ازخلخالی”بهشتی تارئیسی”مروری بر تحولات قوه قضائیه40سال انقلاب

اولین رئیس قضا(حاکم شرع)آیت الله صادق خلخالی بود واما اولین رئیس قوه قضائیه آیت الله بهشتی بود.

البته اوائل«قوه قضائیه»بصورت شورایی اداره می شد،اولین وزیردادگستری،چراامام «خلخالی»برای برای مسندقضابرگزید؟سرنوشت خلخالی..بهشتی چگونه توانست براوضاع نابسامان قضامسلط شود؟ ۴۰سال انقلاب..درادامه خواهیدخواند.

همه رؤسای قوه قضائیه: بهشتی-موسوی اردبیلی،یزدی،شاهرودی،لاریجانی،رئیسی.

مروری بر تحولات قوه قضائیه

​

درپی استعفای آیت الله حاج صادق لاریجانی -مقام معظم رهبری در۱۶اسفند۱۳۹۷

​

آیت الله سیدابراهیم رئیسی(تولیت حرم امام رضا) را به ریاست قوه‌ی قضائیه منصوب کردند.

توضیحات مدیریت سایت-پیراسته فر:بعد از رحلت حضرت امام خمینی(آغاز زعامت حضرت آیت الله خامنه‌ای) حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی با حکم آیت الله یزدی رئیس وقت قوه قضائیه، به سمت دادستان تهران منصوب شد و از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ به مدت پنج سال این مسئولیت را برعهده داشت.

پس از آن و از سال ۱۳۷۳ به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد و این سمت را تا سال ۱۳۸۳ عهده دار بود، از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۳، به مدت ۱۰ سال معاون اول قوه قضائیه بود.

ورود آقای رئیسی به عرصه مدیریت قضایی از سال ۱۳۵۹ و با حضور در جایگاه دادیاری شهرستان کرج آغاز شد،بعدازچند ماه با حکم دادستان کل انقلاب( آیت‌الله قدوسی) دادستان کرج شد.

​

«آیت الله صادق لاریجانی» در ۲۴ مرداد سال ۱۳۸۸ توسط رهبر معظم انقلاب به عنوان رئیس قوه قضائیه منصوب و جانشین آیت الله شاهرودی شد(۱۰سال درمسند-ریاست- قضابود)

​

۶رئیس قوه قضائیه

​

همه رؤسای قوه قضائیه: بهشتی-موسوی اردبیلی،یزدی،شاهرودی،لاریجانی،رئیسی

​

سال ۱۳۷۸مرحوم شاهرودی ریاست قضارا از محمد یزدی تحویل گرفت.

​

از چپ: آیت‌الله شهید بهشتی، آیت‌الله مؤمن، آیت‌الله ربانی املشی و آیت‌الله موسوی اردبیلی اعضای شورای عالی قضائی.

اولین کسی که درانقلاب اسلامی دررأس قوه قضابود«آیت الله صادق خلخالی« بود.

آقای خلخالی که اولین حاکم شرع دادگاه های انقلاب بود (امام خمینی درتاریخ۱۳۵۷/۱۱/۲۴حکمش راصادرکردند)

​

صادق خلخالی در کتاب خاطراتش نوشت: حضرت امام ، دو یا سه روز پس از به ثمر رسیدن انقلاب ، اینجانب را فراخواند و نوشته ای را نشان داد و گفت : این حکم را به نام شما نوشته ام . وفتی که به نوشته نگاه کردم ، دیدم که ایشان حکم قضاوت شرع و دادگاه های انقلاب را باخط خویش به نام اینجانب نوشته است.

​

جناب حجت الاسلام آقای شیخ صادق خلخالی دامت افاضاته
به جناب عالی ماموریت داده می شود تا در دادگاهی که برای محاکمه ی متهمین و زندانیان تشکیل می شود، حضور به هم رسانده و پس از تمامیت مقدمات محاکمه با موازین شرعیه حکم شرعی صادر کنید.
روح الله الموسوی الخمینی

​

نوفل لوشاتو

عرض کردم : متشکرم ، اما« این کار خون دارد و بسیار سنگین است ».

امام فرمود : برای شما سنگین نیست ، «من حامی شما هستم».

عرض کردم : من زحمت کشیده ام و چیزهایی بلدم ، می ترسم که چهره ام در تاریخ انقلاب خونین جلوه گر شود و دشمنان اسلام علیه من تبلیغ کنند ، به ویژه این که باید سردمداران فساد و تباهی در ایران را محاکمه کنم .
امام فرمود : من از شما حمایت می کنم ، وانگهی به چه کسی بدهم که بتوانم به او اطمینان داشته باشم ؟ ضمنا امام فرمود : مصطفی گفته بود که شما حاشیه ی عروه را هم نوشته اید و مجتهد هستید./پارسینه ۳فروردین۱۳۹۴

به جنابعالی مأموریت داده می‌شود تا در دادگاهی که برای محاکمه متهمین و زندانیان تشکیل می‌شود، حضور به هم رسانده و پس از تمامیت مقدمات محاکمه، با موازین شرعیه حکم شرعی صادر کنید..

آیت الله صادق گیوی خلخالی از روز ۲۴ بهمن ۱۳۵۷، حاکم شرع دادگاه های انقلاب شد.

استعفای (شبهه برکناری) اسفند ۱۳۵٨

هفتم خرداد سال ۱۳۵۸ استتعفاداده بود ولی پدیرفته نشده بود.

نداشتن تشکیلاتی که بتواندابهامات رارفع کند وقائم به شخص بودن احکام واقدامات قضایی به شخص حاکم شرع( خلخالی)نابسامانیهایی پیش آورد که نیاز به جمع کردن این اوضاع بودواین کارفقط ازفردتشکیلاتی ومدیری توانمند، آقای بهشتی برمی آمد.

روزنامه جام‌جم به نقل از سرحدی‌زاده، وزیر کار وقت می نویسد شهیدبهشتی می گفت:من باید به این اوضاع خاتمه دهم شهید بهشتی وقتی مسئولیت قوه‌قضائیه را بر عهده گرفت، یکی از اولین اقداماتش برکناری آقای خلخالی بود و همین باعث شد که خلخالی در مجلس، موضع‌گیری‌های تندی علیه شهید بهشتی داشته باشد».

خلخالی بعداز برکناری، همچنان موردحمایت رهبرانقلاب(امام خمینی)بود.

خلخالی بعد از ماجرای دادگاه‌های انقلاب یعنی برکناری در اسفند ۵٨، در اسفند ۶٠ به سمت سرپرست کمیته مبارزه با مواد مخدر منصوب شد. سردار مهدی ایوبی می‌گوید: «حتی حضور آقای خلخالی در این جایگاه، تأثیر روانی بسیاری داشت و تعداد زیادی از معتادان کشور، از ترس شدت عمل آقای خلخالی اعتیادشان را ترک کردند

شدت عمل خلخالی، اما در میان مردم هوادارانی داشت. همین‌ها باعث شد تا سه دوره اول مجلس شورای اسلامی، با رأی بالایی از حوزه انتخابیه قم وارد مجلس شود. او همچنین نماینده دور اول(۱۳۵۸) خبرگان رهبری بود. در تمام سال‌های دهه ۶٠، تا وقتی امام زنده بود، خلخالی همچنان در بورس بود. بعد از رحلت امام ،کم‌کم ناملایمات، خود را به خلخالی نشان داد. وقتی تیغ ردصلاحیت چپی‌های آن زمان را گرفتار کرد، خلخالی هم گرفتار آمد. خلخالی با نامه امام«حکم حکومتی» از ردصلاحیت در آستانه مجلس سوم رهایی یافته بود و آرای لازم راکسب کرده بود.

خلخالی تا سال ۱۳۶۷ در مجلس سوم به عنوان نماینده مردم قم حضور داشت

اما ۲۰ماه بعدازرحلت مرادش درانتخابات دوردوم مجلس خبرگان ردصلاحیت شد وبدنبال آن انتخابات چهارمین دوره مجلس شورای اسلامی(فروردین ۱۳۷۱) نیزاز ردصلاحیت‌شدگان بود.البته ردصلاحیتش بعلت تن ندادن به آزمون اجتهاد که شورای نگهبان طراحی کرده بود.

​.
آیت الله خلخالی سال های پایانی عمرش را با ابتلا به پارکینسون و بیماری قلب و مغز گذراند و در ششم آذر ماه ۱۳۸۳ در سن ۷۷ سالگی در گذشت.

«شورای عالی قضائی»

«اعضای شورای عالی قضائی» تا سال ۶۸ که قانون اساسی مورد بازنگری قرار گرفت، علاوه بر شهید بهشتی و آیت‌الله موسوی اردبیلی، شامل این افراد بود: “محمدمهدی ربانی املشی، یوسف صانعی و سید محمد موسوی خوئینی‌ها (دادستان‌های کل کشور) و آیات شهید علی قدوسی، عبدالله جوادی آملی، مرتضی مقتدایی، محمد مؤمن، سید محمد موسوی بجنوردی، سید ابوالفضل میرمحمدی و سید محمدحسن مرعشی شوشتری فقهای انتخابی شورای عالی قضایی.”

​

اعضای شورای عالی قضائی کشور. از چپ: آیات مرتضی مقتدایی، موسوی اردبیلی، میرمحمدی، صانعی، حسن حبیبی (وزیر وقت دادگستری)، موسوی بجنوردی.

در دولت مهندس مهدی بازرگان نیز، اسدالله مبشری و احمد صدر حاج سیدجوادی وزارت دادگستری را برعهده داشتند، محمدمهدی سجادیان برای مدت کمتر از یک سال (از فروردین تا اسفند ۵۸) ریاست دیوان عالی کشور را برعهده داشت. این افراد عالی‌ترین مقام‌های قضائی جمهوری اسلامی قبل از تدوین قانون اساسی بودند.
بعد از رحلت امام و بازنگری قانون اساسی، شورای عالی قضائی جای خود را به قوه قضائیه داد و رئیس این قوه در رأس آن قرار گرفت.