برای مثال به دنبال افشای مواردی از احتمال تخلف و فساد مالی یکی از مدیران، به یکباره رسانهای از احتمال ریاست وی بر سازمان کشوری متبوع خود خبر میدهد و در این راستا جریان سازی میکند؛ یا وقتی مشکلات زیست محیطی ناشی از سو مدیریت دستگاهی، صدای اعتراض جمعی از مردم منطقه را به همراه دارد، به یک باره مصاحبه و رپرتاژ آگهای هایی از مدیران دستگاههای مرتبط منتشر میشود که گویی مردم حق اعتراض به وضع نامناسب موجود را ندارند و اشتباه میکنند!
نکته قابل توجه اینکه، اغلب مصادیق و مثالهای این چنینی توسط رسانههایی صورت میگیرد که توسط یک شخص یا تیم واحدی مدیریت میشوند.
در حالی که پاسخگویی و ارائه گزارش عملکرد جزو وظایف مسئولان دستگاهها و حتی مورد تاکید مسئولان نظام است اما گاهاً پس از بروز اتفاق هایی که شفاف سازی و پاسخگویی سریع مدیر دستگاه به رسانهها به عنوان نمایندگان افکار عمومی را میطلبد، صرفاً مصاحبه و رپرتاژ یک سویه در رسانهای خاص منتشر و مدیر دستگاه با طفره رفتن از گفت و گو با سایر رسانهها، خبرنگاران را به بهره برداری از مطالب مدنظر خود در آن رسانه هدایت میکند.
بدون شک با سواد رسانهای میتوان به ماهیت رسانههایی که صرفاً برای کسب درآمد فعالیت میکنند پی برد اما در برهه کنونی فقط طیف معدودی از جامعه به سواد رسانهای مجهز هستند؛ سواد رسانهای (Media Literacy) نوعی درک متکی بر مهارت است که بر اساس آن میتوان انواع رسانهها و تولیدات آنها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
افزایش سرسام آور قیمت وسایل و تجهیزات مورد استفاده در راه انتشار رسانهها به خصوص برای رسانههای چاپی بر کسی پوشیده نیست؛ اما سئوال اینجاست که آیا این افزایش قیمت باید رسالت مطبوعاتی را تحت تأثیر قرار دهد و فعالان این عرصه را به ابزاری برای سرپوش گذاشتن بر ضعفها و تلاش در راستای فریب افکار عمومی تبدیل کند؟ در این صورت، وجدان کاری و اخلاق حرفهای چه میشود و چه جایگاهی دارد!؟
مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از مدت ها پیش تمهیداتی از جمله اختصاص یارانه و سهمیه کاغذ برای کمک به رسانهها در نظر گرفتهاند و در تمامی موارد شفاف سازی کردهاند که قابل تقدیر است اما تلاش در راستای اهداف توسعه، اتخاذ راهکارهایی برای ترغیب بیش از پیش اهالی رسانه به فعالیت حرفهای، مطالبه گری و کیفیت بخشی به عملکرد را نیز میطلبد.
از سوی دیگر با توجه به تعدد و تکثر رسانهها در برهه کنونی، تلاش برای افزایش سواد رسانهای در بین اقشار مختلف جامعه باید به طور ویژه در دستور کار نهادها و دستگاههای متولی قرار گیرد؛ مهارتی که سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در قرن ۲۱ آن را بخشی از مفاهیم و مصداق باسواد بودن اعلام کرده است.
خبرنگار ایرنا مرکز یزد
۷۵۳۲/ ۲۰۴۷