دوران فناوری که آغاز شد و عرصه استفاده از تکنولوژیهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی جهان را درنوردید، اول از همه تولیدکنندهها و خدماترسانها بودند که به این سمت سوق پیدا کردند. میل به بهرهگیری از این بستر نوگرایی آنقدرها جذاب بود که توانست افراد صاحب ایده را به بروز خلاقیتهایشان وادارد تا جایی که طرحی نو در عرصه بازار کسب و کار و تولید خدمت متناسب با هر آنچه متقاضی میخواهد، ایجاد کنند.
کسب و کارهای نو که ایجاد شد، فضای بازار عرضه و ارائه خدمات و تولیدات را تغییر داد. این تغییر شرکتها و صاحبان مشاغل بزرگ را نیز مجاب کرد که راز ماندن، رقابت کردن و حفظ و جذب مشتریان، همسویی با این فضای جدید کسب و کار و خدماترسانی است؛ موضوعی که شرکتهای پست دنیا نیز از آن غافل نماندند و همسو با گردونه تحولات عصر نو، دچار نوعی دگردیسی در ساختار، نوع و شیوه ارائه خدمات و حتی بازتعریف مأموریتها و هدفها شدند. تا جاییکه به گفته رئیس پست رویال میل بریتانیا «پست از کسبوکار پستنامه که امانت هم توزیع میکرد، تبدیل به کسبوکار امانت شده است که پست نامه هم توزیع می کند».
این بدین معناست که پست به جای اینکه خود تولیدکننده خدمت باشند؛ به عنوان حلقه واسط بین تولیدکنندهها و خدماترسان ها؛ توزیعکننده کالاها و محصولات آنها به دست مشتریان هستند. در واقع میتوان مدعی شد، شرکتهای پست موفق و مطرح دنیا مانند پست آمریکا، آلمان و چین که سرانه مرسوله بالای ۵۰۰ را نیز پشت سر گذاشتهاند، از همین الگو تبعیت کردهاند و در واقع به عنوان سکوی ارائه سرویس برای سایر شرکتها و خدماترسانهای دولتی و غیردولتی، تحول دیجیتالی شدن را آغاز کردهاند.
بنابراین تحول دیجیتالی صرفاً به معنای استفاده از ابزار و تکنولوژیهای روز دنیا نیست بلکه به این معناست که ساختار، شکل و محتوای یک کسبوکار دچار تغییر شود. موضوعی که در دوره وزیر جوان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (آذری جهرمی) دولت فعلی، بیش از پیش مورد تاکید قرار گرفت. از این رو، قرار است طرح تحول پست با رویکرد دیجیتالی شدن و ایجاد یک پلتفرم (سکوی) ارائه خدمت به شرکتها و سازمانها، به ویژه کسبوکارهای نوپا و استارتآپ ها؛ پیوند مستحکمی بین صاحبان ایده و طرحهای خلاقانه خدماترسانی و پست به عنوان یک شرکت دولتی و دارای امکانات و تجهیزات سختافزاری و نرمافزاری گسترده، ایجاد کند.
علاوه بر این، از یک سو شمار زیادی از استارتآپهایی که تاکنون در این حوزه شکل گرفتهاند، مشکل لجستیک و حملونقل دارند و برای تحویل کالاها و خدماتشان در سراسر کشور با چالش مواجهاند و از سوی دیگر، تجربه موفق پستهای دنیا از جمله پست فرانسه نشان میدهد، همکاری این شرکتهای استارتآپی با پست و بهرهگیری از قابلیتها و ظرفیتهای تخصصی این شبکه ارتباطی باسابقه، میتواند عرصهای گسترده و بینظیری از خدماترسانی رضایتبخش هم برای عرضهکنندهها و هم برای متقاضیان خدمات و کالاهای تولید شده، فراهم آورد.
امروزه بسیاری از شرکتهای اینترنتی مطرح دنیا از جمله علی بابا، ای بی(ebay) و آمازون بخش عمده حمل و جابجایی کالا و بستههایشان را در سراسر دنیا به کمک شرکتهای پست انجام میدهند. در ایران نیز ورود پست به بازار کسبوکارهای اینترنتی از حدود اوایل دهه ۹۰ بر اساس برنامه مشخص و با تولید نرمافزاریهایی با رویکرد پلتفرمی آغاز شد. به طوریکه در حال حاضر، بیش از چهار هزار شرکت و فروشگاه اینترنتی با اتصال به سامانههای تحت وب شرکت ملی پست، به ثبت سفارش مشتری، استعلام وضعیت سفارش، پرداخت و تسویه هزینهها و پرداختهای آنلاین میپردازند.
اما این رویکرد برای دیجیتالی شدن و تکمیل زنجیره پلتفرمی شرکت ملی پست کافی نبود، به همین علت امسال طرح تحول دیجیتال پست با انعقاد تفاهمنامه بین این شرکت و استارتآپ الو پیک به صورت رسمی کلید خورد تا بهرهگیری از شبکه گسترده و مویرگی پست در اقصی نقاط کشور، پیوندی مبارک از همکاری بخش دولتی و خصوصی ایجاد کند.
اگر استارتآپها و شرکتهای باسابقه به جای رقابت با هم، همکاری کنند نه تنها میزان موفقیت هر دو بخش افزایش مییابد بلکه سطح استاندارد خدماترسانی به مردم نیز بهتر خواهد شد. استارتآپها از نظر خلق ایده و ایجاد مفهوم برای ایده جدید برتر هستند و با موفقیت این کار را انجام میدهند اما شرکتهای بزرگتر از نظر توسعه مفهوم و بسط ایده تا بازار، موفقتر عمل میکنند، بنابراین در سایه این همکاری است که بازی بُرد بُرد برای هر دو طرف اتفاق میافتد.
مضافاً اینکه، استارتآپها در تشخیص و آشکار کردن تقاضاها و نیازهای ضمنی و در حال ظهور مردم در سطح جامعه، توانایی بالایی دارند (بنا بر گزارش شرکت رسانهای Forbes، پنجاه و هشت درصد از استارتآپها در شناخت یک نیاز شفاف در بازار نسبت به محصول خود، موفق عمل میکنند)، اما معمولاً در توسعه ایدههای جدید توفیق چندانی ندارند، زیرا نهتنها این کار را برای اولین بار است که انجام میدهند، بلکه مهارتهای لازم برای عملکرد خلاقانه با مهارتهای توسعه محور را ندارند.
انتظار میرود با بستر گسترده سختافزاری و نرمافزاری که شرکت ملی پست برای همکاری با شرکتهای دانش بنیان و نوپای استارتآپی فراهم آورده است و پیامدهای مثبتی که از همکاری پست و الو پیک به دست میآید، پنجرهای به سوی توسعه هر چه بیشتر همکاریهای شرکتهای دولتی و ایدههای خلاقانه بخش غیردولتی باز کند.