علت مقاومت کودکان به خوابیدن و اهمیت خواب کودک را بدانیم!

بچه‌ها معمولا در برابر خواب و خوابیدن مقاومت می‌کنند و شاید جالب باشد که بخواهیم علت مقاومت کودکان به خوابیدن را بدانید. بخصوص وقتی که جمعی از بزرگترها حضور داشته باشند یا مهمانی می‌روند این مقاومت به خوابیدن شدیدتر هم می‌شود.

غافل از این که تمام شیطنت ها، بهانه گیری ها، گریه‌ها و پرخاشگری هایش می‌تواند ناشی از کم خوابی و بی خوابی یا دیر خوابیدن باشد.

در ادامه با جزییات مهمی راجع به خواب کودک با ما همراه باشید.

علت مقاومت کودکان به خوابیدن

یک حقیقت علمی وجود دارد: چشم بچه‌ها نسبت به بزرگ ترها به نور حساس تر است. تحقیقات نشان داده است چشم بچه‌ها به نور حساس تر بوده و نور بیشتری از طریق مردمک آن‌ها جذب می‌شود.

در این تحقیق که طی همین هفته در مجلات پزشکی منتشر شد فیزیولوژی چشم ۱۰ کودک ۳ تا ۵ ساله و سطح هورمون ملاتونین یا همان هورمون خواب به دقت اندازه گیری شد.

در مرحله اول تحقیق راجع به علت مقاومت کودکان به خوابیدن طی ۵ روز کودکان برنامه خواب منظمی داشتند. هر روز سطح هورمون ملاتونین آن‌ها چندین بار از طریق بزاق دهان اندازه گیری شد.

در مرحله دوم این تحقیق راجع به خواب کودک یعنی از روز ششم کودکان را در معرض نور کم قرار دادند. به این ترتیب که کل خانه با پرده‌های ضخیم پوشانده شد و فقط یک لامپ کم نور در خانه روشن بود. درست مانند یک غار. در این مرحله هم سطح هورمون ملاتونین اندازه گیری شد.

در مرحله سوم درست یک ساعت قبل از خواب، بچه‌ها در در معرض نور بیشتری مثل میزهای لامپ دار قرار داده شدند و با بررسی سطح ملاتونین دانشمندان به نتایج جالبی دست یافتند.

محققان متوجه شدند در نور کم یا غار مانند خواب بچه‌ها از ساعت هشت و نیم شب به یک ربع به هشت تغییر پیدا می‌کند.

یعنی وقتی یک نور بسیار ملایم بدون تداخل نورهای دیگر یا کم و زیاد شدن آن وجود داشته باشد بچه‌ها تقریبا سه ربع ساعت زودتر به خواب می‌روند و راحت تر می‌خوابند.

وقتی بچه‌ها قبل از خواب روی میز لامپ دار بازی می‌کردند سطح هورمون ملاتونین به شدت پایین آمده و در برابر خوابیدن مقاومت می‌کردند.

حتی وقتی یک ساعت قبل از برنامه ساعت خواب در نظر گرفته شده یعنی هشت و نیم شب کودکان را در معرض نور غار مانند قرار دادند ترشح هورمون ملاتونین کمی بهتر شده و افزایش ۵۰ درصدی نسبت به بی خوابی کودکان نشان داد.

نتیجه تحقیق درباره علت مقاومت کودکان به خوابیدن

دکتر آکاسم Dr. Akacem مسوول گروه تحقیق خواب کودک اعلام کرد پس از این آزمایش سه مرحله‌ای معلوم شد وقتی چشم کودکان تحت تاثیر نور قرار گیرد به دلیل حساس بودن مردمک چشم شان، ساعت زیستی آن‌ها تغییر کرده و سطح هورمون ملاتونین در آن‌ها پایین می‌آید.

این اتفاق بخصوص اگر در ساعات غروب انجام شود باعث بی خوابی شدید کودکان و مقاومت کودکان به خوابیدن می‌شود.

هرچند دکتر مونیک لوبورژ Dr. Monque Lebourgeois پروفسور دانشگاه کلورادو راجع به خواب کودک اعتقاد دارد برای آن که بهتر بتوانیم به کودک کمک کنیم بخوابد باید ببینیم در خانه آن‌ها دقیقا چه اتفاقی می‌افتد.

امکان دارد کودک در برابر تاریکی اتاق خودش مقاومت کند و به اتاق والدینش برود که کمی نور در آن جا وجود دارد. ولی تحقیقات نشان می‌دهد که هر چه اتاق تاریک تر باشد کودکان بهتر می‌خوابند.

هر چه تاریک تر بهتر

برای بررسی دقیق علت مقاومت کودکان به خوابیدن باید بدانیم که مردمک چشم کودک شفاف تر و بزرگتر و نسبت به نور حساس تر است به همین دلیل کوچک ترین تغییرات در نور محیط بر روی شبکیه و سیگنال هایی که به مغز می‌فرستد حساس تر عمل می‌کند.

هورمون ملاتونین که به محض تاریک شدن هوا افزایش می‌یابد علت اصلی تنظیم ساعت بدن برای آماده شدن برای خوابیدن است.

در کودکان پیش از ۷ سالگی ارتباط بین دریافت نور از طریق چشم و ترشح سطح هورمون ملاتونین ارتباط بیشتری دارد. با بالا رفتن سن بخصوص بعد از ۴۰ سالگی که بیشتر افراد به پیرچشمی مبتلا می‌شوند این حساسیت کمتر می‌شود.

به همین دلیل هرچه اتاق کودک تاریک تر باشد کمتر به خوابیدن مقاومت نشان می‌دهد و راحت تر و بهتر می‌خوابد. در واقع علت مقاومت کودکان به خوابیدن واکنش طبیعی بدنش نسبت به نور محیط زندگی‌اش است و ربطی به لجبازی و شیطنت‌های کودکانه ندارد.

تحقیقات متعددی در این زمینه انجام گرفت به طوری که کودکان زیر ۷ سال را در معرض طیف‌های متفاوتی از نور قرار دادند تا نحوه خواب آن‌ها را بررسی کنند.

همه تحقیقات نشان داد وقتی کودکان در معرض نور قرار می‌گیرند با وجود آن که خسته هستند نمی‌توانند بخوابند چرا که نور وارد شده به چشم و شبکیه و ارسال پیام به مغز باعث می‌شود تا سطح هورمون ملاتونین کاهش پیدا کند.

بهترین شرایط برای خواب کودکان

تحقیقات راجع به علت مقاومت کودکان به خوابیدن نشان داد برای خوابیدن بچه‌ها بهترین راهکارها رعایت نکات زیر است:

یک ساعت قبل از آن که بخواهید کودک را بخوابانید نور خانه را بسیار کم کنید. یعنی بیشتر لامپ‌ها را خاموش کنید تا یک نور ملایم حالت غارمانند بوجود آید.در اتاق خواب کودک یک لامپ بسیار کم نور آن هم در سطح زمین قرار دهید.از چراغ خواب هایی که نورهای تند و چند رنگ دارند یا می‌چرخند و نور آن‌ها کم و زیاد می‌شود به هیچ وجه استفاده نکنید.برنامه خواب کودک را طوری تنظیم کنید که تا قبل از ساعت ۹ شب بخوابند.برنامه خواب کودک را حتی در تعطیلات و روزهای آخر هفته به دلیل مهمانی به هم نزنید.رعایت این نکات برای کودکان تا قبل از ۷ سالگی یک ضرورت است تا رشد مغز بهتر و جسم و روحیه سالم تری داشته باشند.

بچه‌ها دنیا را با چشم‌های پاک و شفاف تری نگاه می‌کنند. آگاهی از آن چه چشمان آن‌ها می‌بیند به ما کمک می‌کند تا محیط و نحوه زندگی را برای آرامش آن‌ها فراهم کنیم و با تنظیم نور خانه مشکلات خواب آن‌ها را برای همیشه حل کنیم.

فواید زود خوابیدن کودک

شاید یکی از سخت ترین کارها برای کودکان خوابیدن است و مقاومت کودکان به خوابیدن یکی از دغدغه‌های والدین است. والدین وقت زیادی را برای خواباندن کودکان شان به ویژه در سال‌های اول زندگی شان می‌گذارند.

اما اگر والدین خوابیدن قبل از ساعت ۹ شب را به شکل یک قانون خانوادگی در آورند، مزایای بسیار زیادی عاید آن‌ها و کودک دلبندشان خواهد شد.

علاوه بر این که والدین می‌توانند زمان‌های بعد از خوابیدن فرزندان را به خود اختصاص دهند، خوابیدن قبل از ساعت ۹ برای کودکان فواید زیادی برای سلامتی آن‌ها در پی دارد.

به خواب رفتن سریع تر

بسیاری از والدین تصور می‌کنند که هر چه کودک خسته تر شود زودتر به خواب می‌رود. این تصوری کاملا اشتباه است!

کودکانی که قبل از ساعت ۹ شب به رختخواب می‌روند سریع تر به خواب می‌روند و کیفیت خواب بهتری نسبت به آن دسته از کودکان که دیرتر می‌خوابند دارند.

همچنین احتمال بیدار شدن آن‌ها در اواسط شب بسیار کمتر می‌باشد. مطالعات نشان می‌دهد که کودکانی که قبل از ساعت ۹ شب می‌خوابند، ۷۸ دقیقه خواب بیشتر نسبت به سایر کودکان دارند!

ترشح هورمون‌های رشد

متخصصین اطفال معتقدند که هیچ چیزی به اندازه خواب صحیح و به موقع در کودک برای رشد او مهم نیست.

مدت‌ها قبل از ورود کودک به مراحل نوجوانی هورمون‌ها همچنان مهم ترین نقش را در رشد ان‌ها دارند.

بالاترین میزان ترشح هورمون‌های رشد در بدن کودک در ساعت ۱۰ شب، ۱۲ شب و ۲ بامداد است. تنها دراز کشیدن در رختخواب و بیدار بودن در ساعت ۱۰ کافی نیست، بلکه کودک باید در این زمان در مرحله خواب REM باشد.

خواب REM (حرکت تند چشم در خواب یا حرکت سریع چشم در خواب (Rapid eye movement sleep: REM/REMS)) ششمین مرحله از خواب است که اکثر رویاها معمولا در این زمان دیده می‌شوند.

بهره وری و کارایی بالا در طول روز

یکی از مهم ترین فواید زود خوابیدن کودک ، کارایی بهتر و تمرکز بالاتر این دسته از کودکان در مدرسه است.

طبق گزارش parents.com خواب کافی و به موقع در کودکان باعث بالا رفتن تمرکز و بهره وری بیشتر آنان می‌شود.

مدیر مرکز پزشکی خواب در مرکز پزشکی ملی کودکان در واشنگتن می‌گوید: “علائم کم خوابی و ADHD (اختلال کم توجهی – بیش فعالی) در کودکان از جمله بی توجهی و رفتار‌های تکانشی تقریبا دقیقا مانند هم هستند!”

کاهش ابتلا به خطر دیابت

تحقیقاتی که توسط متخصصان کودکان در بریتانیا انجام شد مشخص کرد کم خوابیدن کودکان آن‌ها در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار می‌دهد.

تحقیقات گوناگون دانشمندان در سراسر مراکز تحقیقاتی دنیا ارتباط بین کم خوابی و دیابت را در بزرگسالان ثابت کرده است. ولی در مورد کودکان تحقیقات دانشگاه سنت جورج لندن بریتانیا نتایج بسیار مهمی را در ارتباط با خواب کودکان و امکان ابتلا به دیابت مطرح کرد.

این تحقیق که بر روی ۴۵۲۵ کودک ۱۰ ساله انجام گرفت نشان داد کودکانی که کمتر از ۱۲ ساعت می‌خوابند در معرض خطر ابتلا به دیابت از همان دوران کودکی قرار دارند.

دکتر کریستوفرجی اوون (Christopher G. Owen) پروفسور دانشگاه سنت جورج معتقد است حد و مرزی نباید برای تعداد ساعت خواب کودکان تعیین کرد.

فقط باید این نکته را در نظر داشت که کودکان نباید کمتر از ۱۲ ساعت بخوابند. اگر بیشتر هم بخوابند هم برای رشدشان بهتر است هم خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را به شدت در آنان کاهش می‌دهد.

چگونه کودک را ساعت ۹ شب بخوابانیم؟

والدین در تمامی مسائل الگوی کودک هستند. در این مورد هم همینطور! اگر او را می‌خوابانید خودتان هم به اتاق خواب بروید و وانمود کنید که شما هم خواب هستید.

می توانید در رختخواب تان بی صدا مطالعه کنید حداقل تا زمانی که مطمئن شدید که او خوابیده است!

کودک را به اجبار به اتاقش نفرستید و اتاق را خاموش کنید و خودتان با صدای بلند تلویزیون ببینید یا با تلفن صحبت کنید. کتاب مورد علاقه کودکتان را برایش بخوانید. کتاب خواندن روش بسیار خوبی برای خواباندن کودک است.

۲ ساعت قبل از رفتن کودک به رختخوابش اجازه ندهید که به صفحات وسایل الکترونیکی مانند موبایل یا تبلت نگاه کند.

نور آبی منتشر شده از این وسایل به خواب رفتن را برای آن‌ها بسیار سخت می‌کند. خاموش کردن این وسایل قبل از خواب موجب ترشح ملاتونین _ هورمونی که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می‌کند_ در بدن کودک می‌شود.

کودکانی که کمتر از ۱۲ ساعت می‌خوابند سه اتفاق در بدن شان رخ می‌دهد

کم خوابیدن و مقاومت کودکان به خوابیدن موجب می‌شود شاخص توده بدنی شان (Body Mass Index) به اختصار BMI بیشتر است.

BMI مقیاس اندازه گیری وزن مناسب هر فرد با مقایسه وزن و قد او است. به این ترتیب که وزن فرد به کیلوگرم به توان ۲ رسیده و عدد به دست آمده تقسیم بر قد فرد می‌شود. اگر این عدد بین ۱۸/۵ تا ۲۵ باشد وزن فرد عادی است.

عدد کمتر از ۱۸/۵ کمبود وزن و بیشتر از ۲۵ چاقی رانشان می‌دهد. در کودکانی که کم می‌خوابند این شاخص بیشتر از ۲۵ است.

کم خوابی کودکان باعث مقاومت به انسولین می‌شود.

در کودکانی که کم می‌خوابند قند خون شان بیش از میزان طبیعی است.

هر سه عامل باعث دیابت نوع ۲ ناشی از کم خوابی است که منجر به پرخوری و افزایش اشتها می‌شود.

طبق نظر دانشمندان هیچ محدودیت حداکثری برای خواب کودکان وجود ندارد ولی در مورد حداقل باید ۱۲ ساعت خواب حتما رعایت شود.

بیشتر بخوانید: عوارض بی خوابی: کم خوابی و دیر خوابیدن چه تاثیری بر سلامتی دارد؟

منبع: +