سیاست بانک مرکزی برای سود بانکی
به نظر میرسد در حال حاضر بانک مرکزی با سیاستهای پولی مختلف، به دنبال این است که نرخ سود ارائه شده به سپردههای مردم را مدیریت و کنترل کند.
به گزارش بنکر (Banker)، عبدالناصر همتی، رئیسکل بانک مرکزی در روزهای اخیر به عملیات بازار باز بانکی اشاره کرده که این عملیات یکی از مهمترین ابزارهای غیرمستقیم اجرای سیاست پولی، بیانگر چارچوب نهادی خرید و فروش اوراق بهادار پذیرفته شده توسط بانک مرکزی با هدف تاثیرگذاری بر نرخ سود کوتاهمدت در بازار بینبانکی و از این طریق تاثیرگذاری بر نرخهای سود در بازار پول و نهایتا علامتدهی به سایر فعالیتهای اقتصادی است.
به نظر میرسد این کار در ادامه برنامه اصلاح نظام بانکی کشور صورت میگیرد که رئیسکل از سال گذشته بیشتر از سالهای پیشین به دنبال آن بوده است و به این ترتیب میتوان نرخ سود کوتاهمدت بین بانکی و نرخ سود در بازار پول را کنترل کرد.
عملیات بازار باز با کنار گذاشتن سیاست تعیین دستوری نرخ سود بانکی، اجازه میدهد نرخ سود در کانال مشخصی نوسان داشته باشد و همچنین نظام بانکی کشور را سروسامان دهد. رییس کل بانک مرکزی درباره این سیاست جدید پولی گفته است: «عملیات بازار باز، مهمترین ابزار برای کنترل نرخ بهره کوتاه مدت است و در بسیاری از بانکهای مرکزی به کار میرود. »
عبدالناصر همتی تاکید کرده است: «این بانک با اجماع نظرات، وسواس و دقت نظری خاص و با اطمینان حاصل کردن از آمادگیهای مورد نیاز نسبت به عملیاتی کردن بازار متشکل ارزی و نیز عملیات بازار باز اقدام میکند. »
کوروش پرویزیان، رییس کانون بانکها و مؤسسههای اعتباری خصوصی چندی پیش درباره اجرای عملیات بازار باز و نقش آن در اجرای سیاستهای پولی و کنترل تورم، گفته بود: «عملیات بازار باز از ابزارهایی است که میتواند به بانک مرکزی در اجرای سیاستهای پولی کمک کرده و در ایجاد نظم مالی، تنظیم مناسبات بین بانکها، بانک مرکزی، دولت و سایر فعالان اقتصادی کمک کند. »
وی با بیان اینکه امیدواریم به زودی و به سرعت این ابزار جدید، اجرایی شود، اضافه کرده بود: «عملیات بازار باز میتواند به ایجاد انضباط پولی در کشور کمک کند. خوشبختانه در قانون بودجه نیز این موضوع پیشبینی شده و این امکان فراهم شده است که بخشی از سیاستهای مربوط به تأمین مالی در بازار از این طریق صورت گیرد. »
رییس کانون بانکها و موسسههای اعتباری خصوصی درباره مشارکت بانکهای خصوصی در اجرای این سیاست، عنوان کرده بود: «این عملیات با همکاری نزدیک بانک مرکزی، شبکه بانکهای دولتی و خصوصی، فعالان اقتصادی و دولت انجام میشود. »
فرآیند عملیات بازار باز به این صورت است که در مواقع افزایش (کاهش) تقاضای ذخایر بانکها که احتمال انحراف نرخ سود بازار بین بانکی (قیمت ذخایر) از میزان هدفگذاری وجود دارد، بانک مرکزی از طریق خرید (فروش) اوراق بهادار و عرضه (جمعآوری) ذخایر، نرخ سود بازار را به حول و حوش نرخ سیاستی هدفگذاری شده هدایت میکند.
براساس سازوکار طراحی شده، بانک مرکزی برای ایجاد دامنه مجاز نرخ سود بازار (کریدور نرخ سود)، کف نرخ کریدور را به عنوان نرخ پذیرش ذخایر مازاد بانکها (سپردهگیری از بانکها) و سقف نرخ کریدور را به عنوان نرخ تزریق نقدینگی (وامدهی در قبال اخذ وثایق نقدشونده به بانکها) تعیین میکند.
فرآیند راهبری نرخهای بازار از طریق عملیات بازار باز، در نهایت از طریق سازوکار اشاعه سیاست پولی به تغییرات در سایر نرخهای بهره در اقتصاد منجر شده و سطوح قیمتها و فعالیتهای واقعی اقتصادی را تحت تاثیر قرار میدهد.