مرحوم شهید مطهری از شجاعت به عنوان یک صفت درونی و قلبی یاد می کند. امام حسین(ع) به اندازه ای شجاعت داشت که حتی در گودال قتلگاه کسی جرات نمی کرد جلو برود و دست آخر به خیمه ها حمله کردند که حضرت(ع) بلند شد در حالی که قلب اش تیر خورده بود و پیشانی اش شکسته بود.

حجت الاسلام رفیعی افزود: اصل شجاعت صفت درونی و روحی است. البته یک بخش از این صفت ذاتی است. برای مثال یک زمان پیامبر اکرم(ص) افرادی را به خانه «ام هانی» فرستاد، شوهر این زن کافر بود. آن افراد وقتی در آستانه در قرار گرفتند «ام هانی» اجازه ورود نداد و دستانش را به دو طرف چارچوب گذاشت و موضع گرفت و آنها بازگشتند. حضرت(ص) سوال کرد چرا برگشتید؟ آنها پاسخ دادند که ام هانی نگذاشت وارد شویم. در این هنگام حضرت رسول(ص) فرمود: اگر همه مردم اولاد ابوطالب بودند، شجاع بودند. این ذات ابوطالب است خودش شجاع است و فرزندانش هم شجاع هستند.

انواع شجاعت از منظر شهید مطهری

این پژوهشگر سیره اهل بیت(ع) تاکید کرد: استاد شهید مطهری می گوید سه جور شجاعت داریم، نظامی و اخلاقی و عقلی، در این مجال من با توجه به مباحث آن بزرگوار، چهار دسته بندی را مطرح و به گونه ای دیگر وارد بحث می شوم. شجاعت نظامی همان استواری در میدان جنگ است بدون آنکه افراد به کثرت و قلت نگاه کنند. همان طور که قرآن کریم در آیه 147 سوره مبارکه «آل عمران» می فرماید: «رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ» این قول افراد شجاع بود که در این سوره مبارکه مطرح شده است.

وی ادامه داد: در نبرد احزاب زمانی که چند هزار لشگر به سمت مدینه آمدند قرآن از زبان شجاعان می فرماید: «قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِیمَانًا وَتَسْلِیمًا». چنین شجاعت هایی در قالب تدین می آید و این شجاعت با بی باکی متفاوت است. شجاعت یعنی وقتی جایی احساس شد که باید سخنی گفته شود طبق حدیث از گفتن آن ابایی نداشته باشیم: «لَو تَمَیَّزَتِ الأشیاءُ لَکانَ الصِّدقُ مَع الشَّجاعَةِ» (اگر خصلت ها از یکدیگر متمایز مى شدند ، بیگمان راستى با شجاعت بود و بزدلى با دروغ). شجاعت اخلاقی یعنی انسانی در جایی خود را با واقعیت تطبیق بدهد ولو علیه خودش باشد.

این محقق تصریح کرد: مطلبی از حجت الاسلام عالی شنیدم که می گفت: علامه محمدتقی جعفری، تعریف می کرد که روزی در منزل با همسرم بحثم شد و عصبانی شدم و ناگهان یاد مضمون روایات افتادم و خم شدم و دست همسرم را بوسیدم و همانجا بحث تمام شد و با هم صمیمی تر هم شدیم.

وی گفت: گاهی یک خودداری کافی است. این شجاعت اخلاقی است که یک زمان یک فرد خودش را قربانی کند. بنابراین حضرت ابوالفضل(ع) نه تنها خودش که برادرانش هم شجاعت نظامی و اخلاقی داشتند. حضرت ابوالفضل(ع) حتی در میدان جنگ کربلا، به برادرانش فرمود: به میدان بروید تا جان دادن شما را ببینم که مبادا بعد از من دچار تردید شوید. حتی آمده است که یکی از نزدیکان ام البنین امان نامه را به شمر داد و شمر این امان نامه را به خیمه ها رساند. در آن لحظه نگاه امام حسین(ع) و حضرت زینب(س) به ابوالفضل(ع) بود که مبادا عباس برود که قمر بنی هاشم(ع) فرمود: «دستت بریده باد ای شمر، امان نامه آورده ای؟ خداوند تو و امان نامه ات را لعنت کند. ای دشمن خدا، از ما می‌خواهی که برادرمان حسین فرزند فاطمه و پیامبر را رها کنیم و به فرمان لعنت شدگان و فرزند لعنت شدگان درآییم؟هرگز! آیا ما در امان باشیم و فرزند پیامبر را امانی نباشد»؟

حجت الاسلام رفیعی اضافه کرد: مرتبه دیگر از شجاعت، شجاعت اجتماعی است. در روایت آمده است: «أَشْجَعُ النَّاسِ مَنْ غَلَبَ الْجَهْلَ بِالْحِلْمِ» (شجاع ترین مردم کسی است که در جامعه قدرت تحمل افراد جاهل را داشته باشد). گاهی شجاعت فقط به نبرد نیست. تمام بیست و پنج سال، سکوت حضرت امیر(ع) شجاعت است.

وی در پایان کرد: مرحوم آیت الله «خزعلی» موضع گیری های محکمی داشت و می گفت: آدمی که متدین است نباید در موضع گیری هایش تردید داشته باشد. نباید ولنگار باشد.

علاقه مندان می توانند فایل صوتی تصویری این سخنرانی را از اینجا دریافت کنند.

پایان پیام/248