هیپوپاراتیروئیدی یا کم کاری پاراتیروئید یک بیماری نادر است و زمانی رخ میدهد که غدد پاراتیروئید در گردن به اندازه کافی هورمون پاراتیروئید (PTH) تولید نکنند. هر کسی دارای چهار غدهی پاراتیروئید واقع در نزدیکی یا پشت غدهی تیروئید است. سایز هر غده به اندازهی یک دانهی نخود است.
عملکرد اصلی PTH تنظیم میزان کلسیم در بدن شما است. این هورمون همچنین سطح فسفر را کنترل میکند و در تولید فرم فعال ویتامین D نقش دارد. همهی این فعالیتها برای حفظ تعادل کلسیم ضرورت دارند.
پایین بودن بیش از اندازهی PTH باعث کاهش سطح کلسیم و بالا رفتن سطح فسفر در بدن میشود. این اختلال ممکن است سبب ابتلا به هیچ مشکل جدی پزشکی نشود، اما نیاز به نظارت و درمان همیشگی دارد.
۱. علل بروز کم کاری پاراتیروئید
علل کم کاری پاراتیروئید عبارتند از:
– آسیب دیدن غدد پاراتیروئید یا حذف آنها
– سندرم دیجرج: نوعی اختلال ژنتیکی که بر توسعهی برخی از سیستمهای بدن تأثیر میگذارد
– ژنتیک
– پرتودرمانی برای درمان سرطان
– پایین بودن سطح منیزیم
۲. تشخیص علائم هیپوپاراتیروئید
پایین بودن سطح کلسیم باعث بروز علائم زیادی میشود. برخی از علائم عبارتند از:
– درد عضلانی یا گرفتگی عضلات
– سوزش، گز گز، یا بیحس شدن نوک انگشتان، انگشتان پا و لبها
– اسپاسم عضلانی، به ویژه در اطراف دهان
– ریزش موی سکهای
– خستگی
– تشنج
کودکان مبتلا به کم کاری پاراتیروئید ممکن است سردرد، استفراغ یا مشکلات دندانی مانند ضعیف شدن مینای دندان یا توسعهی ضعیف دندانها را تجربه کنند.
۳. تشخیص کمکاری پاراتیروئیدی
پزشک شما با بررسی سابقهی پزشکیتان کارش را شروع خواهد کرد. سپس یک معاینهی فیزیکی برای بررسی علائمی مانند خشکی پوست، اسپاسم عضلانی و ریزش مو انجام میدهد.
آزمایش خون نیز برای بررسی موارد زیر در خونتان تجویز خواهد شد:
– سطح کلسیم
– سطح فسفر
– سطح منیزیم
– PTH
آزمایشهای اضافی موارد زیر را شامل میشود:
– پزشک شما ممکن است ادرارتان را آزمایش کند تا سطح کلسیم ادرار مشخص شود.
– الکتروکاردیوگرام (EKG) فعالیت الکتریکی را در قلب شما اندازهگیری میکند. اطلاعات این تست میتواند به پزشک شما بگوید که ریتم قلب غیرطبیعی دارید و این میتواند ناشی از کمبود کلسیم باشد.
– اشعهی ایکس و آزمایش تراکم استخوان میتواند به پزشک شما در تعیین اینکه آیا پایین بودن سطح کلسیم روی استخوان شما تاثیر میگذارد یا نه کمک کند.
پزشکتان همچنین توسعهی غیر طبیعی دندان و تاخیر در رشد را برای تشخیص این بیماری در کودکان بررسی خواهند کرد.
۴. درمان کم کاری پاراتیروئید
گزینههای درمانی متعددی برای کمکاری پاراتیروئید وجود دارد. درمان این بیماری برای کمک به بازیابی سطوح مناسب کلسیم و مواد معدنی در بدن شما طراحی شدهاست.
درمان اولیه مصرف کربنات کلسیم و مکملهای ویتامین D را به صورت قرص شامل میشود. ویتامین D به این دلیل تجویز میشود که به بدن کمک میکند تا کلسیم را جذب و فسفر را از بین ببرد.
پزشک شما مقدار کلسیم و ویتامین D را که نیاز دارید تعیین خواهد کرد. او موارد زیر را به طور مرتب تحت نظارت خواهد داشت تا مطمئن شود که آنها در محدودهی طبیعی قرار دارند:
– کلسیم
– فسفر
– منیزیم
– PTH
پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که در طول روز مکملها را مصرف کنید تا سطح کلسیم در بدنتان به ثبات برسد. اکثر افراد مبتلا به این اختلال کل زندگیشان را باید مکمل مصرف کنند تا بیماری تحت کنترل باشد.
اگر سطح کلسیم بدنتان تهدیدکننده باشد یا اگر اسپاسم عضلانی دارید، کلسیم داخل وریدی (IV) تجویز خواهد شد. به این ترتیب علائم اختلال در شما سریعتر تسکین مییابد زیرا کلسیم به طور مستقیم به جریان خونتان وارد میشود.
در عین حال پزشکتان ممکن است برای کاهش میزان کلسیم وارد شده به ادرارتان، داروی دیورتیک تجویز کند.
۵. رژیم غذایی کم کاری پاراتیروئید
اگر شما به هیپوپاراتیروئید مبتلا هستید، رژیم غذایی شما باید غنی از کلسیم باشد و فسفر کمی داشته باشد. نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز نیز ممکن است تضمین کند که بدن شما مواد مغذی لازم را از دست نمیدهد. غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از:
– لوبیا
– بادام
– سبزیجات برگدار و سبز تیره
– محصولات لبنی
– غلات صبحانهی غنیشده
– آب پرتقال غنیشده
– جوی دوسر
– آلو
– زردآلو
برخی از غذاهای غنی از فسفر میتوانند میزان کلسیم را به میزان قابلتوجهی کاهش دهند و بنابراین باید از آنها اجتناب کنید. این مواد غذایی عبارتند از:
– نوشیدنیهای بدون الکل
– تخممرغ
– غذاهای تصفیهشده مانند نان سفید و ماکارونی
– چربیهای ترانس، که میتواند در کیکها و شیرینیها یافت شود
– قهوه
– الکل
– تنباکو
همیشه با پزشک خود در مورد تغییراتی که در رژیم غذاییتانم اعمال کردهاید و مکملهای که مصرف میکنید، صحبت کنید تا ویتامین و مواد مغذی که نیاز دارید را به میزان کافی برایتان تجویز کند.
۶. عوارض احتمالی کم کاری پاراتیروئید
تشخیص و درمان اولیه میتواند به طور قابلتوجهی خطر عوارض ناشی از کمکاری پاراتیروئیدی را کاهش دهد. عوارض ناشی از کمبود کلسیم ممکن است همچنان رخ بدهد، اما با درمان میتوان آنها را بهبود بخشید. عوارض برگشتپذیر عبارتند از:
– تتانی، یا اسپاسمهای طولانی مانند گرفتگی عضلانی در دستها و انگشتان
– دندانهای بدشکل
– آریتمی قلبی، یا ضربان قلب نامنظم
– خوابرفتگی، یا احساس سوزن سوزن شدن در لبها، زبان، انگشتان، و پا
در صورتی که اختلال در همان ابتدا تشخیص داده نشود، برخی از عوارض غیر قابلبرگشت ممکن است رخ دهد. این عوارض میتوانند شامل موارد زیر باشند:
– آب مروارید، اختلالی که شامل ابری شدن عدسی چشم میشود
– رسوب کلسیم در مغز
– رشد نامناسب در کودکان
– رشد ذهنی کند در کودکان
۷. زندگی با کم کاری پاراتیروئید
پزشکتان از طریق آزمایش منظم خون، سطح کلسیم و فسفر را کنترل خواهد کرد. این آزمایشات پس از تشخیص وجود اختلال در شما، به صورت هفتگی یا ماهانه انجام خواهند شد.
هنگامی که وضعیت شما با درمان تثبیت شود، خونتان دو بار در سال آزمایش خواهد شد. اگر تغییراتی در میزان کلسیم یا فسفر شما وجود داشته باشد، پزشک دوز مکمل کلسیم را مطابق با آن تنظیم میکند.
از آنجایی که هیپوپاراتیروئیدی یا کمکاری پاراتیروئید یک بیماری مزمن است، لازم است که درمان و تغییرات غذایی در طول زندگیتان حفظ شود. اکثر افراد میتوانند با درمان طولانی مدت و مناسب، علائم خود را تحت کنترل نگه دارند.
ترجمه: تحریریه سایت کسب و کار بازده – سارا فیضی
منبع: هلث لاین