خشت‌های مناره نجف، از زمان نادرشاه تا امروز

طرح مرمت خشت‌های مطلای ایوان نجف در سه فاز تعریف شده که با اتمام عملیات مرمت بخش جنوبی و گلدسته آن، فاز نخست این پروژه پایان یافته وبه‌زودی عملیات اجرایی فاز دوم که شامل مرمت خشت‌های بخش شمالی و گلدسته شمالی ایوان است، آغاز می‌شود.

فاز سوم و پایانی این طرح شامل بخش مرکزی، سردر ورودی و تاج ایوان است.

طلای مورد نیاز این طرح با همت خیرین عراقی و عتبه مقدسه علوی تأمین می‌شود و استادکاران ایرانی مسؤولیت اجرای آن را برعهده دارند.

در این طرح خشت‌های آسیب دیده پس از کدگذاری از ایوان جدا و پس از ترمیم، با روکشی از نیکل و سپس طلای اهدایی حرم مطهر به قطر ۱۰ میکرون آبکاری شده و دوباره در محل خود نصب می‌شود.

مجموع کل خشت‌های به کار رفته در ایوان نجف به حدود ۲۵ هزار قطعه در ابعاد و اشکال مختلف از ساده تا خشت‌های منقش، میناکاری شده و دارای کتیبه و خطاطی می‌رسد که تا کنون حدود ۶ هزار و۵۰۰ خشت مرمت شده است.

به گزارش روابط عمومی ستاد بازسازی عتبات عالیات، بنای صحن و سرای حرم مطهر علوی و ایوان نجف به سال ۱۰۳۸ هجری و به دوران شاه عباس صفوی و شیخ بهایی باز می‌گردد. شیخ بهایی که از نوابغ روزگار خود به شمار می‌آمد و عالم به تمام فنون و علوم دوران بوده، دو مناره ایوان را به‌گونه‌ای طراحی کرد که از زمین تا اتاقک اذان، دارای ۶۳ پله باشد که نشانگر سن مبارک حضرت امیر (ع) است.

بر اساس شواهد تاریخی، نادرشاه افشار در سال ۱۱۵۵ هجری، تمام گنبد حرم مطهر علوی و مناره‌ها و ایوان را با خشت‌های مسی که روکشی از طلا داشتند، آذین کرد. در تاریخ آمده است که نادرشاه با به خدمت گرفتن ۲۰۰ هنرمند و جزیه‌های دوران حکومت خود و بهره از توانایی‌های کشور پهناور ایران آن هنگام، در کمتر از یک سال، این پروژه عظیم را به پایان رسانده و از آن هنگام همچنان این آذین به زیبایی، خودنمایی کرده و بر روحانیت و صفای این مکان مقدس افزوده است.

* دکتر هادی انصاری، خادم افتخاری اعتاب مقدسه /*منتشر شده در کانال شخصی