شیر دربان اکباتان طلسم بخت و بلای همدان

شیری از یک قطعه سنگ که دست و پایش جدای از بدنش نیست و تا این زمان بر جای خود باقی است و با همه مشکلات و آفات طبیعی، جنگ ها و ویرانی ها در سایه الوند به سر می برد و در گذشته دروازه بان و نگهبان این شهر بوده و حالا خیابان نشین شده و میدانی را به نام او ساخته اند.

تاریخ مادستان روایت های بسیاری از "شیر سنگی" مجسمه مشهور همدان در سینه دارد؛ برخی بانی این مجسمه را سلیمان نبی (ع) می دانند، که در گذر از این شهر می گوید: چگونه در این دشت بزرگ و پرآب و فراخ پهنه، شهری در آن نساخته اند؟

گفتند: ای پیامبر خدا هیچ کس در آن پایدار نمی ماند، زیرا سرمای سخت و برف در آن فرو می آید به بلندای نیزه؛ پس وی به صخره دیو گفت: آیا شگرد و چاره ای هست؟ گفت: آری پس آنگاه شیر تراشیده از سنگ برآورد و آن را به سبب سرما طلسمی ساخت و بنهاد و شهر را بنا کرد.

اما صابری همدانی در پاسخ به این روایت می گوید: ممکن است سلیمان نبی(ع) دعایی در حق این سرزمین کرده باشد و گرنه طلسم کردن سرما و برف صحیح به نظر نمی رسد و اگر هم چنین بوده شایعه ای است برای تقویت روحی و روانی مردم عوام به منظور علاقه به این سرزمین برای شروع فعالیت در عمران و آبادانی آن.

در صفحه ای دیگر از تاریخ سرزمین ماد آمده است: از عجایب همدان صورت مجسمه شیری است در دروازه شهر همدان، که توسط بلیناس رومی ساخته شده؛ زمانی که قباد پادشاه ایران او را جهت طلسم آفتاب شهرهای کشورش دستور داد، گویند برف و سرمای همدان به حدی بود که سواره با اسبش در میان برف پنهان می شد و با کار بلیناس برف و سرما تخفیف یافت و وضع شهر قدری اصلاح شد.

این حکیم رومی طلسم دیگری در سمت راست شیر برای جلوگیری از مار و عقرب درست کرد و این حشرات کم شدند و طلسم دیگری برای جلوگیری از غرق شدن این شهر ساخت.

مورخی دیگر درباره تاریخ شیرسنگی نوشته: اسکندر مقدونی به هنگام بازگشت از شهرهای خراسان، پس از مراجعت از هند و چین همدان را بنا کرد و آن شیر را برای شهر ساخت و چنانچه این شیر شکسته یا از جای خود کَنده شود شهر ویران و مردم نابود می شوند.

برخی هم مخالف این نظریه هستند و این خیرخواهی را از اسکندر خون ریز و ویرانگر بعید می دانند.

از احترام و ارزشی که شیر سنگی در بین زنان این شهر دارد نیز حکایت های بسیار نقل شده به طوریکه مردم برای برآورده شدن آرزوها به ویژه گشایش بخت و اقبال دختران نذر و نیازهای بسیار به پای شیر سنگی می ریختند.

خلاصه اینکه از شیر سنگی همدان مورخان دوران اسلامی، سیاحان و سفرنامه ها به طور مفصل سخن گفته اند؛ شیر سنگی را نویسندگان مختلفی ستوده اند و آن را از شاهکارهای هنری دانسته و ساخت این اثر باستانی را به چند پادشاه بزرگ دنیای باستان مانند کیقباد، سلیمان نبی(ع)، داریوش کبیر و اسکند مقدونی و ... نسبت داده اند.

ابن فقیه همدانی، یاقوت حموی و قزوینی از انتقال شیرسنگی به بغداد سخن گفته اند و برخی هم از انتقال شیرسنگی به ری و شکستن پاهای آن توضیحاتی داده اند.

ادامه توصیف و شرح حال و روز شیر همدان در ۲۳ قرن ایستادگی در این دیار را می توانید در کتاب "شیر دربان اکباتان" بخوانید.

این کتاب نگارش شیوای دکتر خلیل الله بیک محمدی دکترای باستان شناسی است که برای شناساندن این اثر تاریخی تحقیق و مطالعه بسیار کرده است.

"شیر دربان اکباتان" در ۲۸۳ صفحه به همت حوزه هنری همدان چاپ شده است.

۷۵۲۷/۲۰۹۰