اعتیاد جنسی یا بیش فعالی جنسی اختلالی است که به افرادِ دارای افکار، اعمال و فانتزیهای جنسیِ افراطی نسبت میدهند. این افراد بیش از دیگران در فعالیتهایی مانند تماشای فیلمهای مستهجن، خودارضایی و فاحشهگری درگیر میشوند و احتمالا شرکای جنسیِ متعددی دارند. به همین دلیل، معتادان جنسی در بخشهای مختلف زندگی مانند شغل و روابط اجتماعی پریشانحال هستند. اعتیاد جنسی را وابستگی جنسی، بیشفعالی جنسی و رفتار جنسیِ اجباری نیز مینامند. بیش فعالی جنسی در زنان، «نیفومانی» (شهوت شدید زنانه) و در مردان، «ساتیریازیس» (شهوت و نعوظ شدید مردانه) نیز نامیده میشود. اعتیاد جنسی شباهتهایی به اعتیاد به مواد مخدر دارد؛ با این تفاوت که فرد بهجای مواد، به فعالیت ویژهای معتاد است. بیش فعالی جنسی اختلالی پیشرونده است و بدون درمان وخیمتر میشود. این اعتیاد هم در مردان و هم در زنان شیوع دارد.
برخی از نشانههای اعتیاد جنسی
خودارضاییِ جبری (خودارضایی بر اثرِ احساس اجبار شدید درونی)؛ روابط و شرکای جنسیِ متعدد و رابطهٔ جنسیِ یکشبه؛ مشاهدهٔ مداوم فیلمهای مستهجن (پورن)؛ رابطهٔ جنسی ناایمن (بدون کاندوم)؛ رابطهٔ جنسی مجازی (از طریق اینترنت، پیامک و …)؛ پرداخت یا دریافت پول بابت رابطهٔ جنسی (فاحشهگری)؛ عریاننمایی بدن؛ چشمچرانی. برخی از گرایشها و رفتارهای معتادان جنسی ناتوانی در مهار فشارهای جنسی و احترام به خطوط قرمز شرکای جنسی؛ جداشدگی: به این معنا که عمل جنسی از نظر روحی فرد را ارضا نمیکند؛ وسواس و اصرار بر جذب دیگران، عاشق بودن و شروع روابط عاشقانه جدید که اغلب فرد را همزمان درگیر چندین رابطه میکند؛ احساس گناه و شرم؛ آگاهی دربارۀ غیرقابلکنترل بودن فشارهای جنسی و در عین حال، غفلت از عواقب مالی، بهداشتی و اجتماعیِ آن؛ مجموعهای دائمی از شکستهای مکرر در مقاومت دربرابر تکانهها و فشارهایی که فرد را بهسمت روابط جنسی کور و ناشی از هرزگی سوق میدهند؛ انجام فعالیتهای جنسی، طولانیتر و شدیدتر از چیزی که فرد قصد آن را داشته است؛ تلاشهای فراوان برای توقف، کاهش یا کنترل رفتارهای جنسی؛ صرف انرژی و زمان فراوان برای انجام رابطهٔ جنسی، شهوترانی یا تجدید قوا (بهخاطر تحلیل رفتن قوا در تجربهٔ جنسی قبلی)؛ ترک فعالیتهای اجتماعی، کاری یا تفریحی بهخاطر بیش فعالی جنسی؛ اختلال خشم جنسی: اگر فرد نتواند اعتیاد خود را ارضا کند دچار پریشانی، اضطراب و بیقراری میشود و احتمالا رفتار خشونتآمیزی بروز میدهد؛ انجام فعالیتهای جنسی در پاسخ به اختلالات روانی (مانند اضطراب، افسردگی، بی حوصلگی و کجخلقی) یا رویدادهای پراسترس زندگی.پژوهشهای علمی نشان میدهند رابطهٔ محکمی بین بیش فعالی جنسی و پذیرش خطر وجود دارد. روابط جنسی افراطی میتواند خطراتی مانند عفونتهای مقاربتی و صدمات جسمی یا عاطفیِ متعدد بههمراه داشته باشد. اما باوجود تمامِ این عواقب، بیش فعالی جنسی خطرپذیری را به نوعی عادت تبدیل میکند.
عوارض جانبی اعتیاد جنسی
هرچه که درباره اعتیاد جنسی یا بیش فعالی جنسی باید بدانید – مشکلات خانوادگی
چنانچه رفتار جنسیِ جبری (ناشی از فشار روانی شدید) درمان نشود، فرد دچار احساس گناه شدید و کمبود اعتماد به نفس میشود. برخی از بیماران نیز با اضطراب و افسردگی حاد مواجه میشوند. دیگر عوارض جانبی اعتیاد جنسی عبارتاند از:
مشکلات خانوادگی و فروپاشی بنیان خانواده؛
مشکلات مالی؛
عفونت های مقاربتی؛
عواقب حقوقی، درصورتیکه فرد اعمال غیرقانونی و خلاف عفت عمومیای مانند عریاننمایی داشته باشد.
علل اعتیاد جنسی
علت بروز اعتیاد جنسی بهروشنی مشخص نیست! ریشهٔ اعتیاد را باید در مرکز پاداشدهی مغز جستوجو کرد. احتمالا بخشهایی از مغز معتادان پاسخهای لذتآفرین را با سازوکارهای بقا اشتباه میگیرند!
«مغزِ میانی» (میانمغز یا مزانسفال) قسمتی از مغز است که مدیریتِ سیستم پاداشدهی و غریزهٔ بقای ما را برعهده دارد. با فعالیت جنسی، مقدار زیادی هورمون «دوپامین» (مسئول ایجاد احساس سرخوشی) ترشح میشود. ترشح هورمون دوپامین احساس لذت را در مغز فعال میکند. مغز معتادان بهاشتباه احساس لذت را عاملی حیاتی برای بقا درنظر میگیرد!
ممکن است بخش «لوب پیشانی» (کورتکس پیشانی) در مغز معتادان جنسی توسط «مغز میانی» تضعیف شده باشد. «لوب پیشانی» مرکز منطق و اخلاق در مغز است. [به همین دلیل است که معتادان جنسی کارهایی غیراخلاقی یا غیرمنطقی انجام میدهند.]
پژوهش روی موشهای آزمایشگاهی نشان میدهد رفتار جنسیِ اجباری با قشر «لوب پیشانیِ میانی» در مغز مرتبط است. شاید این نتایج بتواند علل بیشفعالیِ جنسی در انسان را تاحدودی روشن کند.
برخی از پژوهشها نشان میدهند که در خانوادههای ناکارآمد، بروز اعتیاد جنسی و رفتارهای منطبق با آن افزایش مییابد. همچنین احتمال اینکه معتادان جنسی مورد سوءاستفادۀ جنسی قرار گرفته باشند بیشتر از دیگران است.
تعداد قابلتوجهی از معتادان جنسیِ درمانشده اظهار کردهاند برخی از اعضای خانوادهٔ آنها درگیر نوعی اعتیاد بودهاند. بیش فعالی جنسی میتواند همزمان با دیگر انواع اعتیاد بروز کند.
باوجود همۀ این تفاصیل، برخی متخصصان معتقدند آشفتگیهایی نظیر اضطراب، افسردگی و درگیری با آشنایان علت اصلی بروز اعتیاد جنسی هستند. در برخی موارد نیز مشکلات اخلاقی و احساس شرم علت بروز اعتیاد جنسی هستند. برخی افراد برای پرهیز از رویارویی با احساسات منفیای مانند غم یا شرم، از فعالیتهای جنسی بهمثابۀ مُسکنی موقتی استفاده میکنند. در هر حال، مراجعه به رواندرمانگر برای تنظیم عواطف و بهدست آوردن بینش دربارۀ تمایلات جنسی مفید است.
درمان اعتیاد جنسی
درمان اعتیاد دشوار است زیرا فرد معتاد اغلب برای الگوهای فکری و رفتاریِ خود منطقتراشی و توجیهبافی میکند. شاید معتاد جنسی حتی وجود مشکل را هم انکار کند! هدفِ درمان اعتیاد کاهش امیال شدید برای برقراری روابط جنسی و پرورش روابط سالم است.
برخی از روشهای درمانیِ موجود عبارتاند از:
سازمانهای خوددرمانی مانند انجمن معتادان گمنام با ارائهٔ برنامهای ۱۲مرحلهای در خودمدیریتیِ شرایط به فرد یاری میرسانند؛ برنامههای بستری شدن برای درمان برای افرادی که اختلالات مربوط به اعتیادِ متنوعی دارند مفید است: فرد معتاد در مؤسسهٔ مطلوب خود زندگی میکند و درمانگران متخصص به وضعیت او رسیدگی میکنند. رفتاردرمانیِ شناختی (CBT) با ارائهٔ روشهای متنوع برای تغییر رفتار به فرد یاری میرسانند: این روش فرد را برای جلوگیری از عود کردن و برنامهریزیِ مجددِ رفتارجنسیِ آسیبزا مجهز میکند؛ داروهای تجویزی مانند «پروزاک» (Prozac) را میتوان برای کاهش تمایلات جنسی تجویز کرد: البته این دارو را سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان این اعتیاد تأیید نکرده است. برخی دیگر از راهکارهای بهبود بیش فعالی جنسی از این قرارند: بازسازی روابط تخریبشده؛ مدیریت استرس و اضطراب؛ مشخص کردن عواملی که افکار یا اعمال جنسیِ جبری را فعال میکنند؛ جایگزین نمودن فعالیتهای جنسی با دیگر فعالیتهایی که آسیبهای کمتری دارند.حمایت دوستان و خانواده نقشی حیاتی در فرایند بهبود شخص معتاد دارد. درک و تحملِ اعتیاد جنسی بهعلت ماهیتِ رفتاریِ آن برای دیگران دشوار است. این دشواری زمانی افزایش مییابد که اعتیاد پیش از آغاز درمان، به روابط فرد با دیگران آسیب زده باشد. باوجود این، شبکهای از حمایت جانانه به کاهش رفتار مخرب و احتمال عود نمودن اعتیاد کمک شایانی میکند.
منبع: چطور
مطالب مرتبط:
تقویت قوای جنسی به روش طبیعی
خانمها در حین رابطه جنسی به چه چیزی فکر میکنند؟
تحریک میل جنسی و رابطۀ آن با رنگ قرمز
دلایل زیباتر شدن زنان بعد از رابطۀ جنسی