میردامادی: آمریکا به بهانه مذاکره در پی محاکمه است

«محسن میردامادی» عصر پنج شنبه در نشست «ایران و روابط خارجی» در دفتر مرکزی حزب اتحاد ملت با بیان اینکه حفظ برجام یعنی برقرار ماندن مبادلات اقتصادی و برداشته شدن موانع، خاطرنشان کرد: اگر می‌خواستیم برجام پروژه‌ای موفق باشد، ضمن توجه به منافع ملی باید در دیگر ابعاد و مسائل منطقه‌ای و بین المللی نیز تلاش می‌کردیم.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ششم با اشاره به اینکه اگر در منطقه تعاملات و توافقاتی داشته باشیم، نقش موثرتری ایفا خواهیم کرد، یادآور شد: بعضی‌ها فکر می‌کنند دیپلماسی و مذاکره کردن به معنی واگذار کردن همه چیز است و منافع ملی قربانی می‌شود. دیپلماسی هنر رساندن طرفین به یک راه حل بهینه و رساندن نفع به طرفین مذاکره است.
میردامادی ادامه داد: با هر کشوری که اختلاف داریم با دیپلماسی می‌توانیم حداکثر منافع خود را در یک تعامل دو جانبه و چند جانبه به دست بیاوریم. اشکال ما این است که همیشه به حداکثر منافع خودمان نگاه می‌کنیم و به منافع طرف مقابل توجه نداریم.
وی خاطرنشان کرد: در کجا می‌توانیم به هدف خود برسیم؟ اگر یک طرف بخواهد خودش برنده باشد جواب نمی‌دهد و تعامل صورت نمی‌گیرد و اگر هم شکل بگیرد ناتمام و کوتاه مدت خواهد بود.
این فعال اصلاح طلب در ادامه سخنانش به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اشاره کرد و گفت: ترامپ در قبال چین، اروپا و کشورهای مختلف به شکل عادی رفتار نمی‌کند، انتخاب ترامپ شرایط را برای همه مشکل‌تر کرد؛ اگر دموکرات‌ها هم به جای ترامپ پیروز می‌شدند، بدون تعامل منافع بلند مدتی نصیب ما نمی‌شد.
میردامادی بیان کرد: اکنون چه باید کرد؟ حتی برای کشورهای متخاصم هم همیشه راهی برای مذاکره وجود دارد، نمی‌شود گفت به طور کامل راه مذاکره مسدود است ولی باید شرایط آن مهیا شود، بنابراین اکنون در خصوص ایران و آمریکا شرایط مذاکره برابر، آماده نیست.
وی با بیان اینکه آمریکایی‌ها ایران را به مذاکره‌ای دعوت می‌کنند که خودشان هم به آن باور ندارند، گفت: وقتی می‌گویند شما را سر میز مذاکره می‌آوریم به این معنی است که شما را سر میز محاکمه می‌آوریم. مذاکره در روابط بین الملل امری معمول، دیپلماتیک و متعارف است و این چیزی نیست که آمریکایی‌ها می‌خواهند.
میردامادی خاطرنشان کرد: در مذاکره دو طرف به شکل شرافتمندانه و در شرایط برابر مشکلات خود را حل می‌کنند. در صورتی که آمریکا به دنبال چنین مذاکره‌ای نیست، بنابراین هیچ کشوری قبول نمی‌کند که وارد مذاکره‌ای شود که از قبل محکوم شده باشد.
وی با اشاره به زمان باقی مانده از ریاست جمهوری ترامپ، افزود: اگر این مدت را تحمل کنیم آیا از پیچ خطرناک عبور کرده‌ایم؟ به نظر من نباید در سیاست گذاری کشور اینگونه نگاه کرد. ما باید همه تلاشمان را بکنیم که مردم سختی نکشند.
نماینده مجلس ششم با طرح این پرسش که اگر ترامپ پیروز انتخابات بعدی آمریکا شود، برنامه ما چیست؟ اظهار کرد: باید به صورت دراز مدت بیاندیشیم ما در گذشته هم این اشکال را داشتیم که خیلی مسائل را کوتاه مدت نگاه می‌کردیم و قدم‌ها را بلند مدت تعریف نمی‌کردیم و بر سناریوهایی تکیه می‌کردیم که بیشتر می‌پسندیدیم. این رویکرد باعث می‌شد با وقایعی مواجه شویم که خود را برای آن آماده نکرده بودیم.
میردامادی افزود: در مورد برجام با توجه به اینکه دیپلمات‌های کارکشته و مسلطی داریم باید از ظرفیت آنها استفاده کنیم. اکنون منطقه آرام شده در حالی که در چند ماه قبل ممکن بود وارد درگیری نظامی شویم و نگران بودیم. این آرامش شرایط مناسبی برای دیپلماسی فراهم کرده است.
وی ادامه داد: عربستان و امارات متوجه شدند خطر جدی تر از آن است که آنها فکر می‌کردند، آنها به آرامی ساکت شده‌اند. اینکه امارت اعلام کرده از یمن خارج می‌شود متأثر از حوادث اخیر و واکنش خوب ایران است.
این فعال اصلاح طلب با بیان اینکه ترامپ هم متوجه شد که تنش و تقابل با ایران آسان نخواهد بود، خاطرنشان کرد: او متوجه شد اگر بخواهند با ایران وارد درگیری نظامی شود پایانش را نمی‌تواند پیش بینی کند. بنابراین در خصوص تقویت دیپلماسی هم باید بررسی بیشتری انجام دهیم و به آن بها دهیم.
میردامادی گفت: شرایط خوبی برای استفاده از دیپلماسی عمومی و پنهان فراهم شده است، می‌توان راه را برای آینده باز کرد و همه چیز را موکول به رفتن ترامپ یا انتخاب نشدن او در ۱۶ ماه آینده نکرد چون ممکن است باردیگر انتخاب شود. در آینده چه ترامپ و چه دموکرات‌ها پیروز شوند، استراتژی ما باید بلند مدت باشد.
وی با تاکید بر مدیریت تنش میان ایران و آمریکا، اظهار کرد: طراحی راه حل های کوتاه مدت و دلخوش کردن به انتخابات بعدی آمریکا هرگز ما را به هدفمان نمی‌رساند زیرا سیاست‌های ایالات متحده آمریکا در مورد ایران تغییر چشم گیری نخواهد کرد.
این فعال اصلاح طلب یادآور شد: در مقاطع مختلف فرصت‌های پیش آمد که می‌شد روابط عادی شود. نخستین آن مربوط به دوران رونالد ریگان و سفر مک فارلین به نمایندگی از رئیس جمهوری آمریکا به ایران بود.
میردامادی یادآور شد: در دوران جنگ و در شرایطی که نیاز به اسلحه داشتیم آنها حاضر شدند به ما اسلحه بدهند که البته به دلایل مختلف این اقدام عقیم ماند.
وی ادامه داد: دومین فرصت مذاکره و تعامل در زمان بیل کلینتون بود، مادلین آلبرایت وزیر خارجه وقت آمریکا نیز تلویحاً از ایران به دلیل دست داشتن در کودتای ۲۸ مرداد عذرخواهی کرد و دخالت‌های گذشته آمریکا در ایران را نادرست دانست.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ششم بیان کرد: آخرین مورد هم به مذاکرات هسته‌ای در دوره اوباما باز می‌گردد که البته این فرصت هم با آمدن دونالد ترامپ و بیش از آن توسط مخالفان داخلی برجام از دست رفت.

برجام را حفظ کنیم

«ناصر هادیان» استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در این نشست با اشاره به اینکه نمی‌توانیم رویکرد انقلابی را در معادلات و جهت گیری ها نادیده بگیریم، افزود: یک دولت انقلابی نظرات خودش را دارد، آمریکایی می‌دانند ما دولتی انقلابی هستیم و می‌دانند هنوز در حال به چالش کشیدن آنها هستیم لذا این مفهوم را باید پالایش کرد.
وی با اشاره به اینکه من یک شخص انقلابی هستم، خاطرنشان کرد: برای رسیدن به اهداف ترجیح می‌دهم با ابزار و رویکرد اصلاح طلبانه پیش بروم. دیپلماسی را بر اساس دو بازیگر به سه نوع تقسیم کرده‌ام. دو بازیگر مد نظر من دولت و ملت هستند.
هادیان یادآور شد: چند نوع دیپلماسی وجود دارد. «دولت و دولت»، «دولت و ملت» و دیپلماسی «مردم با مردم». به دیپلماسی که دو طرف آن مردم باشند، «خط دو» می‌گویند که به نحوی در دنیا تبدیل به خصوصی سازی سیاست خارجی شده است و حوزه‌هایی که قبلاً دولت‌ها متصدی بودند بخش خصوصی مدعی است بهتر از دولت‌ها می‌توانند آن را انجام دهند، این دیپلماسی امروز در غرب بازار گرمی دارد.
وی اظهار کرد: دیپلماسی ورزشی، رسانه‌ای، عمومی و پنهان ذیل سه مفهومی که گفتم تعریف می‌شوند. بنابراین دو بازیگر اصلی دیپلماسی دولت و ملت هستند که در سه میدان می‌توانند بازی کنند.

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه می‌توانیم برجام را حفظ کنیم یادآور شد: چند رهیافت نسبت به برجام وجود دارد که اگر از من مشورت می‌گرفتند، برجام را به شکل دیگری به سرانجام می‌رسید. سه نگاه نسبت به برجام وجود دارد؛ بدون قید و شرط از آن دفاع می‌کنند، بدون قید و شرط به آن حمله می‌کنند و یک سری نقد دارند ولی از برجام دفاع می‌کنند.
وی ادامه داد: دلایل زیادی برای دفاع از برجام وجود دارد. نخست آنکه برجام باعث شکسته شدن بن بست استراتژیک ایران در آن مقطع شد، دومین دستاورد برجام این بود که ما را در مسیر غیر امنیتی شدن قرارداد. این دستاورد برجام موجب نرمال شدن چهره ایران در سطح بین المللی شد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران اضافه کرد: سومین دستاورد برجام عادی شدن ارتباط ایران با اروپا بود. دستاوردی که تاکنون برقرار است و در حال استفاده از آن هستیم.
هادیان یادآور شد: ایران مانند آمریکا در منطقه مشکلاتی داشت چهارمین دستاورد برجام حل کردن یک سری مشکلات در منطقه بود.
وی پنجمین دستاورد برجام را برداشته شدن تحریم‌ها دانست و اظهار کرد: این مزیت برجام نیز فعلاً برقرار است و هنوز به طور کامل از بین نرفته است. بنابراین فکر می‌کنم برجام خیلی خوب است و باید بماند به همین دلیل حرف‌های من معطوف به این است که چگونه می‌شود برجام را حفظ کرد.
هادیان با طرح این پرسش که چرا آمریکا و غرب زیر بار برجام رفتند، افزود: آنها مقابل دو گزینه قرار گرفتند، یکی جنگ و دیگری بمب. آنها به درستی فکر می‌کردند ایران محاسبات و معادلات استراتژیک اروپا و منطقه را به هم می‌ریزد. معتقد بودند که اگر ایران به غنی سازی ادامه دهد، سایر کشورها نیز به سمت انرژی هسته‌ای کشیده می‌شوند.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: برای جلوگیری از این کار باید وارد جنگ با ایران می‌شدند و جنگی گزینه جدی بود که جنگ هم مشکلات خاص خودش را داشت. بنابراین با محاسباتی که غرب در دوره اوباما و در موقع مذاکرات برجام انجام دادند متوجه شدند که بهترین و کم هزینه ترین راه کنار آمدن با ایران است. به همین دلیل آنها زیر بار برجام رفتند.
هادیان ادامه داد: البته مسائل دیگری چون موج مهاجران، پناهندگان و آوارگان ناشی از جنگ به سمت اروپا، تهیه و قیمت نفت، هزینه‌های مالی و انسانی جنگ و نامشخص بودن نتیجه آن، باعث انتخاب گزینه مذاکره با ایران شد. نباید فراموش کرد در این موضوع فشار و خطر اصلی متوجه اروپاست و نه آمریکا.
وی برجام را بهترین راه حل برای همه طرف‌ها دانست و تصریح کرد: برجام دست ایران را نیز برای پیشبرد اهداف اقتصادی و استفاده راهبردی از منابع خود باز می‌کرد.

ترامپ را باید در روانشناسی تعریف کرد نه در علوم سیاسی

هادیان گفت: آنچه که برجام را به حالت کنونی در آورده ترامپ است او بود که این کار را کرده و نقش بقیه عوامل آنقدر زیاد نیست. ترامپ ذهن استراتژیک ندارد و با هر استانداردی که نگاه کنیم آدم‌های غیرمتعارفی است. برای شناخت او باید سراغ علم روانشناسی برویم نه علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و روابط بین الملل.
وی با بیان اینکه رفتار ترامپ نه تنها برای روابط بین الملل بلکه برای مسائل داخلی آمریکا هم غیرمتعارف است، یادآور شد: کمتر مسئول و رئیس جمهوری در دنیا وجود دارد که اینگونه برخورد کند، به هر صورت تقصیر اصلی در داستان برجام متوجه دولت ترامپ است.
هادیان با بیان اینکه غرب و آمریکا در مورد ایران مفروض‌ها و باورهایی داشتند، اضافه کرد: آنها بر این باور بودند که فشارها باعث می‌شود ایران کوتاه بیاید و فکر می‌کردند که اگر فشار بیاورند ایران به خواسته‌های آنها تن خواهند داد بنابراین آمریکا از برجام خارج شد. ولی زمانی که ایران اقدامات عریان و آشکاری در مقابل آنها انجام داد این فرض و باور نقض شد و موجب سرد شدن تنش و عقب نشینی آمریکا از مواضع تند خود شد.