تحقق عدالت در آزادی است/امام صدر ولایت را سیاسی می داند نه عرفانی

به گزارش خبرگزاری مهر، ویژه برنامه مصیر در چهل و یکمین سال‌روز ربوده‌شدن امام موسی صدر، به بررسی ابعاد فکری و اندیشه وی می‌پردازد و هر شب ساعت ۲۰:۳۰ از شبکه چهار سیما پخش می‌شود. در قسمت اول به پرونده ربودن امام موسی صدر و در قسمت دوم به موضوع صهیونیسم و مقاومت پرداخته شد.

مهمان این قسمت شریف لک‌زایی، پژوهشگر و مدیرگروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و نویسنده کتاب درآمدی بر اندیشه سیاسی امام موسی صدر در ابتدا درباره اندیشمند بودن امام موسی صدر اشاره کرد: ما نباید امام موسی صدر را فقط یک کنشگر سیاسی و یک عالم دینی ببینیم، امام موسی صدر یک اندیشمند سیاسی هم هست و تفکر فلسفی ایشان مهم است. ایشان فردی است که با توجه به فلسفه صدرایی وحکمت متعالیه عمل می‌کند.

لک‌زایی اضافه کرد: امام موسی صدر برخلاف آنچه در حوزه مرسوم است، یک متن فلسفی خالص ندارد اما با یک نگاه فلسفی می‌توان غالب مباحث او را فلسفی ببینید. بیشتر مباحث کتاب گام به گام با امام که متن سخنرانی‌ها و گفت‌وگوها و نوشته‌های امام موسی است، فلسفی است.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه سخنانش گفت: امام موسی صدر را می‌توان اندیشمند و کنشگر سیاسی دانست. مولفه‌ای که اندیشه سیاسی امام موسی صدر را متمایز می‌کند، انسجامی است که میان مفاهیم و اندیشه‌های سیاسی برقرار می‌کند؛ مخصوصاً در بحث همبستگی، عدالت و انسجام ملی، اسلامی، دینی و تمدنی در لبنان که بر پایه‌ی همزیستی مسالمت‌آمیز مطرح می‌شود.

وی اضافه کرد: من معتقدم اگر ایشان را به‌عنوان یک اندیشمند سیاسی مطرح کنیم، نباید میان مولفه‌ها گسستی شاهد باشیم و این انسجام را می‌بینیم که مبتنی بر همان اندیشه فلسفی ایشان است. این مولفه‌ها یکدیگر را کامل می‌کنند. امام موسی صدر در زمانی که در غرب این بحث مطرح است که آزادی مقدم بر عدالت است، در عین پرداختن به این مباحث از آن عبور می‌کند و بحث تقدم عدالت یا آزادی را مطرح نمی‌کند و آن‌ها را همزمان می‌داند. سخنرانی‌های امام موسی صدر اغلب برای مردم است و معتقد است اهمیت مردم بیشتر است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی درباره عدالت در اندیشه سیاسی امام موسی صدر گفت: جامعه لبنان در بخش‌هایی دارای محرومیت‌های مضاعفی است. بنابراین به‌نظر می‌رسد اقدامات امام موسی صدر در آن بخش‌ها بیشتر است. ایشان در مباحث نظری خود می‌گویند اگر می‌خواهیم میهن باید پیشرفت کند باید عدالت محقق شود. زیرا عدالت تاریخ ساز و تمدن ساز است و می‌تواند جامعه را به پیشرفتی برساند. امام تأکید دارند که عدالت باید در رفتار همه اعم از مردم، سیاست‌مداران و ارتباطات داخلی و خارجی منعکس شود. در داوری‌ها حضور داشته باشد. در تحلیل اقدامات سیاسی، در گفتار افراد باید شاهد عدالت باشیم. امام موسی صدر در فضای محروم جنوب لبنان عدالت را مهم می‌داند. عدالت اقتصادی، بهداشت، آموزش، امنیت، آب و کشاورزی. جنبش امل، پایه‌های مقاومت در لبنان را تقویت می‌کند و ناشی از بحث عدالت و از بین رفتن تبعیض است.

لک‌زایی بیان کرد: از منظر امام موسی صدر در جامعه امروز ما در بخش‌هایی عدالت آموزشی وجود ندارد. ایشان در مباحث خود بارها اشاره می‌کنند که همه‌ی بخش‌ها باید تا حد متوسطی با هم یکسان باشند و ایشان هم اقداماتی در این زمینه دارند مثل تأسیس مؤسسات فنی. امام موسی صدر درباره‌ی آزادی سخنانی دارند. ایشان می‌خواهند توسعه را از مسیر آزادی دنبال کنند. در نگاه ایشان لبنان در کار سایر محرومیت‌ها، در بحث آزادی هم دچار محرومیت است. ایشان با بسط و شرح آزادی می‌خواهند تحرک ایجاد کنند و آزادی را به گونه‌ای تعریف می‌کنند که در آن به رسمیت شناختن کرامت انسانیت وجود دارد. در جامعه لبنان با شرایط خاص اگر بر عدالت تاکید می‌شود باید با توجه به آزادی باشد و جامعه باید آزادی افراد جامعه را تأمین کند.

این پژوهشگر راجع به پیشنهادات امام موسی صدر درباره شکل حکومت گفت: امام موسی صدر معتقدند شکل تاریخی برای حکومت وجود ندارد و باید با توجه به شرایط امروز شیوه حکومت را ترسیم کنیم. ایشان ساختار فرقه‌گرایانه حکومت سیاسی لبنان را نقد می‌کند. مطالبه‌هایی برای پست‌هایی که باید در دست شیعیان باشد، دارند. ایشان وجود فرقه‌های مختلف را به رسمیت می‌شناسد و نعمت می‌دانند؛ اما در ساختار حکومت درست نمی‌داند. امام موسی صدر یک دولتی را ترسیم می‌کند که ورای فرقه‌ها عمل می‌کند. افراد جامعه را فارق از فرقه‌های مذهبی، شهروندان یکسان می‌داند و می‌گوید باید دولت به همه آن‌ها بپردازد و نه فقط اکثریت و باید بتواند عدالت را در تمام جامعه بسط دهد.

نویسنده کتاب درآمدی بر اندیشه سیاسی امام موسی صدر در پایان سخنانش بیان کرد: امام موسی صدر درباره امام و انقلاب اسلامی یادداشتی هشت روز قبل از ربوده شدن در روزنامه لوموند می‌نویسد که آن را ندای پیامبران تلقی می‌کند و یک چشم‌انداز تمدنی می‌داند و رهنمودهایی دارد. ایشان به محمدباقر صدر توصیه می‌کند که از امام حمایت کنند. درباره ولایت هم صحبت‌هایی دارند. ولی درباره‌ ولایت فقیه صحبتی ندارد ولی ولایت را سیاسی می‌دانند و نه عرفانی.

در بخش‌های دیگر برنامه، معرفی کتاب، صدای امام موسی صدر، روایت ربوده‌شدن، سخنان امام خمینی و سخنرانی امام موسی صدر درباره آزادی پخش شد.