زنگ خطر گوگل برای رسانه های خبری

در عصر حاضر، زندگی بشر با خبر عجین شده و کمپانی‌های بزرگ، بسیاری از تصمیم‌های خود را بر مبنای اخباری خاص می‌گیرند؛ اخباری که حالا برای یک غول دنیای فناوری بسیار پولساز شده و تازه‌ترین تحقیق نشان می‌دهد گوگل در سال ۲۰۱۸ از صنعت خبر، درآمدی ۴.۷میلیارد دلاری کسب کرده و همین موضوع صدای ناشران خبر، روزنامه نگاران و فعالان حوزه خبر را درآورده است چرا که معتقدند این غول تکنولوژی بدون هزینه کردن برای تولید محتوا، بیشترین درآمدزایی را از زحمات دیگران داشته است. به اعتقاد این گروه، همان‌طور که کمپانی‌ها برای موزیک، فیلم و... پول پرداخت می‌کنند گوگل نیز باید برای دراختیار گرفتن محتوای خبری هزینه‌ای بپردازد.

تجارت خبری گوگل

تازه‌ترین گزارش مؤسسه

( News Media Alliance (NMA

نشان می‌دهد که اخبار بخش قابل توجهی از تجارت گوگل محسوب می‌شود چرا که این کمپانی در سال ۲۰۱۸ از سایت‌های خبری و صنعت خبر ازطریق موتور جست و جوی گوگل و همچنین سرویس گوگل نیوز، ۴.۷میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. طبق این گزارش، حدود ۴۰درصد کلیک‌ها در جست و جوی گوگل مربوط به اخبار و راه‌های کسب درآمد است. آمار این گزارش همچنین نشان می‌دهد که از ژانویه سال ۲۰۱۷ میزان ترافیک از جست‌و‌جوی گوگل به سمت ناشران خبری رشدی بیش از ۲۵درصد داشته و این رقم در ژانویه سال ۲۰۱۸ به حدود ۱.۶میلیارد بازدید در هفته رسیده است.

همچنین گوگل نیوز در سال ۲۰۰۹ ماهانه حدود ۲۴میلیون بازدیدکننده در امریکا داشته است درحالی که این رقم برای نشریات موفقی همچون سی‌ان‌ان و نیویورک تایمز ۵۰میلیون بازدیدکننده بوده است اما این روند تغییر کرد طوری که در ماه مه سال ۲۰۱۸،

گوگل‌نیوز به تنهایی ماهانه ۱۵۰میلیون بازدیدکننده در امریکا داشت که این عدد تقریباً معادل دو برابر تعداد بازدیدکننده‌های سی‌ان‌ان یا نیویورک تایمز است.

البته مؤسسه NMA که اتحادیه‌ای متشکل از بیش از ۲هزار روزنامه نگار در سراسر امریکاست یادآور شده که درآمد عنوان شده برای گوگل بدون احتساب ارزش دیتای شخصی کاربرانی است که به ازای هر بار کلیک روی یک محتوای خبری، مقاله و...، سودی را نصیب گوگل یا سایر غول‌های فناوری ازجمله فیس‌بوک و اپل کرده‌اند.

«دیوید چاورن» مدیرعامل مؤسسهNMA در گفت‌و‌گو با روزنامه نیویورک تایمز گفت: این رقم تقریباً با کل درآمد صنعت خبر آنلاین امریکا برابری می‌کند. طبق گزارش مؤسسه News Media Alliance، بین ۱۶تا ۴۰درصد از نتایج جست‌وجوهای گوگل، محتوای خبری دارند و درآمد گوگل از توزیع محتوای خبری تنها ۴۰۰میلیون دلار کمتر از ۵.۱میلیارد دلاری است که در سال گذشته صنعت خبر ایالات متحده امریکا به طور کلی از محل تبلیغات دیجیتال کسب کرده است.

وی ادامه داد: روزنامه نگاران و خبرنگارانی که در تولید محتوا مشارکت داشته‌اند، این درآمد عظیم را ایجاد کرده‌اند پس مستحق در اختیار داشتن برشی کوچک از درآمد ۴.۷میلیارد دلاری گوگل این غول دنیای فناوری هستند.درواقع گوگل این غول دنیای فناوری که در کالیفرنیا واقع شده، این رقم را مدیون تلاش روزنامه نگاران و تولید محتوا و از طریق گوگل نیوز و جست‌وجوی گوگل است.

مدیرعامل مؤسسهNMA همچنین یادآور شد: گوگل و فیس‌بوک از روی خیرخواهی، کاربران دوستدار خبر را به سایت‌های خبری هدایت نمی‌کنند بلکه با این کار، سهم عمده‌ای از درآمد تبلیغات آنلاین را به خود اختصاص می‌دهند. در نتیجه رسانه‌های قدیمی که چندین دهه به درآمد تبلیغاتی وابسته بودند از یک منبع حیاتی درآمدزایی دور مانده‌اند و به همین دلیل بسیاری از این رسانه‌ها هم از نظر تیراژ و هم از نظر نیروی کار از بین رفته یا کوچک شده‌اند.

وی خطاب به روزنامه نگاران و تولیدکنندگان محتوای خبری گفت: آنچه مسلم است اینکه غول‌های فناوری جهان این تجارت پرسود را دوست دارند چون شما می‌نویسید و محتوا تولید می‌کنید و آنها بهره نهایی را می‌برند.«چاورن» هدف از این تحقیق و مطالعه را یافتن راهی برای تصویب قانون حفظ و نگهداری آثار نویسندگان در فضای مجازی و تقسیم عادلانه درآمد حاصل از تبلیغات بین رسانه‌ها و کمپانی‌های فناورانه دانست.

سایه شک بر گزارش NMA

البته این تمام ماجرا نیست و میزان درآمد گوگل از صنعت خبر محل حرف و حدیث فراوانی است و برخی از محققان نسبت به بخش‌هایی از روش این مطالعه شک و تردید دارند. به‌عنوان مثال «بیل گروئسکین» استادیار دانشکده خبر دانشگاه کلمبیا، تحقیق مؤسسه NMA و نتیجه ۴.۷میلیارد دلاری آن را کمی گیج‌کننده می‌داند. وی به‌روزنامه گاردین گفت: به‌نظر می‌رسد محققان از اطلاعات یک کنفرانس که در سال ۲۰۰۸ برگزار شد استفاده کرده‌اند و از روی داده‌ها تخمین زده‌اند که میزان درآمد گوگل از حوزه تجاری اخبار در سال ۲۰۱۸ چقدر بوده است. با وجود انتقاد فراوان خبرنگاران و روزنامه نگاران به‌گوگل، این استادیار همچنان معتقد است که درآمد گوگل از صنعت خبر نمی‌تواند تا این حد بالا باشد و این رقم تنها در نتیجه اشتباه محاسباتی و تحلیلی اعلام شده است.

سخنگوی گوگل هم نسبت به این گزارش بی‌تفاوت نماند و با انتقاد از آن، این گزارش را غیردقیق دانست. سخنگوی گوگل گفت: سرویس گوگل نیوز وجست و جوی گوگل، ماهانه بیش از ۱۰میلیارد کلیک برای وب سایت‌های خبری دارد. درواقع گوگل حق اشتراک به آنها می‌پردازد و درآمد مناسبی برایشان رقم می‌زند پس برای آنها درآمدزایی داشته است.

قانون جنجالی در اروپا

با اینکه امریکا هنوز قانونی برای تعامل بین پلتفرم‌های فناوری و رسانه‌های خبری تصویب نکرده است، پارلمان اروپا در ۲۷ ماه مارس به نفع یک دستورالعمل جنجالی کپی رایت، رأی داد که به موجب آن کمپانی‌های فناوری همچون گوگل یا فیس‌بوک موظفند سهمی از درآمد حاصل از استفاده از محتواهای تفریحی، مقالات و همچنین خبرها را به ناشران پرداخت کنند. درواقع با این کار، شاهد اصلاح در قوانین کپی‌رایت در این کشور هستیم هرچند بسیاری، آن را مغایر با آزادی بیان می‌دانند.

به موجب این قانون، پلتفرم‌هایی همچون گوگل، فیس بوک یا یوتیوب باید قبل از آپلود محتواهای خبری، فیلم، موزیک و....مجوز داشته باشند در غیر این صورت هرگونه مطلب بدون مجوز از پلتفرم آنان حذف می‌شود. ازسوی دیگر طبق این قانون، روزنامه نگاران هم باید سهمی از درآمد مرتبط با کپی رایت که نصیب ناشران آنها می‌شود را در اختیار داشته باشند. البته پلتفرم‌های آنلاین هم عنوان کرده‌اند که به منظورممانعت از انتشار اخبار بدون مجوز، باید هزینه زیادی صرف ساخت فیلترهای محتوا کنند که این موضوع چالش زیادی برای آنان ایجاد می‌کند.حال باید منتظر ماند و دید رسانه‌های خبری در اروپا می‌توانند سهم مناسبی از درآمد تبلیغاتی پلتفرم‌های آنلاین همچون فیس‌بوک و گوگل را در اختیار بگیرند یا نه. چراکه موفقیت اروپا می‌تواند امریکا را نیز به سمت تصویب چنین قوانینی پیش ببرد.

میترا جلیلی