آیتالله مجتهد شبستری: خاطره هاشمی، در انتخاب خبرگان تاثیر گذار نبود/ مرحوم هاشمی تا آخرین لحظات تمایلی به بیان توصیههای امام نداشت!
نقل قول مرحوم هاشمی از امام در زمانی بود که تقریباً مشخص شده بود که آیتالله خامنهای به عنوان رهبر فردی رأی خواهد آورد و این گونه نبود که آقای هاشمی حرکت خاصی کرده باشند تا آیتالله خامنهای انتخاب شوند.
گروه تاریخ-رجانیوز: موضوع انتخاب آیت الله خامنه ای توسط خبرگان به عنوان رهبر انقلاب اسلامی، از جمله رویداد های مهمی است که در تاریخ انقلاب به وقوع پیوسته است.
به گزارش رجانیوز، نکته ای که طی این چند سال مغفول مانده یا به طور مناسب بدان پرداخته نشده، نقش مرحوم هاشمی رفسنجانی در انتخاب آیت الله خامنه ای بعنوان جانشین امام خمینی است.
طی این سالها طرفداران و حامیان مرحوم هاشمی این ادعا را داشته اند که مرحوم هاشمی، نقشی اساسی و پررنگی در رهبری آیت الله خامنه ای داشته است. بازخوانی مختصر جلسه خبرگان و رجوع به نقل قول ها و خاطراتی که از اعضای وقت وجود دارد، حاکی از آن است که نه تنها آقای هاشمی نقشی در این امر نداشته، بلکه برعکس، اقداماتش در جلسه خبرگان، بیشتر در راستای مخالفت-چه سهواً و چه از روی عمد- با این امر بوده است.
جلسه خبرگان رهبری که با ریاست مرحوم هاشمی در روز چهاردهم خرداد 68 برای تعیین جانشین امام خمینی تشکیل شده بود، پس از قرائت وصیت نامه امام توسط آیت الله خامنه ای، درحالی با محوریت بحث درباره فردی یا شورایی بودن رهبریِ آینده انقلاب پیش می رفت که چند نفر از اعضا از جمله خود آقای هاشمی با خاطرات مشابهی که از امام خمینی داشتند، می دانستند گزینه پیشنهادی امام برای رهبریِ انقلابِ پس از خود، چه کسی است.
شاهد اول
آیتالله قرشی عضو وقت خبرگان در خاطرات خود میگوید: «در جلسه تعیین رهبری، پس از اینکه رهبری فردی رای آورد، دفعتاً و ناگهانی سخن پنج شش سال پیش آقای جورکش از خاطرم گذشت که به نقل از حجتالاسلام سراج گفت: امام فرمودند: اگر من از دنیا بروم، آقای خامنهای برای رهبری از همه بهتر و اصلح است.»
آیت الله قرشی ادامه می دهد: «به آیتالله محسن [مجتهد] شبستری که در طرف راست من نشسته بود، گفتم: من شنیدهام که امام فرمودند: اگر من از دنیا رفتم، بهترین کسی که میتواند جانشین من باشد، آقای خامنهای است؛ آیا شما درباره آقای خامنهای چیزی شنیدهاید؟ گفت: من نیز شنیدهام که امام گفته اگر من از دنیا رفتم، آقای خامنهای بهترین کسی است که میتواند رهبر نظام باشد.»
شاهد دوم
آیتالله مجتهد شبستری درخصوص این ماجرا میگوید: «بعد از ظهر جلسه تشکیل شد. ابتدا راجع به شورایی شدن رهبری صحبت شد زیرا آن موقع در قانون اساسی، رهبر یا شورای رهبری قید شده بود. در آن جلسه چنین مطرح شد که اگر شورای رهبری رأی بیاورد، کشور به واسطه شورا اداره شود. من بر اساس این صحبتها فهمیدم که کار به درازا میانجامد. لذا یادداشتی نوشته و به هیأت رئیسه فرستادم و نوشتم این بحث را کوتاه کنید و مطالبی را که امام در مورد آیتالله خامنهای فرموده بودند، مطرح شود. من یادداشت را به آقای طاهری خرمآبادی [منشی جلسه] فرستاده بودم و او هم نوشته مرا به آقای رفسنجانی داده بود. آقای رفسنجانی گفته بود فعلاً صبر کنید بحث شورا به جایی برسد و اگر شورا رأی نیاورد و افراد مطرح شدند، این موضوع را مطرح میکنیم.
من ساکت نشستم تا بحث شورا به اتمام برسد. شورا بالاخره رأی نیاورد. البته عدهای در اقلیت مایل به رهبری شورا بودند اما من از همان ابتدا با رهبری شورا موافق نبودم و با مخالفان بحث کردم و عوارض رهبری شورا را برایشان توضیح دادم که با اختلاف نظر بین شورا مملکت فلج میشود؛ پس بهتر است رهبری واحد حاکم باشد.
پس از روشن شدن تکلیف بحث شورا افراد را مطرح کردند. عدهای آیتالله گلپایگانی را پیشنهاد کردند و من دوباره از جا برخاستم و با صدای بلند به آقای هاشمی اعتراض کردم و گفتم من یادداشتی را به شما دادهام و الان وقت قرائت آن رسیده، پس آن را بخوانید. آقای رفسنجانی نوشته مرا خواندند و گفتند آقای شبستری میخواهد من که حضور داشتم و جز شهود بودم توصیههای امام را در مورد آیتالله خامنهای نقل کنم.»
شاهد سوم
حجتالاسلام احسانبخش، امامجمعه رشت و نماینده مردم گیلان در مجلس خبرگان نیز ماجرای اعتراض مجتهد شبستری به هاشمی را اینطور نقل کرده است: «در این جلسه ابتدا رهبری به صورت شورایی سه نفری و پنج نفری مطرح شد که پس از سخنان مخالف و موافق به رای گذاشته شد و رد گردید. سپس بحث پیرامون انتخاب شخصی برای رهبری جمهوری اسلامی مطرح گردید که در این زمان یکی از آقایان در مجلس با صدای بلند خطاب به آقای هاشمی رفسنجانی گفت «چرا آن چیزی که میدانید شهادت نمیدهید؟»
چهارمین شاهد
آیتالله علیاصغر معصومی نماینده استان خراسان در مجلس خبرگان نیز در تأیید اظهارات آیتالله مجتهد شبستری می گوید: «دقایقی قبل از این ماجرا [کفایت مذاکرات]، یک نفر [آیتالله مجتهد شبستری] آمد و به من گفت: «داستانی هست، نقل قول موثقی از امام(ره) وجود دارد، چرا آقای رفسنجانی آن را نمی خواند؟» گفتم: «تو بنویس.» گفت: «نمی خوانند.» گفتم: «تو بنویس، من اینجا هستم.» نامه را که بردند دادند، بازهم آقای رفسنجانی نخواند! من بلند شدم و گفتم: «مگر ما خبرگان مردم نیستیم؟ از استانی که یک پنجم ایران است نماینده شدهایم. چرا نامه ما را نمی خوانید؟ چرا نخواندید؟ برای چه؟» علناً اعتراض کردم...»
سوالاتی که حامیان مرحوم هاشمی باید پاسخ دهند
حال با توجه به خاطرات اعضای وقت مجلس خبرگان، در وهله اول باید از حامیان مرحوم هاشمی پرسید، با وجود این که آقای هاشمی مطالب متعددی درباره صلاحیت حضرت آیتالله خامنهای برای رهبری از امام شنیده بودند، چرا توصیه های امام راحل را در ابتدای جلسه طرح نکردند و بجای نقل این مطالب درباره آیت الله خامنه ای، ایشان مسئله شورایی بودن را مطرح کردند؟
سپس باید پرسید که نقل توصیه های امام توسط مرحوم هاشمی، چرا با اصرار و پافشاری اعضای جلسه(آقای مجتهد شبستری) میسر شد؟ آیا مرحوم هاشمی تمایلی به نقل مطالب مذکور نداشته و بخاطر اصرار اعضا مجبور به این کار شده است؟
نتیجه
مخلص کلام اینکه بر خلاف ادعاهای اطرافیان و حامیان مرحوم هاشمی در این چند ساله، نقل خاطره ایشان از امام خمینی در انتهای جلسه صورت گرفته تاثیری در انتخاب آیت الله خامنه ای نداشته است. به عبارتی دیگر، نقل قول مرحوم هاشمی از امام در زمانی بود که تقریباً مشخص شده بود که آیتالله خامنهای به عنوان رهبر فردی رأی خواهد آورد و این گونه نبود که آقای هاشمی حرکت خاصی کرده باشند تا آیتالله خامنهای انتخاب شوند و به قول معروف، مرحوم هاشمی با نقل قول از امام، آنهم در اواخر جلسه، خواست روغن ریخته را نذر امامزاده کند.
چنانچه آیت الله مجتهد شبستری نیز در این باره می گوید: «البته اگر شهادت آنها (آقایان هاشمی و موسوی اردبیلی) هم نبود و اگر توصیه امام هم نبود، خواهناخواه ما نمیتوانستیم فردی اصلحتر از آیتالله خامنهای پیدا کنیم، یعنی اگر توصیه امام هم مطرح نمیشد بالاخره آقای خامنهای رأی میآورد منتها با مطرح کردن این امر، انتخاب ایشان به رهبری با سرعت و با رأی اکثریت قاطع اعضا انجام گرفت.»