اقلیت اصیل، سپیدپوش و هنرمند جنوب ایران را می‌شناسید؟!

مجله مهر: ایران رنگارنگ ما برخلاف خیلی از کشورهای چندمذهبی، سرزمین صلح و آرامش است. حالا چندسالی می‌شود که روزهای آخر تیرماه، عکاسان خوزستان گزارش تصویری مردان و زنان سپیدپوشی را منتشر می‌کنند که در کنار رودخانه کارون مشغول انجام مراسم دینی و غسل تعمید هستند. تصاویر دیدنی و جذابی که انگار از عمق تاریخ آمده‌اند! پایان این ماه با آغاز سال جدید پیروان آیین «صابئین مندایی» همراه است که نام آن «دِهوا ربا» ست. این هموطنان سپیدپوش را می شناسید؟

این اقلیت کمتر شناخته شده، در جنوب غربی ایران زندگی می‌کنند. براساس اعتقاد آنها سال نو همزمان با خلقت حضرت آدم (س) است. پیامبران الهی از حضرت آدم تا حضرت یحیی برای آنها بسیار محترم و مقدس هستند. یحیی کسی بود که مسیح را غسل تعمید داد. به همین دلیل غسل تعمید یکی از اصول اولیه آئین مندائی است؛ و باز به همین دلیل محل زندگی آنها نزدیکی رودخانه کارون است. در شهرهای اهواز، آبادان، هویزه و سوسنگرد بیشترین تعداد مندائی‌ها زندگی می‌کنند. هم کیشان عراقی آنها هم در اطراف دجله و فرات ساکن شده‌اند. جمعیت منداییان در عراق ۵۰ هزار نفر و در ایران ۱۴ هزار نفر برآورد شده که نسبت به جمعیت سال های گذشته کاهش داشته است.

بیشتر جمعیت آنها در نقره‌کاری، میناکاری و زرگری صنعتگران شناخته‌شده و ماهری هستند. صابئین عید نوروز را جشن می گیرند، به غذاهای گیاهی و ماهی علاقه دارند و در سال سی و چهار روز را روزه می‌گیرند. آنها برای باقی ماندگان طوفان نوح یک غذای متبرک مثل خیرات درست می‌کنند که حریصه نام دارد و با عدس تهیه می‌شود.

مندائی‌ها را می‌توان از پوشش مخصوصشان شناخت. آن‌ها لباس‌های بلند سپید با الیاف پنبه و کتان می‌پوشند و تراشیدن موی بدن و صورت و سر را جایز نمی‌دانند، به همین خاطر مردان مندائی سبیل و ریش‌های بلند دارند و عمامه سفیدی روی سرشان می‌گذارند. زنان هم با روسری بزرگ سفیدی سر خود را می‌پوشانند.

در حین تعمید، روحانی تعمید کننده باید عصایی از درخت زیتون در دست داشته باشد. معبد یا مسجد آنها مندی نام دارد که به معنای عقل و عرفان است و از نی و حصیر تهیه می‌شود و باید به سمت شمال آسمان باشد. اسم کتاب مقدس شان «گنزا ربا» به معنای گنج بزرگ است.

معاد و نبوت از جمله اصول اولیه اعتقادی مندائی‌هاست. نمازشان را کنار رودخانه و به سوی شمال آسمان می‌خوانند، و باور دارند ترازوی عدالت الهی در شمال آسمان قرار دارد. آئین صابئین مندایی شبیه‌ترین آئین به دین فراموش شده مانوی است.

هرچند دین صابئین در قانون اساسی جمهوری اسلامی جزو چهار دین پذیرفته شده نیست، اما بنا به فتوای رهبری - اهل کتاب بودن دین صابئین و حقانیت این دین کهن و یکتاپرست- آنها برای برگزاری آیین خود آزادند. واژه صابئین به عنوان یک دین، سه بار در قرآن (سوره بقره آیه ی ۶۲، سوره انعام آیه ۶۹ و سوره حج آیه ۱۷) آمده است.

دکتر مسعود فروزنده، نویسنده کتاب «ایران سرزمین صلح ادیان» در کتابش درباره منداییان می‌نویسد: «قوم صابئین مندایی پیروان حضرت یحیی هستند که نزدیک به ۲۰۰۰ سال پیش به دلیل اذیت و آزار بعضی از اهالی اورشلیم به سوی رودخانه فرات مهاجرت کردند. اولین محل سکونت آنها شهر معروف تاریخی حران بود؛ بعد در امتداد رود فرات به جنوب حرکت کرده و بعضی از آنها در شهرهای بغداد و بصره و عماره در نهایت آخرین گروه شان به شهرهای خرمشهر و هویزه و شوشتر رسیدند.»