واکاوی موجودات عجیب دریاچه ارومیه

طی هفته جاری در بستر دریاچه ارومیه که به لطف اقدامات ستاد احیا و بارش‌های مناسب پذیرای انواع پرندگان و جانوران موسوم به آرتمیاست، موجود ریز دیگری مشاهده شد که موضوع بحث اهالی رسانه و کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.

یکی از محققان دانشگاه ارومیه که بیش از دو دهه سابقه تحقیق و پژوهش در دریاچه ارومیه را دارد درباره ویدئویی که در فضای مجازی از موجودات ریز کف دریاچه ارومیه منتشر شد به خبرنگار ایرنا گفت: این موجودات لارو مگس هستند و در اغلب دریاچه‌های شور دیده شده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه این موجودات در دریاچه‌های دارای شوری بالا هم مشاهده می‌شوند، اظهار داشت: پیش از این روی این موجودات کار شده و وجود آن‌ها در اطراف دریاچه مورد بررسی قرار گرفته است.

این محقق بیان کرد: حرکت این جانداران اغلب با خم شدن به چپ و راست همراه است و تغذیه اغلب آن‌ها می‌تواند از آرتمیا نیز باشد و در این حالت نیاز به تغذیه زیادی ندارند.

رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نیز گفت: اگر در تابستان یا اوایل پاییز از دریاچه‌های نمکی بازدید کنید، با توده مگس‌های آب‌شور در امتداد ساحل روبرو خواهید شد.

وی افزود: ممکن است تعداد این جانداران ارعاب‌آفرین باشد اما مگس‌های آب‌شور به انسان‌ها علاقه‌مند نیستند و فقط به زیست در حاشیه دریاچه های آب شور علاقه دارند؛اکثر مگس‌های آب‌شور متعلق به دو گونه «hians Ephidra» و «cinerea Ephydra هستند.

علی نکویی‌فرد بیان کرد: لاروهای مگس آب‌شور حاوی یک ارگان ویژه است که نمک‌های زیاد را از بدن خود حذف می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا آب بسیار شور را تحمل کند اما مواد غذایی آن‌ها نمی‌تواند در آب با بیش از ۲۰ درصد شوری زنده بماند.

وی با بیان اینکه چرخه زندگی آن‌ها در تابستان شروع می‌شود، گفت: زمانی که مگس‌های ماده بر روی آب تخم‌گذاری می‌کنند، خود را روی سطح آب قرار می‌دهند؛ رژیم غذایی آن‌ها از سیانوباکترها و همچنین انواع دیگر باکتری‌ها، جلبک‌ها، دیاتوم ها و دتریت است.

وی اظهار داشت: آن‌ها ترجیح می‌دهند بیشتر در ناحیه‌های گل‌آلود زندگی کنند تا در مناطق شنی؛ لاروها با کاهش درجه حرارت، پاییز و زمستان را در عمق دریاچه سپری می‌کنند.

وی افزود: هنگامی که درجه حرارت در پاییز کاهش می‌یابد، لارو غیرفعال می‌شود تا زمانی که درجه حرارت در بهار افزایش یابد؛ با افزایش درجه حرارت در بهار لاروها دوباره فعال می‌شوند و در اواخر بهار و اوایل تابستان دگردیسی خود را آغاز می‌کنند.

نکویی‌فرد اضافه کرد: آن‌ها در عمق، مواد جامد زیر آب را تخریب می‌کنند که در اطراف بدن آن‌ها به صورت نوارهای قهوه‌ای رسوب می‌کند.

وی گفت: بلوغ این جانداران در آب شور انجام می‌شود و بعد از یک تا چند هفته (بسته به درجه حرارت آب) بزرگسالان از پوسته خود خارج می‌شوند و به سطح شناور می‌روند؛ بزرگسالان تنها چند روز زندگی می‌کنند، فقط به اندازه کافی بلند می‌شوند تا تخم‌گذاری کنند؛ اگر غذا فراوان باشد و دما بالا باقی بماند، مگس نمک می‌تواند ۲ فصل زندگی را در یک فصل کامل کند.

‌رییس اداره نظارت بر حیات وحش و امور آبزیان محیط‌زیست آذربایجان‌غربی نیز گفت: موجودات ریز مشاهده شده در بستر دریاچه ارومیه خطر زیست محیطی ندارند و به علت منبع پروتئینی بودن می‌توانند غذای خوبی برای پرندگان بستر دریاچه باشند.

امید یوسفی مستگانی افزود: این موجودات نه تنها از طریق کانال فاضلاب بلکه از طریق رودخانه‌ها امکان انتقال به دریاچه ارومیه را دارند ولی بعد از ورود به دریاچه به سبب نبود شرایط لازم برای ادامه حیات در نهایت پس از چند روز از بین می‌روند.

وی بیان کرد: در محیط دریاچه ارومیه به جز «آرتمیا» یا میگوی آب‌شور، موجودی قادر به زیست طولانی مدت نیست اما بررسی‌های کارشناسان محیط‌زیست استان بیانگر این است که این موجودات می‌توانند از طریق روان آب‌ها، رودخانه‌ها، و کانال‌های انتقال پساب وارد دریاچه شوند.

دریاچه ارومیه دومین دریاچه شور جهان محسوب می‌شود که در پهنه پنج هزار و ۷۰۰ کیلومتری گسترده شده است؛ این دریاچه با اکوسیستم خاص خود بستر زندگی برای پرندگان آبزی و کنارآبزی بوده و آرتمیا اورمیانا مهمترین جاندار زنده در این زیستگاه منحصر به فرد است.

مشاهده لاروهای یک جاندار در بستر دریاچه ارومیه در هفته جاری و انتشار آن در فضای مجازی و رسانه ای موجب شد تا مسئولان و محققان در این زمینه به تنویر افکار عمومی از طریق رسانه‌ها بپردازند.