محمد مهدی احسانی فر در گفتوگو با ایسنا، عنوان کرد: عید غدیر، عید امامت است و آن روزی است که پیامبر(ص)، کاروان‌های حج را نگه داشتند تا این امر را برای مردم اعلام عمومی کنند.

وی با تاکید براینکه در طول تاریخ، خلفایی که با اهل بیت(س) دشمنی داشتند، زمینههای اجرای امامت را از حضرت علی(ع) گرفتند، گفت: به طورکلی، هیچ کس نمی تواند مانع از اصل مسئله امامت شود، بنابراین دشمنان پس از رحلت حضرت رسول (ص) زمینه های اجرای امامت در جامعه را گرفته و به نوعی آن را محدود کردند.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: سیدبن طاووس در کتاب "الاقبال" به نقل از امام صادق(ع) آورده است که "خلفا در تلاش هستند تا روز 18 ذی الحجه (عید غدیر) را کمرنگ کرده و با سکوت این روز را برگزار کنند، در حالی که اهل بیت میخواستند که این روز مهم با شادمانی برگزار شود و به قدری به آداب این روز پرداخته شود تا برای عموم مردم این سوال پیش آید که 18 ذی الحجه چه روزی است؟ و به این صورت مردم با اتفاق این روز مهم آشنا شوند"

جنبه علمی و معنوی امامت قابل سلب نیست

مدیر مسئول فصلنامه دانشها و آموزههای قرآن و حدیث در خصوص جنبه های کلی امامت اظهار کرد: امامت سه جنبه علمی، معنوی و سیاسی دارد، به این صورت که یک امام، مرجع علمی مردم، مرجع معنوی آنان، واسطه فیض بین زمین و آسمان و در نهایت مدیر مردم و جامعه است؛ بنابراین خلفا و دشمنان اهل بیت(س) تنها می توانند جنبه سیاسی امامت را به نوعی محدود کرده و از امام سلب کنند و دو جنبه علمی و معنوی امامت قابل سلب از ایشان نیست.

وی در خصوص تبریک و شاد باش روز عید غدیر عنوان کرد: براساس روایات یکی از اعمال مهم روز عید غدیر، زیارت حضرت علی(ع) در نجف است و در احادیثی از جمله به نقل از امام صادق(ع)، آمده است که در این روز به زیارت حضرت علی(ع) در نجف بروید و ضمن تبریک به آن حضرت، با ایشان مجددا بیعت کنید، در اینجا از امام(ع) سوال کردند که اگر زیارت امام علی(ع) از نزدیک میسر نبود، چه کنیم؟، آن حضرت فرمودند ایشان را از راه دور زیارت کرده و در چنین روزی با حضرت علی(ع)، مجددا بیعت کنید.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: زمانی که زیارت حضرت علی(ع) در نجف میسر نبود، می توان با رفتن به حرم امامان و بعد امامزادگان، آن ها را از نزدیک زیارت کرد، برای مثال حرم حضرت معصومه(س) از حرم های مقدسی است که طبق احادیث، حرم اهل بیت(س) است؛ بنابراین رفتن به زیارت حرم های ائمه(س) در این روز، از باب تجدید بیعت، یک کار مستحب است.

احسانی فر گفت: تمامی بزرگانی که به نوعی به ائمه(س)، منتسب و وصل هستند، مشمول بیعت و تبریک در این روز هستند، در زمان چهار امام متاخر، که خلفا شرایط را برای امامان محدود کرده بودند و به نوعی رفتن به دیدار و خانهی این امامان جرم محسوب میشد؛ دوستداران اهل بیت(س) و کسانی که می خواستند با امام در ارتباط باشند، از طریق وکلایی که توسط امامان منسوب شده بودند، با امام در ارتباط بودند.

وی ادامه داد: دیدار با نمایندگان امام، یک سنت قدیمی است که به زمان ائمه(س) بازمی گردد، بنابراین طبیعی است زمانی که مردم به امام دسترسی ندارند، در چنین روزهایی همچون عید غدیر، به دیدار نمایندگان آن ها رفته و با تبریک این اتفاق عظیم، به نوعی با ائمه(س) تجدید بیعت کنند.

علماء، نمایندگان عام ائمه(س) هستند

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه نمایندگان امام، به دو گروه خاص و عام تقسیم میشوند، تاکید کرد: علما و مراجع تقلید از نمایندگان عام ائمه(س) هستند که خوب است در روز عید غدیر، به دیدار آن ها رفته و چنین روزی به آن ها تبریک گفته شود.

احسانی فر با اشاره به اینکه روز عید غدیر، قابل تبریک به همه است، گفت: در احادیث متعددی، بر تبریک، تجدید بیعت، هدیه دادن، عرض شادباش تاکید شده و سفارش شده که مومنان در چنین روزی به دیدار یکدیگر روند بنابراین درخصوص دیدار سادات، روایت خاصی در منابع اسلام و تشیع نداریم اما دراین خصوص روایات عام بسیار است؛ چراکه سادات نیز، به نوعی منتسب به ائمه(س) هستند.

وی جنبه دیگر دیدار سادات در روز عید غدیر را، سفارش به احترام و گرامیداشت آنان در روایات دانست و افزود: از آنجایی که سادات، به نوعی از فرزندان پیامبر(ص) و ائمه معصومین(س) هستند، در خصوص اکرام و گرامیداشت آنان بسیار تاکید شده است، به طوری که در کتاب "مستدرک الوسایل"، میرزای نوری، بابی را با عنوان "احترام و اکرام سادات و رفع مشکلات آن ها" اختصاص داده است که در ذیل این باب احادیث متعددی را در این خصوص آورده است.

آداب روز عید غدیر، چیست؟

این کارشناس مذهبی اظهار کرد: همانطوری که برای بسیاری از افراد، از جمله جوانان، معلمین و... یک روز در سال اختصاص داده شده است، با وجود تاکیدات زیاد ائمه(س) بر گرامیداشت سادات و همچنین دیدار مومنین و فرزندان ائمه(س) در روز عید غدیر، این روز مهم نیز به دیدار سادات اختصاص یافته است؛ بنابراین مردم ضمن تبریک این روز بزرگ به فرزندان ائمه(س) و تجدید بیعت با آنان، به احادیثی که مبنی بر گرامیداشت سادات آورده شده، عمل می کنند، البته که اکرام سادات و در اولویت قراردادن حل مشکلات آن باید در طول سال هم انجام شود.

احسانی فر، در خصوص آداب روز عید غدیر گفت: در کتاب هایی همچون "مفاتیح الجنان" از شیخ عباس قمی، اعمال بسیار زیادی آورده شده است، در روایات اسلامی، روزه گرفتن، اطعام، دیدار مومنان و عرض شادباش تاکید شده، ضمن اینکه سفارش شده است زمانی که شیعیان در این روز به دیدار یکدیگر می روند، عبارت " الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ" را بگویند.

خوبیها و بدیهای سادات نزد خداوند، دوبرابر دیده می شود

وی عنوان کرد: سادات نزد خداوند بسیار گرامی هستند و به اکرام و گرامیداشت آنان بسیار تاکید شده است، اما نباید این تصور برای مردم ایجاد شود که گناهان آنان در نظر خداوند، کوچکتر از غیرسادات شمرده می شود، بلکه بالعکس در روایات آمده است که "خوبی ها و بدیهای سادات در نظر خداوند دوبرابر دیده می شود، چراکه مردم با دیدن خوبیهای سادات به یاد خوبی ها و محسنات پیامبر(ص) و ائمه(س) می افتند و در صورتی که بدی و گناهی از آنان سر بزند، ممکن است برخی از افراد نادان، این بدی ها را به ائمه(س) و پیامبر(ص) نسبت دهند؛ بنابراین انتظار از سادات در این خصوص بیشتر است.

این کارشناس مذهبی با اشاره به روایتی از امام رضا(ع)، بیان کرد: یکی از برادران امام رضا(ع)، به سرکشی و طغیان می پرداخت و هنگامی که او را نهی از منکر می کردند، می گفت " من فرزند امام هستم و خداوند گناهان مرا به خاطر پدرم نادیده می گیرد" در این هنگام امام رضا(ع) به او فرمود "اگر پدر ما(امام کاظم(ع)) شب ها به عبادت بپردازد و روز ها روزه بگیرد، آیا خداوند به خاطر او، گناهان تو را ثبت نمی کند؟ بلکه خداوند عادل است و چنین چیزی نخواهد بود".

مدیر مسئول فصل نامه دانشها و آموزه های قرآن و حدیث در خصوص دیدار 7 نفر از سادات که به اعتقاد برخی از مردم، در روز عید غدیر انجام می شود، گفت: عدد 7 به نوعی عدد کثرت است و روایت خاصی مبنی بر دیدار 7 نفر از سادات نداریم، اما از آنجا که به دیدار مومنین، ائمه(س) و فرزندان آنان تاکید شده است و بنابر آنچه که پیش از این در خصوص اکرام سادات گفته شد، همچنین استحباب درخواست دعا از مومنان، می توان در این روز به دیدار سادات رفت و از آن ها درخواست کرد که برای رفع حوائج، دعا کنند.