«پیش بینی» معیار درجه اول علمیت نظام دانشی است


«پیش بینی» معیار درجه اول علمیت نظام دانشی است

به لحاظ تاریخی مفهوم پیش بینی به عنوان معیار درجه اول علمیت یک نظام دانشی مخصوص دوران مدرن و به خصوص با شروع فیزیک گالیله و فلسفه دکارت است.

به گزارش خبرنگار مهر، سید اسماعیل مسعودی، جامعه شناس و عضو پژوهشکده تحول علوم انسانی دانشگاه شیراز در یادداشتی به معنای پیش بینی به لحاظ لغوی، اصطلاحی و تاریخی پرداخته است:

پیش بینی حداقل در سه سطح مفهومی قابل طرح است: مفهوم لغوی، مفهوم اصطلاحی، مفهوم تاریخی.

مفهوم لغوی یعنی اینکه صرفاً با رجوع به معنای لغوی آن، درباره آن اظهار نظر می کنیم. اطلاع از نتایجی که در اینده مترتب بر افکار و اعمال می شود معنای لغوی پیش بینی است. وقتی می دانیم که عمل صالح به نتیجه بهشت ختم می شود نوعی آگاهی از نتایج اینده افعال اکنون است. هر انسانی وقتی در مواجه با شرایط تکراری قرار می گیرد می تواند تشخیص دهد که اگر این شرایط تکرار شود چه نتیجه ای در اینده در پی خواهد داشت. پس در اینجا می توان به پیش بینی از طریق تجربه روزانه یا کلام الهی دست یافت.

مفهوم اصطلاحی یعنی اینکه این مفهوم به منظور چه کاربرد اصطلاحی در نظام دانشی وارد شده است. معنای اصطلاحی این مفهوم مبتنی بر محاسبه پذیری و دقت است، یعنی آگاهی از نتایج آینده از طریق محاسبه و دقت در اکنون. پس پیش بینی مختص اموری است که در آنها محاسبه پذیری و دقت امکان پذیر است. علوم "دقیقه" یعنی علومی که دقت دارند و محاسبه می شوند، که عموماً از طریق ریاضیات انجام می گیرد. بنابراین وقتی یک طرف استدلال می گوید رفتارها و اعمال انسان قابل سنجش و محاسبه هستند علوم انسانی را ذیل علوم دقیقه قرار می دهد، وقتی طرف دیگر می گوید به دلیل وجود اراده انسان و پیچیدگی غیرقابل حل آن اعمال انسان قابل محاسبه پذیری نیست علوم انسانی را از چارچوب علوم دقیقه خارج می کند. در هر دو طرف استدلال، توجه به معنای اصطلاحی پیش بینی قابل مشاهده است.

مفهوم تاریخی به معنای آن است که این اصطلاح در چه برهه ای از تاریخ و برای چه کاربرد تاریخی بکار رفته است. تا انجا که من اطلاع دارم این اصطلاح هر چند در سابقه دانشی بشر حضور داشته است اما در دوران مدرن جایگاه ممتازی یا به عبارت بهتر، جایگاه شماره یک یافته است. اشرف اشرف ملاک های علمیت یک نظام دانشی، قدرت پیش بینی آن شد و سایر ملاک ها در درجه های بعدی قرار گرفت. به لحاظ تاریخی در عصر مدرن این اصطلاح قرین ریاضیات گالیله و دکارت است. گالیله می گوید خداوند جهان را به قلم ریاضی آفرید بنابراین همه امور آن (منظورش طبیعیات است) قابل محاسبه ریاضیاتی است. به همین علت در فلسفه دکارت اشرف علوم، الهیات یا فلسفه یا طبیعیات نیست بلکه ریاضی است.

بنابراین به لحاظ تاریخی مفهوم پیش بینی به عنوان معیار درجه اول علمیت یک نظام دانشی مخصوص دوران مدرن و به خصوص با شروع فیزیک گالیله و فلسفه دکارت است.


به گزارش خبرنگار مهر، سید اسماعیل مسعودی، جامعه شناس و عضو پژوهشکده تحول علوم انسانی دانشگاه شیراز در یادداشتی به معنای پیش بینی به لحاظ لغوی، اصطلاحی و تاریخی پرداخته است:

پیش بینی حداقل در سه سطح مفهومی قابل طرح است: مفهوم لغوی، مفهوم اصطلاحی، مفهوم تاریخی.

مفهوم لغوی یعنی اینکه صرفاً با رجوع به معنای لغوی آن، درباره آن اظهار نظر می کنیم. اطلاع از نتایجی که در اینده مترتب بر افکار و اعمال می شود معنای لغوی پیش بینی است. وقتی می دانیم که عمل صالح به نتیجه بهشت ختم می شود نوعی آگاهی از نتایج اینده افعال اکنون است. هر انسانی وقتی در مواجه با شرایط تکراری قرار می گیرد می تواند تشخیص دهد که اگر این شرایط تکرار شود چه نتیجه ای در اینده در پی خواهد داشت. پس در اینجا می توان به پیش بینی از طریق تجربه روزانه یا کلام الهی دست یافت.

مفهوم اصطلاحی یعنی اینکه این مفهوم به منظور چه کاربرد اصطلاحی در نظام دانشی وارد شده است. معنای اصطلاحی این مفهوم مبتنی بر محاسبه پذیری و دقت است، یعنی آگاهی از نتایج آینده از طریق محاسبه و دقت در اکنون. پس پیش بینی مختص اموری است که در آنها محاسبه پذیری و دقت امکان پذیر است. علوم "دقیقه" یعنی علومی که دقت دارند و محاسبه می شوند، که عموماً از طریق ریاضیات انجام می گیرد. بنابراین وقتی یک طرف استدلال می گوید رفتارها و اعمال انسان قابل سنجش و محاسبه هستند علوم انسانی را ذیل علوم دقیقه قرار می دهد، وقتی طرف دیگر می گوید به دلیل وجود اراده انسان و پیچیدگی غیرقابل حل آن اعمال انسان قابل محاسبه پذیری نیست علوم انسانی را از چارچوب علوم دقیقه خارج می کند. در هر دو طرف استدلال، توجه به معنای اصطلاحی پیش بینی قابل مشاهده است.

مفهوم تاریخی به معنای آن است که این اصطلاح در چه برهه ای از تاریخ و برای چه کاربرد تاریخی بکار رفته است. تا انجا که من اطلاع دارم این اصطلاح هر چند در سابقه دانشی بشر حضور داشته است اما در دوران مدرن جایگاه ممتازی یا به عبارت بهتر، جایگاه شماره یک یافته است. اشرف اشرف ملاک های علمیت یک نظام دانشی، قدرت پیش بینی آن شد و سایر ملاک ها در درجه های بعدی قرار گرفت. به لحاظ تاریخی در عصر مدرن این اصطلاح قرین ریاضیات گالیله و دکارت است. گالیله می گوید خداوند جهان را به قلم ریاضی آفرید بنابراین همه امور آن (منظورش طبیعیات است) قابل محاسبه ریاضیاتی است. به همین علت در فلسفه دکارت اشرف علوم، الهیات یا فلسفه یا طبیعیات نیست بلکه ریاضی است.

بنابراین به لحاظ تاریخی مفهوم پیش بینی به عنوان معیار درجه اول علمیت یک نظام دانشی مخصوص دوران مدرن و به خصوص با شروع فیزیک گالیله و فلسفه دکارت است.

کد خبر 4638978

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه دینی و مذهبی

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


تصاویر| دژ محمدعلی خان دزفول اثری خارق‌العاده از معماری طبیعت