فوتبال لیکس چطور فساد فوتبالِ اروپا را فاش می‌کند؟ (1)

طرفداری- آنتونیو وارلا، ستون‌نویس روزنامه رکورد که یکی از سه روزنامه‌ی برتر پرتغال است، اولین گیرنده‌ی ایمیل از طرف فوتبال لیکس بود. بعد از ظهر ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۵، وارلا که مردی ۵۰ ساله، دقیق و ریزبین بود، روی لینکی که فرستاده شده کلیک کرد و وقتی به وبسایت وارد شد، متوجه شد که ۵ صبح همان روز ساخته شده است. "به فوتبال لیکس خوش‌آمدید". به پرتغالی نوشته شده بود: "این پروژه نشان دادن تاریکی‌های فوتبال را هدف گرفته است. متاسفانه، ورزشی که ما خیلی دوستش داریم، فاسد شده و حالا زمان آن است که به آن خاتمه بدهیم."

زیر این متن، مدارکی دیده نشده در مورد اسپورتینگ لیسبون که ۱۸ بار قهرمان لیگ پرتغال شده است، بارگذاری شده بود. وارلا به من گفت قرارداد‌ها به زبان‌هایی نظیر انگلیسی، فرانسوی و پرتغالی بودند و هیچ شکی در واقعی بودن آن نداشتم. فوتبال معجزه‌ی ورزش‌ها است. داستان صعود و سقوط تیم‌هایی نظیر لیورپول، بارسلونا، بایرن مونیخ و یوونتوس. هر سال، بهترین بازیکنان و مربیان می‌آیند و در فرمی جدید قرار می‌گیرند، آن هم با جذابیتی غیر قابل باور.

بعد تجاری این ورزش اما بیشتر شبیه تابلو‌های پیتر بروگل است (شاید نقاشی بازی بچه‌ها نکته‌ی نویسنده‌ی اصلی را به بهترین شکل به تصویر بکشد-مترجم). از سال ۱۹۵۵، بهترین‌های هر کشور روبروی همدیگر قرار می‌گیرند و این رقابت به افزایش تاکتیک‌، بودجه و پول کمک کرده است. پول از بقیه کمی مهمتر است. ضرب المثل آلمانی می‌گوید پول همیشه گل می‌زند. بر عکس آمریکا که سقف دستمزد و چانه زدن‌های زیادی در قراردادهایش دارد، فوتبال اروپایی یک فعالیت داروینی برای بقا است. قوانین خرید و فروش بار‌ها زیر پا گذاشته شده و دستمزد‌ها پنهان شده است. بهترین لیگ‌ها اولیگارش‌های روس، میلیارد‌های خاورمیانه و گردن کلفت‌های چینی را در خود می‌بینند. حواشی همیشه وجود دارد. یکی از مدیران اروپایی فوتبال به من گفت: "بین باشگاه‌ها نکته این نیست که ما به هم اعتماد نداریم. ما همگی بار‌ها علیه همدیگر خیانت می‌کنیم". طبق یافته‌های شرکت Deloitte، فوتبال اروپا سال گذشته درآمدی نزدیک به ۲۸ میلیارد دلار داشته است. تقریبا اندازهِ مجموعِ درآمد لیگ بیس‌بال، لیگ ملی هاکی و لیگ فوتبال امریکا روی هم.

اولین مدرکی که فوتبال لیکس منتشر کرد مربوط به پرداخت جنجالی به شخص سوم بود. یکی از راه‌های کسب درآمد برای باشگاه‌های اروپایی خرید و فروش بازیکنان است. مالکیت شخص سوم که از آمریکای لاتین شروع شد به طرف های دیگر قرارداد اجازه می‌دهد که درصدی از حق فروش یک بازیکن را خریداری کنند و وقتی به قیمت خوب به فروش رفت، به سود برسند (مثال مشخص آن می‌تواند نیمار باشد). مالکیت شخص سوم بیشتر شبیه قرض دادن است اما خیلی از هواداران اعتقاد دارند این درصد‌ها به اشخاص سوم این اجازه را می‌دهد که با تصمیم گیری در مورد زمان و ارزش هر انتقال، روی باشگاه‌ها، بازیکنان و آینده‌ی آنها تاثیر بگذراند.

یکی از جدی‌ترین منتقدان مالکیت شخص سوم، برونو دی کاروالیو رئیس اسپورتینگ لیسبون است که آن را هیولایی می‌داند که وارد فوتبال شده است. فیفا، می ۲۰۱۵ این شکل قرارداد را ممنوع اعلام کرد اما وارلا در مدارکی که برایش ارسال شد فهمید که اسپورتینگ لیسبون بعد از ممنوع شدن این شکل قرارداد با باشگاه آنگولایی رکرتیوو دی کا آلا، همچنان آن را انجام داده است. وارلا می‌گوید رئیس باشگاه اسپورتینگ یک چیز می‌گوید اما دقیقا مخالف آن عمل می‌کند.

روزِ بعد از رسیدن مدارک، دو صفحه از روزنامه‌ی رکورد پرتغال به گزارش وارلا اختصاص یافت. تا آخر هفته فوتبال لیکس مدارکی در مورد پورتو و بنفیکا هم ارسال کرد. این‌ها یعنی بزرگترین تیم‌های پرتغال. المپیک مارسی و توئنته هلند دیگر تیم‌ها بودند. این مدارک نشان داد خورخه ژسوس، مربی اسپورتینگ لیسبون فصلی ۵ میلیون یورو درآمد داشت که رقمی فوق العاده برای لیگ پرتغال است و مدارک دیگر که ارقامی که پنهان مانده بود را ثابت می‌کرد. همه‌ی این مدارک باعث شد به این ورزش به چشم دیگری نگاه کنیم.

دامنه‌ی فوتبال لیکس توسط LiveJournal که سرویس وبلاگی روس است ثبت نام شده بود و همین باعث می‌شد که شک کنیم کارِ هکر‌های روس باشد اما وارلا از محتوای مدارک شوک زده شده بود. خودش فکر می‌کرد کار وکیلی باشد که در مدارک چیزی علیه‌اش وجود ندارد. وارلا می‌گوید: "آنها تخلفات را با درصد خطای بسیار پایینی منتشر می‌کردند". همزمان او می‌ترسید مدارک دزدی باشد. اواخر نوامبر، فوتبال لیکس فاش ساخت که توئنته هلند درصدی از حق ۷ بازیکنش را با یک پرداخت خریداری کرده است (مالکیت شخص سوم) و رئیس باشگاه به همین دلیل استعفا داد. باشگاه ۱۸۰ هزار یورو جریمه و دنیا شاهد حذف توئنته از اروپا بود.

اواسط دسامبر، سخنگوی فوتبال لیکس که خود را جان معرفی می‌کرد حاضر شد به سوالات خبرنگار روزنامه‌ی تایمز پاسخ دهد. جان آنجا گفت: "مردم فکر می‌کنند که ما هکر هستیم. نه. ما استفاده‌ کنندگان معمولی از کامپیوتر هستیم نه هکر". جان در ادامه گفته بود ۳۰۰ گیگابایت مدارک از افراد حاضر در باشگاه‌های مختلف به دست آورده که دلیل فرستادنش هم غیر قانونی بودن خیلی از آنها است. رافائل بوشمن که خبرنگار ورزشی ۳۳ ساله‌ی اشپیگل آلمان است و به جرم‌های سازمان یافته در فوتبال می‌پردازد (به زودی قسمت‌های جدیدی از این فساد در طرفداری منتشر خواهد شد- مترجم)، به مدارک دست پیدا کرد و گفت از اینکه با این پروژه همکاری می‌کند به شدت هیجان زده است.

با وجود مصاحبه‌ی جان، مشخص بود که فوتبال لیکس مشکلاتی دارد. اولین و دومین وبسایت آنها توسط شرکت روسی بسته شد. روزهایی بود که گرفتن مدارک و کسب آنها برای تیم فوتبال لیکس دشوار شده بود. گاهی مدارک آنها با بدافزار‌های اینترنتی دستکاری می‌شد و تصاویر مستهجن پخش می‌شد. بوشمن در وبسایت خود نوشته بود که برای هفته‌ها آنها فقط یک مدرک جدید در دست داشتند. ژانویه ۲۰۱۶، گروه سرانجام جواب داد: "مشکل شما با فوتبال چیست؟ از طرف فوتبال لیکس". همان شب قرارداد‌های حق تصویر کریستیانو رونالدو که بازیکن رئال مادرید بود، منتشر شد.

بوشمن و جان با هم ساعت‌ها به وسیله‌ی پیامک صحبت کردند. ۶ هفته بعد، بوشمن به بوداپست آمد تا با من ملاقات کند. او می‌خواست مدیر سابقی در یوفا و فیفا پیدا کند که در فوتبال اروپا صاحب منصب مدیریتی باشد. در هتلی در مرکز شهر، او با روی پدرو پینتو ملاقات کرد. یک کلکسیون دار لوازم عتیقه که اهل شمال پرتغال بود و با ۲۷ سال سن موهایی سیخ سیخی داشت. ۵ بعد از ظهر بود و پینتو هنوز صبحانه هم نخورده بود. رئال مادرید و رم آن شب با هم بازی داشتند. پینتو بوشمن را به رستورانی صربستانی برد تا بازی را ببیند و یک بشقاب گوشت هم سفارش داد. برای ۲ روز آنها به تفریح پرداختند اما شرایط بوشمن بسیار استرس آور بود چون پینتو به او ۲ هارد کامپیوتری داده بود که ۸۰۰ گیگابایت اطلاعات در آن ذخیره شده بود. در سه سال آینده پینتو ۴ ترا بایت دیگر به اشپیگل مدارک خصوصی داد که روی هم رفته ۸۸ میلیون مدرک بود. این پروژه حتی از مدارک پاناما هم بزرگ‌تر بود که ادوارد اسنودن آن را منتشر کرد( مدارک پاناما نشان می‌داد چطور بزرگترین شرکت‌های دنیا از قوانین مالیاتی بعضی از جزایر و کشور‌ها سو استفاده می‌کردند تا مالیات کمتری بدهند. برای آشنایی با اسنودن، فیلم اسنودن را تماشا کنید- مترجم).

اطلاعات پینتو باعث محکوم شناخته شدن خیلی از بازیکنان فوتبالی که فرار مالیاتی داشتند، شد. باعث شد پلیس لاس وگاس پرونده‌ی تجاوز کریستیانو رونالدو را بررسی کند. این مدارک همچنین تخلف مالی منچسترسیتی را رو کرد و نشان داد قهرمان قدرتمند انگلستان با شکستن قوانین، حساب‌های خود را صاف می‌کند. همچنین مدارک فاش ساخت که بزرگترین تیم‌های اروپا سعی دارند از لیگ خود کنار بکشند و سوپرلیگ را راه بیاندازند. از سال ۲۰۱۶، اشپیگل با همکاری خبرگزاری‌های دیگر هزاران مدرک را بررسی کرده و آنچه ما از فوتبال امروز می‌دانیم را از اول نوشته است. اطلاعات فوتبال لیکس باعث نگرانی دلال‌ها و واسطه‌ها شده است. حالا افراد قبل از اینکه کاری انجام دهند که ۱۰۰٪ نیست، حتما فکر خواهند کرد. نوامبر سال گذشته، در واکنش به مدارک اشپیگل هواداران بسیاری از تیم‌های بوندسلیگایی اعتراض کردند.

با این حال پینتو شخصیتی آشفته است. او دیپلم دارد و در فناوری اطلاعات هیچ تخصصی ندارد. به هر حال او توانسته مدارکی به دست بیاورد که ماموران مالیاتی و خبرنگاران سال‌ها برای آن تلاش می‌کردند. بوشمن می‌گوید: "من فکر می‌کنم نابغه است. سوال اینجاست روی دیگر شخصیت او چیست؟" برای سال‌ها پینتو با اینکه شخص اول این اطلاعات بود، حضورش را تکذیب می‌کرد. در ژانویه، پینتو در مجارستان به اتهام جرم سایبری محکوم شد. او از مجارستان قرار بود اخراج شود و در پرتغال ۱۰ سال احتمالا به زندان میافتاد. من قبل از این اتفاق دو روز در اپارتمانش در بوداپست زندگی کردم. پینتو ۳۰ ساله و جوان است اما شکل مو‌هایش طوری است که انگاری او را شبیه دانشجویی که مشقش را ننوشته، کرده است. هر روز ۱ بعد از ظهر به آپارتمانش می‌رفتم. خیلی از جواب‌هایش هنرمندانه بود. خودش بار‌ها به من گفت که خود را هکر نمی‌داند.

پنتو بیشتر ترجیح می‌دهد از چیز هایی که کشف کرده صحبت کند. از اینکه چطور فوتبال از ورزشی نجیب به توپ بازی نخبه‌های جهانی که در فساد شرکت می‌کنند تبدیل شده است. جایی که تنها ثروتمند‌ترین‌ها رشد می‌کنند. او آینده‌ی فوتبال را قابل پیش بینی می‌داند: "مثل پلاستیک خواهد بود. همه چیز پلاستیکی خواهد بود."

پینتو زندگی‌نامه‌های افرادی نظیر اسنودن را خوانده بود و انگار می‌خواست تعریف جدیدی برای whistle-blower ارائه دهد (این لغت در انگلیسی به افراد مستقلی گفته می‌شود که فساد یا اطلاعات پنهان شده‌ای که تصور می‌شود افکار عمومی باید آن را بدانند، برملا می‌کنند. هنوز ترجمه‌ی مناسبی برای whistle-blower در فارسی انتخاب نشده و در این مقاله از کلمه‌ی "فاش کننده‌" استفاده می‌کنیم- مترجم). در سال ۲۰۱۶ پینتو به بوشمن گفته بود خیلی از منابع ما حتی نمی‌دانند که در این پروژه هستند. پینتو یک روز کامل برای من توضیح داد که چرا منابع او قبلا این اطلاعات را افشا نکردند. او فکر می‌کند محافظت کافی توسط جامعه برای فاش کنندگان ایجاد نشده است. من هم به او گفتم شاید به این دلیل خود را فاش نکردند چون پروژه‌ای به نام فوتبال لیکس نبود که آنها را به عنوان منبع استفاده کند.

ادامه دارد...