Spotify چطور راه اندازی شد؟! +بررسی علل موفقیت آن

به گزارش خبرنگار حوزه دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان، اسپاتیفای (Spotify) یک سرویس استریم موسیقی است که با اکثر شرکت‌های بزرگ فعال در زمینه آی‌تی همکاری می‌کند و پشت این موفقیت بزرگ روزهای سختی رقم خورده است، بنیان‌گذاران استارتاپ Spotify، مارتین لورنتزون (Martin Lorentzon) و دانیل اک (Daniel Ek) سال ۲۰۰۵ در کشور سوئد یکدیگر را ملاقات کردند. دانیل اک در یکی از بحث‌های کورا (Qoura) درباره‌ی اولین روز‌های آغاز به کار این استارتاپ چنین توضیح می‌دهد:

"ما ایده‌های بسیاری را سبک سنگین کردیم و زمان زیادی را در خانه‌ من که در حومه‌ شهر استکهلم بود، گذراندیم. در کنار دستگاه نمایش خانگی من، مدت زیادی در این باره صحبت کردیم که جذب محتوا، با وجود تکنولوژی با سابقه‌ی Napster که از حداقل سال ۲۰۰۰ فعالیت می‌کند، کار پرزحمتی است. فکر می‌کنم همین مسئله عاملی شد که ایده‌ی Spotify را جدی بگیریم."

Spotify چیست؟

اسپاتیفای (Spotify Technology S.A) یک سرویس استریم موسیقی است که توسط شرکت سوئدی با همین نام توسعه یافته و مرکز مدیریت آن در شهر استکهلم واقع است. این سرویس حدود ۱۲ سال پیش رونمایی شد و اکنون در ۶۵ منطقه‌ی جهان قابل دسترسی است. محتوای منتشر شده در اسپاتیفای تحت قانون کپی‌رایت تأمین و توزیع می‌شود. اکثر خدمات اسپاتیفای رایگان بوده و البته با محدودیت‌هایی جزئی و مشاهده‌ تبلیغات همراه هستند. کاربران با پرداخت هزینه‌ عضویت ماهانه می‌توانند از خدمات بیشتر این سرویس همچون کیفیت بالاتر پخش و قابلیت دانلود موسیقی استفاده کنند. سرویس اسپاتیفای برای اکثر کشور‌های اروپا، آمریکایی شمالی و برخی کشور‌های آفریقایی و آسیایی قابل دسترسی است. به‌علاوه سرویس‌های این شرکت در انواع پلتفرم‌ها از ویندوز و مک و لینوکس تا اندروید و iOS و کنسول‌های خانگی عرضه می‌شود. روش پرداخت هزینه‌ی موسیقی به شرکت‌ها و هنرمندان با سرویس‌های دیگر متفاوت است. آن‌ها به‌جای پرداخت مبلغ ثابت برای هر آهنگ یا آلبوم، یک حق امتیاز را به صاحب اثر پرداخت می‌کنند که نسبتی از تعداد آهنگ‌های پخش شده از این هنرمند به کل آهنگ‌های پخش شده است. اسپاتیفای از ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ (سوم آوریل سال ۲۰۱۸ میلادی) به عنوان یک شرکت عمومی در بازار بورس نیویورک حضور دارد.

سرگذشت توسعه‌ت نرم‌افزاری اسپاتیفای

توسعه‌ی نرم‌افزاری اسپاتیفای از سال ۲۰۰۶ و توسط تیمی در شرکت Spotify AB در استکهلم شروع شد. این شرکت توسط دنیل اک (Dabiel Ek)، مدیر فناوری سابق شرکت Stardoll و مارتین لورنتزون (Martin Lorentzon) هم‌بنیان‌گذار استارتاپ TradeDoubler تأسیس شده بود. دنیل اک می‌گوید انتخاب نام این شرکت از کلمه‌ای بوده که به اشتباه توسط مارتین تلفظ شده است و بعدا، آن‌ها ترکیب Spot و Identify را برای توضیح آن انتخاب کردند.

دنیل اک که امروز به‌عنوان شخصیت اصلی اسپاتیفای شناخته می‌شود، متولد سال ۱۳۶۲ (۱۹۸۳) در منطقه‌ی Rågsved است. او در خانواده‌ای تقریبا فقیر پرورش یافته، اما از همان کودکی با موسیقی عجین بوده است. پدربزرگ و مادربزرگ دنیل، هنرمند موسیقی بودند. او از ۱۴ سالگی برنامه‌نویسی وب را شروع کرد و در بازه‌ای از زمان به درآمد ۵۰ هزار دلار در ماه دست یافت و شرکتی با ۲۵ تا ۳۰ کارمند تأسیس کرد. او در ۱۶ سالگی برای کار در گوگل اقدام کرد، اما به خاطر نداشتن مدرک دانشگاهی درخواستش رد شد. استارتاپ Spotify بعد از بررسی مطالعات امکان سنجی، به طور رسمی در ۷ اکتبر ۲۰۰۸ به کمک جذب سرمایه‌ای ۲۱٫۶ میلیون دلاری در سری A سرمایه‌گذاری، راه اندازی شد.

در سری B سرمایه‌گذاری یعنی آگوست ۲۰۰۹، ۵۰ میلیون دلار، و در سری C در فوریه ۲۰۱۰، ۱۶٫۱ میلیون دلار سرمایه جذب کرد. کاتالوگ Spotify در سپتامبر ۲۰۱۰ یعنی کمی کمتر از دو سال از زمان راه اندازی شرکت حاوی بیش از ۱۰ میلیون آهنگ بود. در این زمان Spotify اختلاف کمی با رقیب خود iTunes با آرشیو نزدیک به ۱۱ میلیون آهنگ پیدا کرده بود. کارتیک آیار (Kartik Ayyar) چند روز بعد از لانچ Spotify در آمریکا، توضیح داد که پیشنهاد Spotify برای کاربران این شرکت ساده و بسیار عمیق است: تقریبا تمام آهنگ‌های دنیا، در هر کجا و هر زمان فقط به قیمت ۱۰ دلار در ماه.

گزینه‌های مردم برای گوش دادن به موسیقی آنلاین تا قبل از Spotify محدودیت داشت و این اقدام به طور عمده از طریق پاندورا (Pandora) به صورت آنلاین محقق می‌شد، و یا از طریق پرداخت به ازای هر آهنگ در iTunes. سایر روش‌ها مثل MOG و Rhapsody نیز امکان‌پذیر بود، اما این خدمات به دلیل مدل‌های قیمت‌گذاری، آرشیو موسیقی و مجموعه‌ی ویژگی‌هایشان، در جذب مشتری چندان موفق عمل نکرده بودند.

در مقابل، هدف Spotify ایجاد کنترل و دسترسی کامل به تمام آهنگ‌ها به ازای ۱۰ دلار در ماه بود؛ بنابراین مزیت Spotify نسبت به سایر شرکت‌هایی که پس از آن برای ارائه خدمات مشابه تلاش می‌کردند، این بود که جزو اولین ارائه‌دهندگان چنین ارزشی به مشتریان بود؛ بنابراین ارائه خدمات یکپارچه تا حد زیادی موتور رشد شرکت Spotify به سوی موفقیت در بازار موسیقی بوده است. روزنامه‌نگاری به نام اسکات تیم برگ (Scott Timberg) توضیح می‌دهد که اگر به طور کلی بخواهیم درباره‌ی تمام ارائه دهندگان خدمات در صنعت موسیقی صحبت کنیم: "جای شگفتی ندارد که اوج فروش یک آلبوم در سال ۱۹۹۹ – یعنی سالی که Napster امکان دسترسی رایگان به آلبوم‌های موسیقی را تنها به کمک اتصال به اینترنت فراهم می‌کرد به مبلغ ۱۴٫۹ میلیارد دلار می‌رسد. در سال ۲۰۰۹ مبلغ فروش آلبوم به حدود نصف ۶٫۳ میلیارد دلار کاهش پیدا می‌کند، اما فروش موسیقی دیجیتال عمدتا از طریق iTunes، کمی تغییر ایجاد کرد. با این وجود دانلود آهنگ‌های شخصی پس از نیم دهه رشد پایدار برای اولین بار در سال ۲۰۱۳، ۵٫۷ درصد کاهش پیدا کرد که به کمک خدمات Spotify، Rdio و Pandora، به اندازه‌ی ۴۲ درصد رشد داشت."

این مطلب را از دست ندهید: گوگل دسترسی به یوتیوب موزیک را برای کاربران ممکن کرد

شکی نیست که Spotify و دیگر ارائه‌دهندگان خدمات موسیقی دیجیتال، انقلابی در شیوه‌ی گوش دادن مردم به موسیقی ایجاد کرده‌اند. اسپاتیفای در سال‌های اخر علاوه بر خرید استارتاپ‌ها و شرکت‌های متنوع، در پروژه‌های متعدد با شرکت‌های دیگر همکاری داشته است. یکی از بزرگترین نمونه‌های این همکاری‌ها، در سال ۱۳۹۵ (۲۰۱۵) و با سونی انجام شد. در این سال شرکت ژاپنی سرویس پلی‌استیشن موزیک خود را به‌کمک اسپاتیفای راه‌اندازی کرد تا سرویس‌های این شرکت را در دستگاه‌های پلی‌استیشن ۳ و پلی‌استیشن ۴ و همچنین گوشی‌های هوشمند سری Xperia خود ارائه کند.

شرکت سوئدی برای ارائه‌ی محتوای اختصاصی نیز با شرکت‌ها و سازمان‌های مختلفی همکاری کرده است. از این میان می‌توان کنفرانس South by Southwest را نام برد که در سال ۱۳۹۶ بخشی از محتوای خود را از طریق سرویس اسپاتیفای پخش کرد. شریک دیگر، SXSW بود که پادکست‌های اختصاصی خود را روی این پلتفرم پخش می‌کند.

Spotif با شرکت فعال در حوزه‌ی مسیریابی Waze نیز قرارداد همکاری امضا کرده است. طبق این قرارداد، کاربران برنامه اندروید این سرویس در هنگام گوش دادن به موسیقی، مسیر خود را نیز از ویز دریافت می‌کنند. البته این رد و بدل کردن محتوا در برنامه ویز نیز انجام می‌شود. خبر بزرگ بعدی در مورد همکاری‌ها در سال ۱۳۹۶ از سمت مایکروسافت رسید. ردموندی‌ها در اکتبر این سال اعلام کردند که پخش موسیقی روی سرویس استریم Groove را پایان داده و تمامی موسیقی‌های کاربران به اسپاتیفای منتقل خواهد شد.

علاوه بر درگیری همیشگی با اپل، اسپاتیفای از همان ابتدای فعالیت هدف انتقاد‌های زیادی بوده است. اولین حوزه‌ی انتقاد علیه این سرویس، از سمت تولیدکنندگان آثار هنری است که هزینه‌ی پرداخت شده را ناعادلانه می‌دانند. همان‌طور که گفته شد اسپاتیفای رقم ثابتی را به هنرمندان پرداخت نمی‌کند و درآمد آن‌ها وابسته به تعداد دفعات پخش قطعات است.

همین درآمد نیز ابتدا به صاحبان قانونی آثار (تهیه‌کننده‌ها) و سپس طبق قرارداد‌های بین آنها، به هنرمندان پرداخت می‌شود. در میان منتقدان سیاست پرداختی اسپاتیفای، هنرمندان بزرگی همچون تام یورک و تیلور سویفت وجود دارند که برای مدتی به‌صورت کامل آثار خود را از سرویس‌های این شرکت خارج کردند. البته این سبک از انتقادات از تمامی فعالان صنعتی استریم موسیقی در جریان است، اما در این میان اسپاتیفای به‌عنوان پیشگام بازار، هدف انتقادات جدی‌تری قرار دارد. اسپاتیفای همیشه در پاسخ به انتقادات اعلام کرده که به‌عنوان بازیگری بزرگ، کاربران را از محتوای غیرقانونی و دزدی به سمت خرید قانونی جذب کرده و به‌مرور آن‌ها را به پرداخت هزینه برای آثار تشویق کرده است. علاوه بر انتقادات در مورد سیستم پرداخت، این شرکت هدف اتهاماتی در زمینه‌ی درز اطلاعات نیز بوده است. چالش دیگر، رفتار‌های بحث‌برانگیز داخل سازمانی مانند تغییرات متعدد در سیاست‌های حریم خصوصی بوده است. یکی دیگر از موارد مناقشه، روش‌های درآمدی این شرکت مبنی بر دریافت هزینه از شرکت‌ها برای نمایش آثار آن‌ها در پلی‌لیست‌های خاص بوده است.

انتهای پیام/