دلایل ناباروری زوجین، انواع روش‌های درمان

بچه‌ دار شدن مسئله‌ای است که خیلی زن و شوهرها آرزوی آن را دارند؛ اما متاسفانه ناباروری این آرزو را از برخی از آن‌ها می‌گیرد. ناباروی هم در زنان و هم در مردان ممکن است وجود داشته‌ باشد. خوشبختانه امروزه ناباروری درمان‌های مخصوص به خود را دارد و در این زمینه مراجعه به پزشک برای تشخیص و علت ناباروری ضرورت دارد. علل ناباروری در زنان و مردان متفاوت است اما در هر دو قابل درمان است. در ادامه علل ناباروری و درمان‌های دارویی، پزشکی و جراحی و برخی از درمان‌های خانگی را توضیح داده‌ایم. در جلسات مشاوره خانواده می‌توانید با روانشناس متخصص درباره ناباروری مشورت کنید.

مفهوم ناباروری
اگر زوجی پس از یک سال برقراری رابطه جنسی منظم و بدون استفاد از روش‌های پیشگیری بارداری، صاحب فرزند نشوند احتمال اینکه تشخیص ناباروری در آن‌ها داده شود بسیار زیاد است. البته این در مورد خانم‌هایی است که زیر 35 سال سن دارند. در مورد خانم‌های بالای 35 سال بعد از 6 ماه باید به پزشک مراجعه کنند. در ناباروری ثانویه زن و شوهر فرزند اول خود را بدون مشکل به دنیا می‌آورند اما برای فرزند دوم دچار ناباروری می‌شوند. برخلاف تصور گذشتگان که ناباروری را به زن نسبت می‌دادند، مشکل ناباروری می‌تواند هم از زن باشد و هم از مرد. خوشبختانه ناباروری به معنای بچه‌دار نشدن به صورت دائمی نیست و پس از تشخیص و شناسایی به موقع علل ناباروی قابل درمان است.

ناباروری در زنان : دلایل اصلی
در مطلب دیگری بطور کامل به دلایل ناباروری در مردان و زنان پرداخته‌ایم. ناباروری زنان دلایل بسیار پیچیده‌ای دارد و گاه تشخیص علت اصلی به سادگی میسر نیست. در اینجا به سه دلیل اصلی ناباروری در زنان اشاره می‌کنیم.
مشکلات تخمک‌گذاری
اختلال در تخمک‌گذاری عمده‌ترین دلیل ناباروری در زنان است. 39 درصد از علل ناباروری در زنان به این دلیل رخ می‌دهد که یا تخمک‌گذاری به صورت نامنظم است و یا خیلی کم است. بنابراین باعث می‌شود فرد عادت ماهانه نشود و یا عادت ماهانه‌ی او غیرمنظم باشد. در برخی خانم‌ها با این که عادت ماهانه می‌شوند اما مشکلاتی در تخمک‌گذاری آن‌ها وجود دارد. عدم تخمک‌گذاری مناسب باعث می‌شود فرآیند لقاح و به دنبال آن بارداری صورت نگیرد.
اختلالات رحمی
لوله‌های رحمی راه ارتباطی برای رسیدن اسپرم‌ به تخمک است. در برخی خانم‌ها تخمک‌گذاری انجام می‌شود اما لوله‌های رحمی به دلایل ژنتیکی مسدود هستند و یا به طور کامل باز نمی‌شوند به همین دلیل اسپرم به تخمک نمی‌رسد و عمل لقاح صورت نمی‌گیرد. بسته‌بودن لوله‌های رحمی می‌تواند به دلیل عفونت، آندومتریوز و یا چسبندگی های بعد ازعمل جراحی باشند. این احتمال نیز وجود دارد که لوله‌های رحمی بعد از زایمان اول بسته شوند. اختلال در لوله‌های رحمی 30 درصد از علل ناباروری در زنان را به خود اختصاص می‌دهد. علل دیگر در مشکلات رحمی بروز آندومتریوز است که در آن سنگفرش رحم بیش از حد رشد می‌کند و لوله‌ها را می‌پوشاند به همین دلیل تخمک گذاری اتفاق نمی‌افتد. از دیگر علل می‌توان به ناهنجاری‌های گردن رحم، کیفیت نامناسب ترشحات رحم، تومورهای بدخیم رحم و یا زخم بر روی دیواره‌ی رحم اشاره کرد.
مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن
مشکلات مربوط به دستگاه ایمنی بدن نقش بسیار زیادی در ناباروری خانم‌ها دارد. در بدن برخی از خانم‌ها دستگاه ایمنی به گونه‌ای عمل می‌کند که برای محافظت ماده‌ای به نام آنتی بادی ترشح می‌شود و کار آن این است که اسپرم‌هایی که وارد بدن می‌شود از بین می‌برد و یا آن‌ها را غیرفعال می‌کند. حتی در مواقعی سبب سقط جنین می‌شود. تشخیص این بیماری و درمان آن کمی مشکل است اما قابل حل است.

علل ناباوری در مردان
تعداد کم اسپرم، عدم بلوغ اسپرم، شکل غیرطبیعی اسپرم، عدم توانایی حرکت مناسب اسپرم از عواملی هستند که موجب ناباروری در مردان می‌شوند و شانس تشکیل لقاح را کاهش می‌دهند. علاوه‌بر این‌ها بیماری‌های عفونی و اختلالات هورمونی باعث افزایش اختلالات مربوط به اسپرم و ناباروری در مردان می‌شود. در بدن برخی مردان نیز آنتی بادی ترشح می‌شود که علیه اسپرم‌ها عمل می‌کنند وآن‌ها را از بین می‌برند و یا باعث به‌هم چسبیدن آن‌ها می‌شود. آبکی شدن اسپرم، بسته بودن لوله های خروج اسپرم، ناتوانی جنسی و یا انزال زودرس نیز در ناباروری مردان تاثیر دارد.

موارد خطرسازی که باعث ناباروری می‌شوند
مصرف سیگار و دخانیات به میزان زیادی برای تخمدان‌ها مضر است. همچنین مواد شیمایی و نیکوتین در تولید استروژن دخالت می‌کند و آن را در بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی مستعد می‌سازد. به همین منظور یکی از اصول پیشگیری از ناباروری ترک دخانیات و ورزش کردن است. اما باید توجه داشت ورزش‌های سنگین و مدام مانند دو ماراتن خود از عوامل ناباروری در زنان است. کار با مواد شیمیایی مانند رنگ‌ها، گازهای بیهوشی، حشره‌کش‌ها، آفت‌کش‌ها، آلاینده‌های محیطی از موارد خطرناکی هستند که حرکت و فعالیت اسپرم‌ها را کند می‌‌کنند و باعث ناباروری می‌شوند. افزایش بیش‌از حد وزن بدن در خانم‌ها باعث ناباروری در آن‌ها می‌شود. امواج تلفن همراه، رادیو، تلویزیون تاثیر بسیار زیادی بر ناباروری دارند. اگر تصمیم به بچه‌دار شدن دارید تا حد ممکن از این موارد دوری کنید. امواج الکترومغناطیسی بر تکثیر و فعالیت سلول‌ها و همچنین کیفیت اسپرم‌ها و تخمک‌ها تاثیر می‌گذارد.

درمان دارویی ناباروری
درمان‌های دارویی برای زنانی به کار می‌رود که مشکلاتی در تخمک‌گذاری و یا تنبلی تخمدان دارند. داروهایی که پزشک در این مورد تجویز می‌کند معمولا شامل کلومیفن‌سیترات، لتروزول یا گنادوتروپین می شود. بعد از مصرف دوره‌هایی از دارو پزشک از زو‌ج‌ها می‌خواهد تا دوباره برای بچه‌دار شدن اقدام کنند. داروها تعداد تخمک‌گذاری را افزایش می دهند و از این طریق شانس باروری نیز افزایش پیدا می‌کند. پزشک در طول درمان با سونوگرافی واژینال تعداد فولیکول‌ها و تخمک‌های آزاد شده را بررسی می‌کند.

درمان ناباروری با تلقیح داخل رحمی اسپرم
در مواردی که مشکل ناباروری به دلیل مشکل در دهانه‌ی رحم باشد و یا اسپرم‌ها در رسیدن به لوله‌های رحم مشکل داشته‌باشند روش تلقیح داخلی رحمی اسپرم به‌کار می‌رود. در این روش از قبل برای تحریک تخمک‌گذاری از دارو استفاده می‌شود و سپس در روز تخمک گذاری پزشک اسپرم‌های مرد را جمع‌آوری می‌کند و آن‌ها را به واسطه‌ی کاتتر پلاستیکی در رحم زن وارد می‌کند.

درمان ناباروری با جراحی
جراحی بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که لوله‌های رحمی مسدود شده‌باشند و یا زن به آندومتریوز، فیبروئید، مشکلات آناتومیک اندام‌های تناسلی یا کیست تخمدان مبتلا باشد. پزشک در این زمینه طی عمل جراحی لاپاراسکوپی یا عمل وسیع شکمی در ابتدا علت ناباروری را به صورت دقیق‌تر بررسی می‌کند و ممکن است با بازکردن لوله‌ی رحم یا خارج کردن بافت مشکل ناباروری را برطرف نماید.

روش‌های کمک به باروری
در صورتی که درمان‌های دیگر موثر نباشد، ناباروری به دلیل تعداد کم اسپرم‌ها باشد، لوله‌های رحمی مسدود باشند و یا عوامل ناشناخته‌ای مانع از لقاح شوند پزشک از روش‌های مدرن و پیشرفته‌ مثل لقاح خارج از رحم استفاده می‌کند. در این روش تخمک و اسپرم در خارج از رحم رشد می‌کنند و لقاح می‌یابند. لقاح خارج از رحم از روش‌های متداول و پیشرفته است که برای کمک به باروری بسیار موثر است. در این فرآیند گاهی از تکنیک میکرواینجکشن استفاده می‌شود که در آن اسپرم به داخل تخمک تزریق می‌شود.

روش‌های خانگی درمان ناباروری
مصرف میوه‌ی انار
انار میوه‌ای معجزه‌آسا در درمان ناباروری است. انار جریان خون را در دهانه‌ی رحم افزایش می‌دهد و باعث ضخیم شدن پوشش آن می‌شود. انار همچنین در رشد و سلامت جنین و مادر در دوران بارداری موثر است. انار را به همراه پوست آن آسیاب کنید تا کاملا پودر شود؛ نصف قاشق چایخوری از این پودر را در آب گرم بریزید و این مخلوط را روزانه دوبار مصرف کنید. روشی دیگ آن است که هر روز آب انار را بگیرید و بنوشید.
مصرف خرما در درمان ناباروری
خرما جزو ساده‌ترین و موثرترین درمان‌ها است که تاثیر آن به دلیل غنی بودن از مقدار زیادی از اسیدهای آمینه است. برای درمان ناباروری با خرما 10 تا 12 عدد از آن را از هسته جدا کنید و به همراه مقداری گشنیز خوب هم بزنید تا به حالت خمیری شکل در بیاید. سپس 3 الی 4 لیوان از شیر گاو را به آن اضافه کنید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا بجوشد. این ترکیب را به مدت هفت روز پشت سر هم و دقیقا بعد از آخرین دوره‌ی قاعدگی مصرف کنید. همچنین اضافه کردن خرما به رژیم غذایی و به طور طبیعی در کمک به باروری بسیار موثر است.
سرکه سیب و درمان ناباروری
مصرف سرکه سیب توسط پزشکان نیز تجویز می‌شود و در درمان این عارضه تاثیر شگفت‌انگیزی دارد. مصرف سرکه سیب سموم بدن را خارج می‌کند و با متعادل ساختن هورمون‌های بدن اختلالات هورمونی را که مانع از باروری می‌شوند از بین می‌برد. سرکه سیب خاصیت اسیدی دارد و اثرات قلیایی بر بدن می‌گذارد که عمل لقاح و بارداری را آسان می‌کند. سرکه سیب می‌تواند عفونت‌های قارچی که باعث ناباروری می‌شوند را درمان کند. دو قاشق چایخوری از سرکه سیب به همراه یک لیوان آب را دوبار در روز مصرف کنید. در روشی دیگر می‌توانید مقداری از سرکه سیب را به آب وان اضافه کنید و 20 الی 30 دقیقه در آن بنشینید.
ویتامین اسید فولیک
اسید فولیک ویتامینی مقوی است که با بهبود تقسیم سلولی و تخمک گذاری به درمان ناباروری کمک می‌کند. متخصصان بهداشت و سلامت توصیه می‌کنند اسید فولیک را در کل دوران بارداری نیز مصرف کنید. شما می‌توانید اسیدفولیک را به عنوان مکمل غذایی و به دستور و تجویز پزشک مصرف کنید و یا از خواص آن در خوراکی‌های طبیعی مانند آووکادو، بروکلی، سبزیجات برگ‌دار، لوبیا، کشمش و عدس بهره‌مند شوید.