افتتاح «مرکز توسعه سلامت روان مهاجر» در استان تهران

میگنا: «مرکز توسعه سلامت روان مهاجر» به عنوان نخستین مرکز آموزشی ـ پژوهشی و ارائه دهنده مشاوره‌های روان‌شناسی ویژه مهاجران افغانستانی در ایران در منطقه20 افتتاح شد.

‏‏آیین گشایش این مرکز با حضور مسئولین شهرداری تهران، مرکز مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی، اساتید دانشگاههای تهران، اعضای کانون نخبگان افغانستان، نمایندگان سفارت افغانستان در تهران، نمایندگان کمیساریای عالی سازمان ملل در پناهندگان، نماینده امور اتباع و مهاجرین خارجی، جامعه روحانیت، دانشجویان، معلمان و همچنین مسئولین مجموعه های فرهنگی و مذهبی مهاجرین ساکن شهر ری در سالن اجتماعات کتابخانه 13 آبان شهرری برگزار شد.

در ابتدای مراسم احمد رحیمی، کارشناس مجری مراسم افتتاحیه و دانشجوی دکترای مشاوره، ضمن عرض خیرمقدم به حاضرین خاطر نشان کرد که تمام قسمت های این پروژه از برگزاری مراسم افتتاحیه تا ارائه عملی خدمات مورد نظر توسط تحصیلکردگان مهاجر افغانستانی مدیریت و اجرا می‌گردد.

اولین سخنران مراسم شهردار منطقه 20 تهران بود که ضمن عرض خیر مقدم به حاضرین، به معرفی فعالیت های شهرداری در حوزه خدمات اجتماعی پرداخت.

دکتر فرهاد افشار ضمن یادآوری اینکه منطقه 20 شهرداری تهران یکی از مناطقی است که مهاجرین حضور گسترده ای دارند، یکی از مشکلات موجود در این بخش را هم پذیری مناسب بین جامعه مهاجرین و جامعه میزبان ذکر کرد که نیاز به راهکارهای تخصصی روانشناسی دارد.

وی حضور نخبگان افغانستانی متخصص در حوزه روانشناسی را یکی از نکات قوت این پروژه ارزیابی کرده و ضمن ابراز خوشحالی از ایجاد این مرکز، یکی از اهداف آن را پژوهش در مورد وضعیت بهداشت روانی مهاجرین دانست.

در این مراسم محمدرضا جوادی یگانه معاون امور اجتماعی ـ فرهنگی شهرداری تهران با اعلام این که یکی از ویژگی‌های مرکز توسعه سلامت روان مهاجر، آن است که مدیران این مجموعه از جامعه مهاجر افغان هستند و آنها می‌توانند در مباحث تحقیق، مشاوره و آموزش موثرتر عمل کنند گفت: بخش اصلی مسائل افغانستانی‌ها، مشکلات روانشناختی نیست بلکه مباحث حقوقی و اجتماعی مهاجران در ارجحیت بوده و رفع این موانع در اختیار شهرداری نیست اما شهرداری می‌تواند گامهای موثری را بردارد که از آن جمله می‌توان به افتتاح این مرکز و تقدیر از کارگران افغان در آستانه سال نو اشاره کرد.‏

وی اظهار داشت: شهرداری تهران نقش خود را در این مرکز با در اختیار قرار دادن زیرساخت اصلی مانند اتاق مناسب جهت مشاوره و برگزاری کارگاه های آموزشی در این راستا ایفا کرده است.

وی ادامه داد: دانشگاه نیز در زمینه پشتیبانی علمی و ارتقای ظرفیت علمی مرکز و نظارت بر محتوای کیفی فعالیت مرکز و همچنین کانون نخبگان افغانستان، تشکیل تیم آموزشی مشاوره ای جهت اجرای اهداف مرکز، ارائه خدمات روان‌شناسی و مشاوره، برگزاری دوره‌های آموزشی متناسب با نیاز جامعه هدف همکاری خواهد کرد.

جوادی یگانه، اینکه مجریان پروژه قسمتی از جامعه مهاجر هستند را از جمله ویژگی های مرکز عنوان کرد و افزود: از آنجایی که این مجریان درک و شناخت بهتر و دقیق‌تری از خصوصیات جامعه خود دارند می توانند در زمینه آموزش، تحقیق و مشاوره که در آن شناخت بافت فرهنگی و اجتماعی مهم است؛ موفق‌تر باشند. ‌

وی این پروژه را ترکیبی از مشاوره، آموزش و تحقیق دانست و خاطرنشان کرد: بنابراین می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی مهاجرین را مورد بررسی قرار داده و براساس نیازمندی‌های مورد نیاز، آموزش و مشاوره‌ های فردی و گروهی را به طور موثرتری برنامه‌ریزی، مدیریت و اجرا نماید.

جوادی یگانه، فعالیت فرهنگی و آموزشی برای تسهیل ادغام اجتماعی و پذیرش مهاجرین خارجی را یکی از راه‌های کاهش تضاد و تنش اجتماعی دانست و افزود: بخش از فعالیت های فرهنگی شهرداری می تواند در جهت پیوند میان مهاجرین با جامعه میزبان باشد.

وی با انتقاد از اینکه در فضای رسانه ای و سیاسی ایران در طی دهه‌های گذشته، افغانستانی ها عموما به عنوان مقصر مشکلات جامعه ایران در موضوعات مربوط به جرم، مواد مخدر یا بهداشت معرفی شده اند؛ تصریح کرد: این باورهای کلیشه‌ای با واقعیت زندگی بسیاری از خانواده‌های افغانستانی ساکن ایران و نقش افغانستانی‌ها در جامعه در طول چهار دهه اخیر همخوانی ندارد.


زینب نصیری مدیر کل سلامت شهرداری تهران هم با بیان اینکه یکی از ابعاد مثبت تشکیل این مرکز همکاری بین بخشی اداره سلامت شهرداری منطقه20، مرکز مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی و کانون علمی و فرهنگی نخبگان افغانستان است گفت: این مرکز با هدف تامین، حفظ و ارتقای سلامت روانی مهاجرین افغانستانی با رویکرد پیشگیری از آسیب‌های روانی و اجتماعی از طریق دسترسی عادلانه مهاجران به خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی راه‌اندازی شده است.‏

‏وی افزود: مرکز مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان یک مرکز علمی علاوه بر نظارت بر اجرا، فرایندهای علمی را رصد می‌کند که به کمک آن می‌توانیم پروژه‌های تحقیقاتی خوبی را در سطح شهر تهران رقم بزنیم.‏وی افزود: حوزه سلامت شهرداری منطقه20 ضمن تاکید بر ارتقای سلامت روان مهاجران افغانستانی، با بهره‌گیری از ظرفیت ذی‌نفعان برای کنترل و پیشگیری از مشکلات احتمالی مولفه‌های محیطی موثر بر سلامت مهاجرین تلاش می‌کند.‏

در ادامه سیدموسی حسینی، دبیرکانون نخبگان افغانستان و دانشجوی دکترای روان شناسی عمومی ، ضمن ابراز تشکر صمیمانه از دانشگاه علامه طباطبایی و اداره سلامت شهرداری تهران برای همکاری و مشارکت در این پروژه ، به معرفی شکل گیری کانون نخبگان افغانستان، اهداف و برنامه های آن پرداخت.

وی حضور قابل توجه دانشجویان و دانش آموختگان افعانستانی در دانشگاه های ایران را ظرفیت بزرگی ارزیابی کرد که هنوز از ظرفیت های آنان برای کمک به بازسازی و پیشرفت جامعه افغانستان بطور مناسب استفاده نشده است. لذا انسجام و ارتقای ظرفیت دانشجویان و دانش آموختگان مهاجر افغانستانی برای کمک به بازسازی و پیشرفت جامعه افغانستان هدف اصلی کانون نخبگان افغانستان است که از سال 1393 شروع به فعالیت کرده است.

حسینی سه مرحله را برای رسیدن به این هدف نام برد. مرحله اول شامل انسجام و ارتقای ظرفیت دانشجویان و دانش آموختگان مهاجرافغانستانی بر اساس رشته آنها و همچنین با توجه شرایط کاری و اجتماعی افغانستان است که برگزاری کارگاههای مختلف آموزشی، برگزاری نشست های فرصت ها و چالش های کار و زندگی در افغانستان در دانشگاههای مختلف ایران در راستای این هدف بوده است. مرحله دوم، استفاده از ظرفیت و توانمندی این تحصیلکردگان به نفع جامعه مهاجر افغانستانی ساکن ایران است که افتتاح این مرکز اولین گام عملی برای رسیدن به این هدف است. مرحله سوم، تلاش برای استفاده از این توانمندی و ظرفیت ها برای بازسازی و پیشرفت در داخل جامعه افغانستان است. جهت دهی و هدفمندی پایان نامه ها، رساله ها، پژوهش ها و پروژه های دانشجویان و دانش آموختگان مهاجر با توجه به نیازهای واقعی موجود در افغانستان یکی از راهکارهای مناسب و کاربردی برای رسیدن به این هدف است.

وی ایجاد کارگروههای مختلف تخصصی را یکی از راهکارهای موثرکانون نخبگان افعانستان برای ارتقای ظرفیت تحصیلکردگان مهاجر ذکر نموده و گفت که کارگروه روان شناسی که با حضور دانشجویان و دانش آموختگان مهاجر در رشته های مختلف روان شناسی ایجاد شده، فعالیت های خود را با نام «کانون توسعه سلامت روان» از سال 1395 شروع نموده و این مرکز ماحصل پیگیری ها و تلاش این مجموعه بوده است.

سپس احمد شاه احمدی، مسئول مرکز توسعه سلامت روان مهاجر و دانشجوی دکترای روان شناسی سلامت، ضمن معرفی اهداف و چارچوب های کاری به توضیح ویژگی های اختصاصی این مرکز پرداخت.

به گفته ایشان، مرکز توسعه سلامت روان مهاجر دارای ویژگی هایی است که آن را به عنوان یک مرکز تخصصی که کمتر مشابهی در کشورهای دیگر دارد، مطرح می سازد. مرکزتوسعه سلامت روان مهاجر مرتبط با یک چالش عمده جهانی که مهاجرت می‌باشد، ایجاد شده است. ایجاد این مرکز در کشور ایران که هم به عنوان یکی از کشورهای بزرگ میزبان مهاجرین بوده و هم از لحاظ جغرافیایی در کنار افغانستان قرار گرفته است و از طرفی به عنوان یک کشور واسطه مهاجرت به کشورهای دیگر نیز مطرح است، از نکات مورد توجه در باره اهمیت و ضرورت ایجاد این مرکز است. نکته مهم دیگر این است که تمام فعالیت های این مرکز توسط تحصیلکردگان و کارشناسان جامعه مهاجر مدیریت و اجرا می شود که تاثیر بسیار زیادی بر کیفیت فعالیت ها، ارائه خدمات و موثریت نتایج دارد. همچنین جامعیت یکی دیگر از ویژگی های این مرکز است. یعنی هم آموزش، هم پژوهش و هم ارائه خدمات روانشناختی در آن صورت می‌گیرد. در حالیکه در مراکز مشابه در دیگر کشورهای مهاجر پذیر، این جامعیت دیده نمی شود.

مسئول مرکز توسعه سلامت روان مهاجر در ادامه مشارکت دو سازمان معتبر ایرانی شامل یک سازمان معتبر علمی ـ آموزشی یعنی دانشگاه علامه طباطبایی و یک سازمان بزرگ اجرایی یعنی شهرداری تهران و یک مجموعه متخصص مهاجر افغانستانی را ویژگی مهم دیگر این مرکز برشمرد که می تواند الگویی برای فعالیت های مشابه باشد.

وی درپایان صحبت های خود خاطرنشان کرد که تجربه موفق این مرکز می تواند الگویی مناسب برای راه اندازی مراکز مشابه در دیگر شهرهای ایران و همچنین کشورهای مهاجر پذیر و حتی در داخل افغانستان باشد.

سخنران بعدی مراسم، دکترکیومرث فرحبخش، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مسئول مرکز مشاوره این دانشگاه بود که به معرفی ویژگی های مشاوره علمی و تخصصی پرداخت.

وی توجه به عامل فرهنگ و ویژگی های هر جامعه را برای انجام یک مشاوره مناسب و کارآمد ضروری دانست. ایشان راه اندازی این مرکز را که با تلاش و پشتکار تحصیلکردگان مهاجر افغانستانی به ثمر نشسته است، قابل ستایش دانسته و آن را لازمه ارائه مشاوره های سودمند و موثر برای جامعه مهاجر ارزیابی نمود.

سخنران پایانی نشست سیدابراهیم حجازی، مسئول نمایندگی امور مهاجرین سفارت افغانستان در تهران بود که افتتاح این مرکز را از طرف خود و نیابتا از جانب سفیرکبیر جمهوری اسلامی افغانستان در تهران آقای عبدالغفور لیوال و آقای سیدحسین عالمی بلخی وزیر امورمهاجرین و عودت کنندگان افغانستان تبریک گفت.

وی در ادامه پیام سفیر افغانستان به مراسم گشایش مرکز توسعه سلامت روان مهاجر را قرائت کرد. در این پیام آمده است: جای بسی مسرت، خرسندی و افتخار است که امروز با اندیشه‌های ناب و ارزشمند نخبگان مهاجر و مساعدت‌های بی‌دریغ میزبانان و همیاران سخاوتمند آنان در دانشگاه علامه طباطبائی و شهرداری تهران اخصا شهرداری منطقه 20، شاهد گشایش اولین مرکز توسعه سلامت روان مهاجر در این منطقه تهران بزرگ هستیم.

قطعا همیاری و همکاری صادقانه مشترک می تواند منجر به خلق اتفاقات و پدیده های زیبا و ستودنی گردد و خصوصا بدون یاری برادران و مسئولین ایرانی ما نمی توانستیم شاهد چنین اتفاق مبارک و میمونی باشیم.

همچنان گشایش این مرکز می تواند علاوه بر ارائه خدمات شایسته به متقاضیان مهاجر، نمایانگر استعدادها و توانمندی های نخبگان تحصیل کرده ما در دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران باشد و قطعا به دانش آموختگان و فارغ التحصیلان سایر رشته های دانشگاهی انگیزه هایی قوی می بخشد تا از تجارب این دوستان کمال استفاده را داشته باشند. البته مسئولیت ما در قبال حفظ، تامین و گسترش سلامت روان مهاجرین در این زمان و در این مکان خاتمه نمی یابد، کامیابی و توسعه چنین مراکزی نیاز به یاری، همکاری و حمایت مداوم هر یک از ما دارد.

در ادامه مراسم، تفاهم نامه مشارکت و همکاری سه جانبه در این مرکز با حضور دکتر فرهاد افشار شهردار منطقه 20 تهران؛ دکتر زینب نصیری مدیرکل سلامت شهرداری تهران؛ دکتر فائزدین پرست رئیس پژوهشکده فرهنگ پژوهی دانشگاه علامه طباطبایی و سیدموسی حسینی دبیرکانون نخبگان افغانستان به امضا رسید و از تابلوی مرکز توسعه سلامت روان مهاجر رونمایی گردید.

قابل ذکر است که این مرکز در ساختمان سرای محله 13 آبان شهرری تهران به ارائه خدمات خواهد پرداخت.