بانک‌ها و بخشودگی جرایم

طرح بخشودگی جرایم و معوقات بدهی غیر جاری تسهیلات‌گیرندگان، روز گذشته در مجلس به تصویب رسید. در این طرح الزاماتی برای بانک‌ها در خصوص نحوه بخشودگی در نظر گرفته شده است. اینکه آیا در شرایط فعلی که بانک‌ها با مشکلاتی از قبیل نقدینگی و کمبود منابع مواجه هستند‌، این طرح می‌تواند به موفقیت منجر شود یا بانک‌ها را با ضرر و زیان‌هایی مواجه می‌کند‌، نیازمند توجه به چند نکته مهم است.

طرح فوق به عنوان یک ابزار سیاستی برای سپرده‌گذاران و افرادی مطرح شده است که به هر دلیل در بازپرداخت بدهی‌های آنها وقفه‌ای ایجاد شده و عملا منابع را به سیستم بانکی برنگرداندند. شرایط کشور به گونه‌ای است که می‌توان این احتمال را در نظر گرفت که به واسطه بخشودگی‌ها، منابع بانکی در آینده‌ای نه چندان دور به بانک‌ها بازمی‌گردد.

در واقع فرضیه اول این است که افراد با درنظر گرفتن عاملی مانند همین بخشودگی‌ها تمایل بیشتری به بازگرداندن منابع به بانک‌ها دارند. بانک‌ها نیز به دلیل کمبود منابع این بخشودگی‌ها را در نظر می‌گیرند تا بتوانند به واسطه آن بخشی از منابع معوقه خود را احیا کنند. از سوی دیگر ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که تحت یک چارچوب معینی که بانک مرکزی برای آن در نظر گرفته، حتی می‌توان به صورت نسبی امید به موفقیت این طرح داشت. به عنوان مثال طرحی مبنی بر معافیت‌های مالیاتی برای برخی فعالیت‌های اقتصادی در نظر گرفته شد که به عنوان یک مشوق، هم توانست تولید را افزایش دهد و هم افراد با انگیزه‌های بیشتری از این طرح استقبال کرده و مالیات‌های خود را پرداخت کردند. اما می‌توان بخشودگی معوقات بانکی را علاوه بر بخشنامه بانک مرکزی و طرحی که در مجلس به تصویب رسید، به روش‌های دیگری مثلا اعتباردهی به یک مشتری نیز تعریف کرد؛ به این صورت که هر بانک به افراد امتیازی بدهد و براساس آن زمانی را برای بازپرداخت بدهی در نظر بگیرد.

به صورت کلی برای هر گونه قضاوت در خصوص احتمال موفقیت یا عدم موفقیت طرح بخشودگی معوقات بانکی زود است چرا که باید به ماهیت و ساز و کار آن توجه کرد. هر چه این سیاست پویا و کارآمدتر باشد‌، موثر‌تر خواهد بود. اگر مکانیزم این طرح به‌طور مناسب پیاده‌سازی شود، به عنوان یک عامل تشویقی می‌تواند در بلندمدت منابع بانکی را افزایش ‌دهد و به ایجاد تراز بانکی نیز کمک کند.

*اقتصاددان

منبع: روزنامه اعتماد