دیدنی های تبریز، جنگل های ارسباران

منطقه‌ی بسیار زیبای ارسباران، از جمله مناطق پرتردد و محبوب گردشگری در استان آذربایجان شرقی است که با چشم‌اندازهای طبیعی و خارق‌العاده و نیز آثار تاریخی ارزشمند، یکی از مناطق محبوب گردشگری در شمال غربی ایران محسوب می‌شود. البته نباید از این نکته غافل شد که این منطقه‌ی زیبای کوهستانی و جنگلی نسبت به سایر مناطق جنگلی در شمال کشور، ناشناخته‌تر مانده و بسیار کمتر به آن پرداخته شده است. که در برنامه‌های تبریز ۲۰۱۸ برای ثبت جهانی آن در یونسکو اقدام خواهد شد.

اگر برای سفر به تبریز برنامه‌ریزی می‌کنید، تور تبریز را در کجارو جستجو کرده و از میان تور‌های ده‌ها آژانس مسافرتی معتبر، بهترین آفر را با پایین‌ترین قیمت خریداری کنید.

همچنین نباید شباهت ساختاری این منطقه را با جنگل‌های شمالی کشور، که از نوع ساختار هیرکانی است، نادیده گرفت. با تمام این اوصاف، این منطقه‌ی جنگلی، سالانه میزبان جمع بسیاری از گردشگران و مسافران از سراسر ایران و جهان است که برای تماشای دیدنی‌های شگفت‌انگیز طبیعی آن و نیز بازدید از آثار تاریخی این منطقه‌ی زیبا، به آذربایجان شرقی سفر می‌کنند.

معرفی

«ارسباران»، «قره داغ»، «آرازبار» و «قراچه داغ»، نام‌های منطقه‌ای کوهستانی و جنگلی در بخش شمالی استان آذربایجان شرقی است که می‌توان آن را در گروه برترین مقاصد گردشگری طبیعی در کشور قرار داد. این سرزمین بسیار زیبا، بهره‌مند از چشم‌اندازهایی خارق‌العاده، طبیعتی بکر و دست‌نخورده و دیدنی‌هایی مجذوب‌کننده است که مسافران و گردشگران را هنگام حضور در این منطقه با حیرت و شگفتی روبه‌رو می‌سازد.

امروزه نزدیک به ۳۹ هزار هکتار از زمین‌های ارسباران به عنوان پارک ملی تخصیص داده شده است که تنوع زیادی از جانوران در آن زندگی می‌کنند. همین امر سبب شده است تا گامی موثر در جذب گردشگر در این ناحیه از کشور، برداشته شود. این در حالی است که در سال ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ هجری شمسی، منطقه‌ی ارسباران به‌واسطه‌ی چشم‌اندازهای بکر، ابتدا منطقه‌ی ممنوعه و پس از آن به منطقه‌ی حفاظت‌شده تغییر یافت.

همانگونه که پیش‌تر بیان شد، منطقه‌ی ارسباران دارای آثار تاریخی ارزشمندی است که مسافران و گردشگران برای بازدید آن به این منطقه‌ی گردشگری و تفریحی سفر می‌کنند که از جمله این بناهای تاریخی و کهن می‌توان به «دژ طوماسیاش»، «کلیسای نازینی» و «قلعه بابک»، اشاره کرد.

در منطقه‌ی کوهستانی ارسباران، ییلاق‌های فراوانی وجود دارد که از ویژگی‌ها و خصوصیات ارزنده در این ناحیه به‌شمار می‌رود. حضور این ییلاق‌ها نه‌تنها این منطقه را برخوردار از مناظری زیبا، چشم‌نواز و تماشایی ساخته است، بلکه بستری مناسب و ایده‌آل برای آشنایی با فرهنگ مردم عشایر در این سرزمین ایجاد کرده است. «ییلاق ایل بسطاملو» یکی از این ییلاقات است که در حد فاصل مراتع روستاهای شجاع‌آباد و قلعه‌ بابک یا قلعه بذ قرار دارد. همچنین از دیگر ییلاقات می‌توان به کوه‌های روستای علی‌آباد یا کلیبر، چپرلی و آقداش اشاره کرد که بسیار تماشایی و زیبا است.

از دیگر جاذبه‌های گردشگری در منطقه‌ی ارسباران، چشمه‌های آب معدنی گرم و چشمه‌های سرد است که خوشبختانه محبوبیت بسیاری در بین گردشگران و مسافران کسب کرده است. «تاسیسات آب‌درمانی کلیبر»، یکی از مشهورترین مجتمع‌ آب درمانی در کشور است که در فاصله‌ی کمی از روستای متاللی قرار دارد.

پوشش گیاهی در منطقه‌ی ارسباران عبارت است از گیاهانی متنوع و ارزشمند که نظیر آن‌ها را به سختی می‌توان در مناطق دیگری از جهان یافت. سرخدار، ممرز، فندق، بلوط، سماق و گردو از گیاهانی است که در ارسباران رشد و نمو می‌کند. منطقه‌ی ارسباران، محل زندگی حیواناتی مانند سیاه‌گوش، شغال، خوک وحشی، روباه، گرگ و خرس قهوه‌ای است. همچنین پرندگانی همچون جی جاق، کلاغ نوک قرمز، عقاب طلایی، شاهین، کبک، کبک چیل و... نیز در این منطقه‌ی رویایی زندگی می‌کنند. از مهم‌ترین ویژگی‌های منطقه‌ی ارسباران، می‌توان به حضور کوه‌های رفیع و تنوعی از درختان گوناگون اشاره کرد که خود در جذب گردشگر موثر و مفید است.

جالب است بدانید که یونسکو بیش از ۷۰ هزار هکتار از زمین‌های منطقه‌ی ارسباران را به عنوان «ذخیره‌گاه زیست‌کره»، به ثبت رسانده است. یونسکو کوهستان‌های قفقازی ایران در نزدیکی مرز با کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان را ذخیره‌‌گاه زیست‌کره عنوان کرده است. در واقع این محدوده بین مناطق خزری، مدیترانه‌ای، قفقازی، کوه‌های مرتفع با بلندایی بالغ بر ۲۲۰۰ متر، دشت‌های نیمه‌خشک، مراتع، جنگل‌ها، علفزارهای آلپی، چشمه‌ها و رودها قرار دارد.

وجه تسمیه این منطقه به قره‌داغ، تعدد بسیار کوه‌های این منطقه است؛ چراکه در زبان ترکی، قره به معنای بزرگی، انبوهی، کثرت و درهم‌تنیدگی است. از این رو این ناحیه از آذربایجان شرقی به دلیل وجود کوه‌های بسیار به «قره‌داغ»، شهرت یافته است. البته بد نیست بدانید که در زبان ترکی قره به رنگ مشکی نیز گفته می‌شود و با توجه به این امر، قره‌داغ، «کوه مشکی رنگ» نیز معنا می‌شود. جالب است بدانید که در کتاب «مسالک و الممالک»، از کوهی سیاه رنگ یاد شده است که در پیرامون آن گروهی از مردم ترک زندگی می‌کنند. هرچند اعتقاد برخی بر این است که منظور از این کوه سیاه، «کوه منقشلاق»، در سواحل شمالی خزر است که ترکان اطراف آن نیز همان ترکان مرتبط به استان اردبیل است.

از مهم‌ترین کوه‌های منطقه‌ی ارسباران، «کوهستان کمتال» است که دارای ۳۱۰۰ متر ارتفاع و از نوع کوه‌های سنگی است. شاید بتوان بکر و دست‌نخورده ماندن این کوهستان را وجود دامنه‌های پرشیب و راه دسترسی بسیار سخت و در برخی موارد غیرقابل نفوذ عنوان کرد که خود بر زیبایی و جذابیت آن افزوده است.

موقعیت جغرافیایی

همان گونه که پیش‌تر بیان شد، منطقه‌ی جنگلی ارسباران در دل طبیعت زیبا و بکر استان آذربایجان شرقی واقع شده است که از سمت شمال به رود پرخروش ارس، از شرق به شهرستان مشگین‌شهر و مغان، از غرب به شهرستان مرند و تبریز و از جنوب به سراب و اوجان منتهی می‌شود. این منطقه‌ی گردشگری شهرستان اهر را نیز شامل می‌شود که به یکی از زیباترین مناطق شمال غربی ایران تبدیل شده است.

دسترسی

راه‌ها و مسیرهای متعددی برای سفر به ارسباران وجود دارد؛ یکی از این مسیرها که در واقع اصلی‌ترین راه‌های ممکن است، استفاده از خطوط هواپیمایی و سفر به شهرستان تبریز است. پس از رسیدن به تبریز با طی کردن مسافتی زمینی در جاده‌ی تبریز به اهر، می‌توان به سبلان دسترسی یافت. گردشگران در این مسیر مسافتی حدود ۱۱۰ کیلومتر را طی می‌کنند تا به اهر برسند. البته در مسیری که حرکت می‌کنند باید جوانب احتیاط را رعایت کنند. این مسیر تا اواسط شهر اهر ادامه خواهد داشت و پس از آن، گردشگران از کنار قبرستان شهر عبور کرده و وارد مسیر اهر به کلیبر می‌شوند. مسیری زیبا، با کوه‌هایی رنگارنگ و دره‌هایی پوشیده از درختان تنومند، رودخانه‌هایی خروشان، آبشارهایی کوچک اما سرزنده و روستاهایی زیبا و دیدنی که نظر مسافران را به خود جلب خواهد ساخت.