ایران کجای مدیریت همبسته آب، غذا و انرژی در جهان ایستاده است؟


ایران کجای مدیریت همبسته آب، غذا و انرژی در جهان ایستاده است؟
پول‌نیوز؛ عبدالصمد محمودی* سال هاست که در ادبیات توسعه جهان، مدیریت همبسته آب، غذا و انرژی تبدیل به یک مفهوم بسیط و پذیرفته شده در اعمال حکمرانی مدرن و موثر شده است. مفهومی که با در نظر داشتن یک رویکرد سیستمی معتقد است که مدیریت، آب، غذا و انرژی، اموری در هم تنیده و لاینفک از یکدیگر هستند، که هیچ یک را گریز از دیگری نیست.
به طوری که اعمال هر سیاستی در هر یک از آن ها، می تواند تأثیری دومینووار بر دیگری داشته باشد.

بنابراین ناکارآمدی و عدم اتخاذ حکمرانی مناسب در هر یک از این بخش ها می تواند تأثیر مستقیم و فاحشی بر سایر حوزه ها داشته باشد.

حال، پرسش این است که؛ در جامعه ما تا چه اندازه به این نوع سیستم حکمرانی توجه شده و چه قدم هایی تاکنون برداشته شده است؟ آیا اصلا ضرورتی دارد که کشور ما به این سمت گام بردارد؟ فراموش نکنیم که کشور ما از یکسو با بحران آب روبروست و از طرف دیگر نیز بخاطر کمبود منابع مالی، تابستان هر سال در زمان پیک مصرف برق با مشکلاتی اساسی در این بخش مواجه می شود.

در بخش کشاورزی نیز تا آنجا که امکان داشته ما از توان زمین ها استفاده کرده ایم به گونه ای که براساس گزارش ۲۰۴۰ دانشگاه استنفورد، «تنها ۴ درصد از زمین های ایران فاقد محدودیت برای کشت هستند که تمام آن ها نیز در حال حاضر برای کشاورزی کشت می شوند».
همه این موارد در حالی اتفاق می افتد که با جمعیت ۸۰ میلیونی مواجه بوده ایم. شاید نگاهی به آمارهای تولید و مصرفِ آب، غذا و انرژی در بخش های گوناگون جهان بتواند تلنگری در حوزه حکمرانی این بخش ها بر ما وارد کند: کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در جهان است که حدود ۶۹ درصد از آب جهان را مصرف می کند، بخش صنعت و خانگی نیز به ترتیب ۱۹ و ۱۲ درصد از آب جهان را مصرف می کنند.( این میزان در ایران به ترتیب-کشاورزی، خانگی، و صنعت- برابر با ۹۲ درصد، ۲ درصد و ۲ درصد است) تقریبا ۸۰ درصد زمین های زراعی جهان، دیم هستند که حدود ۶۰ درصد از کل غذای جهان را تولید می کند(این در حالی است که در ایران دارای بحران آی تنها ۱۰ درصد از محصولات زراعی و باغی از اراضی دیم تولید می شود).

مطالعه و تجربیات جهان از نقاط مختلف نشان می دهد که انجام آبیاری های مکمل در مناطق دیم باعث ۲ تا ۳ برابر شدن بازدهی زمین در هر هکتار خواهد شد؛ بویژه این امر برای محصولاتی چون گندم و ذرت مصداق خواهد داشت. حدود ۷۴ درصد از کل برداشت کنونی آب در بخش صنعتی، برای تولید انرژی است. تولید غذا و زنجیره تامین آن سهم ۳۰ درصدی از مصرف انرژی در جهان را برعهده دارد ۹۰ درصد از تولید برق جهان به منابع آب وابسته است.


پیش بینی می شود تقاضای جهانی برای آب در سال ۲۰۵۰ حدود ۵۵ درصد افزایش یابد که بخش اعظمی از آن بخاطر رشد تقاضای ۴۰۰ درصدی در بخش صنعت خواهد بود. پیش بینی می شود ۴۰ درصد از جمعیت جهان در سال ۲۰۵۰ در مناطقی زندگی کنند که دچار تنش آبی هستند(هم اکنون بیش از ۳۴ میلیون نفر از جمعیت ۸۰ میلیونی کشور در مناطق دچار تنش آبی زندگی می کنند).
سیستم های خُنک کننده نیروگاهی در اروپا مسئول برداشت بیش از ۴۳ درصد از کل آب این قاره به شمار می روند(این رقم برابر با بیش از ۵۰ درصد از مصرف آب چندین کشور است). همچنین این رقم برابر با نزدیک به ۵۰ درصد از کل برداشت آب در ایالات متحده آمریکاو بیش از ۱۰ درصد کل آب تجدیدپذیر چین است.
تا سال ۲۰۳۵، برداشت آب برای تولید انرژی در جهان حدود ۲۰ درصد، و مصرف آب برای سیستم های گرمایشی و سرمایشی تا ۸۵ درصد افزایش می یابد؛ این امر بدلیل افزایش کارآیی انرژی نیروگاه ­ها ناشی از نصب سیستم های خنک کننده پیشرفته و افزایش ظرفیت تولید برق زیست توده خواهد بود(بنابراین در این سال پیش بینی می شود ما با کاهش برداشت آب و در عین حال افزایش مصرف انرژی روبرو خواهیم بود).

به طور معمول ۳ تا ۵ هزار لیتر آب برای تولید یک کیلوگرم برنج، ۲ هزار لیتر برای تولید یک کیلوگرم سویا، ۹۰۰ لیتر برای تولید یک کیلوگرم گندم و ۵۰۰ لیتر برای تولید یک کیلوگرم سیب زمینی لازم است.

جمعیت جهان در سال ۲۰۵۰ به ۹ میلیارد نفر افزایش می یابد و برای تأمین غذای این جمعیت باید ظرفیت تولید غذا بیش از ۵۰ درصد میزان کنونی افزایش می یابد( پیش بینی می شود جمعیت کشور در سال ۱۴۲۰ به ۱۰۶ میلیون نفر برسد و این جمعیت برای پایداری اولیه نیازمند ۱۳۰ میلیارد مترمکعب آب است و این در حالی است که کل آب تجدیدپذیر کشور در مقطع کنونی کمتر از ۹۰ میلیارد مترمکعب است و بنابراین ما در تولید غذا با مشکلی اساسی روبرو خواهیم بود) . این در حالی است که هم اکنون در جهان ۸۰۰ میلیون نفر در جهان گرسنه هستند.

دکتری ارنباطات

حتما بخوانید: سایر مطالب گروه نفت و گاز

برای مشاهده فوری اخبار و مطالب در کانال تلگرام ما عضو شوید!


روی کلید واژه مرتبط کلیک کنید

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته


آخرین فرصت استفاده از یارانه جدید و مرحله دوم فجرانه کالابرگ در فروردین 1403