ساخت‌ ویلا در جنگل ابر مطرح نیست/ اهتمام بر جلوگیری از تخلفات

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – محمدحسن مقدم نیا: گزارشات مطرح‌شده درباره انتقال مصالح غیرمتعارف شامل بلوک و سیمان به درون جنگل ابر و مشخصاً چاله زوا (چاله زیبا) و مراتع و آرام گوسفندان این منطقه ما را بر آن داشت تا با همراهی رئیس اداره محیط‌زیست و رئیس و کارشناسان اداره منابع طبیعی شهرستان شاهرود راهی بازدید میدانی از جنگل ابر شویم.

قرار ساعت ۹ صبح مقابل اداره محیط‌زیست و ازآنجا منابع طبیعی برای تهیه خودروی دو دیفرانسیلی که بتواند به نبرد با سنگلاخ چاله زیبای ابر برآید، مقصد اما آغلی که بیم انتقال مصالح نامتعارف در آن گزارش‌شده است ... موضوعی که در گزارش چند روز گذشته خبرگزاری مهر با تیتر (چشمان بارانی «جنگل ابر»/ ثبت جهانی «جنگل هیرکانی» را نجات می‌دهد؟) به‌مثابه یک شائبه احتمالی مطرح شد که واکنش مسئولانه ادارات کل محیط‌زیست و منابع طبیعی استان بسیار حائز اهمیت و جای تقدیر دارد و لذا قرار یک بازدید میدانی را در اسرع وقت بنا نهادند.

نگاه‌هایی که از زمین تا آسمان با هم فاصله دارند

علی‌اکبر قربان‌لو رئیس محیط‌زیست شاهرود در مسیر ۳۰ دقیقه‌ای رسیدن به جنگل ابر درباره اجرای طرح تفکیک و تجمیع زباله‌ها می‌کوید: در این طرح قرار است زباله‌های تمام روستاهای بخش بسطام یکپارچه‌ و با زباله شهر شاهرود هم‌کاسه شوند و درنهایت مدیریت پسماند یکپارچه‌ای بر رویشان صورت گیرد، موضوعی که می‌تواند از آلودگی بخش‌های مختلفی از جاده شاهرود-آزادشهر که امروز میزبان زباله‌های روستاهایی چون ابر... است، بکاهد، طرحی که مورد استقبال محیط‌زیست هم قرارگرفته است.

قربان‌لو اما از عدم همکاری‌ها هم انتقاد دارد، او از آن دست افرادی است که معتقدند با شرایطی که امروز حکم فرماست خیلی زود شاهرودی‌ها جنگل ابری نخواهند داشت چراکه مدیریت‌ها در بخش گردشگری، زباله‌ها، نگهداری از جنگل و ... اشتباه است، او حتی به مدیریت سوئیسی‌ها در موارد مشابه مانند پارک‌های ملی و جنگل‌هایشان اشاره می‌کند و می‌گوید: در مدیریت عرصه‌های طبیعی فاصله‌مان با آن‌ها از زمین تا آسمان است!

ابتدای ورودی ابر وعده دیدار است، خودرو توقف می‌کند تا مسئولان منابع طبیعی هم برسند اتاقی توسط دهیاری و شورای ابر تهیه‌شده تا از مردم عوارض ورود به جنگل دریافت کند، موضوعی که سال قبل واکنش معاون استاندار و فرماندار شاهرود را هم در پی داشت و وی دریافت عوارض ورود به جنگل را به همین دلیل ممنوع کرد اما امروز بازهم از هر خودرو پنج هزار تومان دریافت می‌شود.

بهسازی و تعمیر آغل گوسفندان در حد متعارف نه بیشتر

انتظار برای رسیدن رئیس منابع طبیعی یکباره با ورود یک تریلی بلوک وارد مرحله‌ای جدید می‌شود، راننده که اهل روستای میغان است اذعان می‌کند بلوک‌ها را به جنگل و به سلطان میدان و برای ساخت‌وساز می‌برد! رئیس اداره محیط‌زیست تا رسیدن رئیس اداره منابع طبیعی و استعلام از وی راننده تراکتور را نگه می‌دارد، او معتقد است که من فقط کرایه کش هستم و به من می‌گویند این بلوک‌های سیمانی را در سلطان میدان تحویل بدهم و کرایه‌ام را بگیرم، همین!

هنوز وارد جنگل نشده‌ایم شائبه ساخت‌وساز در آن جلوی چشممان محقق می‌شود مسئولان منابع طبیعی اما وقتی می‌رسند و از او استعلام می‌گیرند موضوع دریافت مجوز استحکام‌بخشی به خانه چوپان و آغل گوسفندان را مطرح می‌کنند و ماجرا ختم می‌شود. منابع طبیعی معتقد است بهسازی و تعمیر آغل گوسفندان به میزان موجود در پروانه و نه بیشتر مجاز است که تعدادشان هم بسیار اندک محسوب می‌شود.

آغلی با سقف شیروانی ایرانیتی

به سمت جنگل راهی می‌شویم مسیر پرپیچ‌وخم چاله زیبا به‌واقع زیبا است، اما اگر گروه‌های آفرودی که ظاهراً خویش را مدافع جنگل می‌خوانند بگذارند! آن‌قدر وینچ به درختان بسته‌اند و آن‌قدر چمن‌ها را لگدکوب کرده‌اند که در برخی جاها رد لاستیک‌هایشان تبدیل به جاده‌ای خاکی شده است، جنگل چه گناهی دارد که سربالا و سرپائین دارد!

جلوتر اما تابلوهای لطفاً ماشین خودتان را پارک نکنید، به محیط‌زیست احترام بگذاریم و محل آغل گوسفندان و ... را نشان می‌دهد که کمی جلوتر مکان موردنظر است از بالا کلبه‌ای شیروانی دیده می‌شود ولی از نزدیک یک آغل گوسفند و ساختمانی برای استراحت کارگران را می‌توان تشخیص داد.

عده‌ای به استقبال می‌آیند بررسی‌ها از سوی رئیس اداره محیط‌زیست آغاز می‌شود، قربان لو با دقت خاصی به‌عکس برداری و تهیه فیلم می‌پردازد، حضور گوسفندان که شمارشان بیش از ۳۰۰ رأس به نظر می‌رسد تائید می‌کند که اینجا آرام و آغل گوسفندان است و خبری از ساخت‌وساز نیست در ورودی مکان دوپایه سیمانی و بلوکی برای ایجاد در آهنی اولین تخلفی است که رئیس منابع طبیعی فوراً دستور تخریبش را می‌دهد.

کلبه‌ای که سابقاً چوبی بود

مهاجر ازجمله نزدیکان صاحب آغل که از اهالی علی‌آباد کتول و کارشناس مرکز تحقیقات است درباره مکان می‌گوید: سابقاً این کلبه چوبی بود اما مکان اینجا به‌واقع سیل‌گیر است و با هر بارندگی بخش اعظمی از آن امکان تخریب داشت از سوی دیگر دامداران منبع درآمدشان کشک و ماست و دوغ و ... است که باید طبق قانون برای تهیه آن‌ها اتاق تمیز و مرتبی را داشته باشیم وگرنه اجازه فروش محصولات را نخواهیم داشت.

وی معتقد است صاحب اینجا فردی به نام نیما ق.م جوانی خوش‌نام در حفظ محیط‌زیست است و خودش دغدغه این امر را دارد همان‌طور که در بالا هم دیده می‌شود جای‌جای این مکان با تابلوهایی از گردشگران خواسته‌شده تا به جنگل احترام بگذارند و اینکه گفته می‌شود فرد پول‌داری آرام‌های دیگر منطقه را خریده تا در آن هتل گردشگری بسازد به‌واقع نادرست است چراکه این آرام‌ها هرکدام متعلق به خانواده‌ای هستند که نه امسال و پارسال بلکه برخی‌شان ۵۰ سال است که پروانه فعالیت دارند.

نشانی از ساخت و ساز نیست

دیگر همراه ما که کارشناس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شاهرود است، می‌گوید: شواهد هم نشان از ساخت‌وساز نمی‌دهد تا ده‌ها متر آن‌سو و این‌سو حتی یک آجر هم دیده نمی‌شود، صحبت با رئیس محیط‌زیست هم این موضوع را تائید می‌کند، موضوع اما فقط ساختار بزرگ و دوطبقه خانه چوپان‌ها است که البته با توجه به اینکه طبقه پائین آن خالی است و صرفاً برای گذر سیلاب‌ها ساخته‌شده گویا مشکلی ندارد هرچند سازه کمی غیرمتعارف است اما دقیقا مصداق آرام گوسفند محسوب می‌شود.

گوسفندان از چرا بازمی‌گردند و به آغل رهسپار می‌شوند صاحب این آرام ۳۰ کندوی عسل را هم در گوشه‌ای قرار داده است منظره زیبا، محصولات لبنی و عسل تازه و تنفس در جنگل ابر ... جایی که انسان پیر نمی‌شود.

بحث فروش مراتع واقعیت ندارد

محمدرضا کشاورزیان رئیس منابع طبیعی شاهرود نیز در این بازدید میدانی در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن‌بیان اینکه اصلاً فروش مرتع چیزی غیرممکن است چراکه مراتع از آن دولت هستند، می‌گوید: اینکه برخی گفته‌اند این مراتع را فروخته‌اند تا عده‌ای گردشگری راه بیندازند چنین چیزی غیرممکن است چراکه به‌عنوان‌مثال همین آرام که اکنون از آن بازدید کردیم متعلق به دولت و در اجاره چوپان‌ها هستند.

کشاورزیان می‌گوید: آرام سابقاً مطلق به فردی بوده که برحسب طلاق همسرش دادگاه اموال وی را به مزایده می‌گذارد که اتفاقاً پروانه کار در همین آرام نیز جزء این مزایده‌ها بوده که فردی جدید آن را می‌خرد و نه واگذاری انبوه مطرح است و نه ویلا سازی و گردشگری و ... چراکه اصلاً چنین چیزی محال است که مجوز بگیرد.

وی می‌گوید: آرام‌ها سه ماه سال اجاره می‌شوند و گوسفند در آن قرار دارد و از نیمه مهرماه به بعد هیچ‌کس حتی صاحب آرام هم نمی‌تواند در آن حضورداشته باشد چراکه طبق قانون با او برخورد می‌شود و مجازات سنگینی دارد از این منظر باید گفت نظارت بسیار خوب و دقیقی در این منطقه وجود دارد.

استحکام بخشی با ساخت و ساز فرق دارد

کشاورزیان همچنین می‌گوید: برای استحکام‌بخشی یا به‌نوعی بازسازی آغل‌ها و آرام‌ها منابع طبیعی این اجازه را به دامداران می‌دهد که از مصالح متعارف استفاده کنند اما در برخی موارد باید این را هم در نظر داشت که آرام‌ها عرضه‌کننده محصولات لبنی هستند و در یک‌خانه گلی و سنگی اگر تولید کنند اصلاً بهداشت اجازه فروش فرآورده‌ها را به آن‌ها نمی‌دهد.

وی موضوع دیگری را نیز مطرح می‌کند و آن اینکه اگر آغل‌ها سابقاً سنگی باشند و قرار باشد دوباره با همان سنگ‌ها بازسازی شوند مقدار تخریبی که به جنگل برای استخراج سنگ‌ها وارد می‌شود بسیار بیشتر از انتقال یک وانت بلوک است.

کشاورزیان می‌گوید: البته این را نیز باید گفت که بهسازی و یا تعمیر و تقویت آغل‌ها به‌شرط اینکه برابر با مکان سابق و یا کمتر از آن باشد مجوز دارد، یعنی اگر خانه چوپان و آغل روی‌هم ۸۰ مترمربع هستند مکان بهسازی شده جدید هم باید ۸۰ متر یا کمتر باشد اگر ۸۱ متر باشد خلاف قانون است و با متخلفان برخورد می‌شود، اما باید شرایط ابر را هم در نظر داشت در سال‌های اخیر سیلاب‌ها به معنای واقعی تخریب‌های وسیعی را در آغل‌ها داشته و باید این اماکن ایمن شوند اما باید گفت مردم خیالشان راحت باشد نه آرام جدید افزوده می‌شود و نه ساخت‌وسازی صورت می‌گیرد، آرام‌های کنونی هم اندک هستند و نظارت دقیقی بر آن‌ها صورت می‌گیرد.

تخریب هر چیزی که شبیه سازه بتونی بود

در میانه راه با قربان‌لو رئیس محیط‌زیست شاهرود نیز درباره همین موضوع صحبت می‌کنیم، وی هم معتقد است باوجوداینکه مصالح کمی غیرمتعارف هستند و از سویی بنا نیز به‌واسطه سقف شیروانی ایرانیت کمی مقاوم‌تر از یک آغل معمولی است اما نشانه‌ای از ساخت‌وساز دیده نمی‌شود که بهره‌برداری آن به گردشگری و این مسائل مرتبط باشد.

درراه بازگشت اما خیالمان راحت‌تر است قرار شد سازه بتونی در ورودی جاده نیز همان امروز توسط دامدار مذکور تخریب شود درراه اما درباره مشکلات و سختی‌های کار دامداران نیز صحبت به میان می‌آید و اینکه روزگار دشواری دارند و قوتشان به همین دام‌ها بستگی دارد.

ضرورت مراقبت از جنگل ابر

اجاره چنین مرتعی تقریباً ۶۶۰ میلیون تومان هزینه در بردارد و این میزان کمی نیست که این دامداران برای ارتزاق‌شان می‌پردازند از سوی دیگر یکی از همین دامداران معتقد است بعضاً گزارش‌هایی که از تخلف دامداران داده می‌شود، مغرضانه هستند برخی‌شان به دلیل این است که دامداران نمی‌گذارند آفرودی‌ها به منطقه‌شان واردشده و جنگل را تخریب کنند درنتیجه این افراد به منابع طبیعی خبر می‌دهند که در این آرام عملیات ساخت‌وساز در حال انجام است.

راه برگشت نصف راه رفت طی می‌شود و تا شاهرود صحبت با رئیس محیط‌زیست درباره واحدهای آلاینده و جریمه آن‌ها، از سر گرفته می‌شود قربان لو همچنین از کمبود نیرو نیز صحبت می‌کند که شرایط دشواری دارند و کارشان مانند جهاد درراه خدا و حفاظت از منابع ملی ایران اسلامی است.

ابر امروز دارای سه قرق بان است و از سوی دیگر تحت حفاظت اداره محیط زیست به خوبی کنترل می‌شود، جلوگیری از تخلفات حوزه‌های مختلف در ابر با جدیت خاصی ادامه دارد به خصوص که این روزها با ثبت جهانی جنگل هیرکانی ابر شاهد یک گام مثبت و رو به جلو در این حوزه هستیم. سختکوشی‌های منابع طبیعی و محیط زیست، فداکارانه مقابل تخریب‌های جنگل را می‌گیرد اما باید مردم هم دست به دست هم دهند تا این میراث بشری حفظ شود.