توازن شادی و غم، مهمترین شاخصه سلامت وجودی یک انسان است

به گزارش خبرگزاری مهر، «معنای زندگی» در نهمین برنامه سری جدید خود، دوشنبه ۳۰ اردیبهشت، با اجرا و کارشناسی سید محمد تقی موحد ابطحی میزبان خسرو باقری، استاد دانشگاه تهران بود تا به موضوع «شادی و معنای زندگی» بپردازند.

باقری، بعد از ارائه خلاصه ای از تعریف شادی، در مورد خوف و رجا توضیح داد: عدم توازن بین خوف و رجا مشکل زاست. کسی که حالت خوف بیشتری دارد، انگیزه اش کم تر می شود. ما در تحول روانی خود، برای جلو رفتن انگیزه می خواهیم و هم ترمز می خواهیم برای احتیاط کردن در مسیر. کسی که این توازن را نداشته باشد ممکن است فاقد سلامت روان باشد.

وی افزود: بی بهانه شاد بودن اگر به معنای یک سرخوشی افراطی باشد که لازمه اش جدی نگرفتن مشکلات زندگی است، نوعی مکانیزم روانی به نام انکار است. ولی حالت مطلوب و متوازنش این است که ما شادی ها، نگرانی ها و غم ها را به جا و به مورد داشته باشیم.

خداوند شادی را برای انسان حرام نکرده

باقری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برای تعادل بین دو بال شادی و غم، چه در بینش دینی و چه در بینش تربیتی، اجتماعی، چه اقداماتی باید صورت بگیرد؟ گفت: در بینش دینی ما باید آموزه هایی از دین را مطرح کنیم که شادی و نشاط را به عنوان امر ممنوع در نظر نگیرد. یعنی اگر خندیدن و کف زدن و دف زدن و ... که لوازم شادی هست را به عنوان امور ممنوعه معرفی کنیم، این تفسیر مطلوبی نخواهد بود و خداوند شادی را برای انسان حرام نکرده است. آنجا که شادی بخواهد منجر به نقض حقوق دیگران شود و آسیب ایجاد کند، شادی آسیب زا می شود که معنایش روشن است. ولی اگر ما این را طوری بیان کنیم که گویی ذات شادی و خندیدن خطرناک است، این افراطی آشکار است و الان که ما جنبه های عزاداری و گریه را در دین برجسته کرده ایم لازمه اش این است که حرکتی در سوی مقابل انجام شود و تفسیرها و بخش هایی از متون دینی که نادیده گرفته شده اند را احیا کنیم. این یک تداعی غلط است که بگوییم موسیقی یک وسیله ی خطا و باعث لغزش است. به چه دلیل موسیقی شاد انسان را به خطا می کشاند؟ خطا آنجایی است که شما حق یک انسان را زیر پا بگذاری و به حریمش تجاوز کنی، اینکه ما بگوییم چون در برخی موارد موسیقی منجر به خطا شده ، یک تعمیم کلی بدهیم و آنرا به کل حرام اعلام کنیم، قطعا یک خطای فقهی و فکری است. موسیقی شاد به دلیل ایجاد انبساط خاطر در ما اصلا ضروری است.

وی در مورد اینکه آیا شادی باید ما را به تعالی برساند گفت: مگر شادی فی النفسه بد است که حتما بخواهیم آن را مقدمه یک تعالی بدانیم؟ انسانی که نشاطش را از دست می دهد مانند ماشینی است که موتورش در حال خاموش شدن است.

باقری در رابطه با تناسب بین شادی و اصناف مختلف توضیح داد: شادی یک امر مطلق نیست بلکه نسبیت دارد. آن چیزی که یک کودک را شاد می کند، باعث شادی یک نوجوان نمی شود. هر کسی به فراخور ظرفیت روانی خود باید شادی داشته باشد.

رشد ناباوری عمومی، آثاری خطرناک برای جامعه دارد

باقری در پاسخ به این سوال که چرا اخبار منفی در شبکه های اجتماعی به شدت در حال انتقال است؟ گفت: ناباوری عمومی در کل جامعه نسبت به اینکه مثلا ما وضعمان خوب نیست، ما اصلا نمی توانیم خوب باشیم، هر اقدامی منفی یا غلط است، و ... وجود دارد. آثار این قضیه خطرناک است و وضعیت سلامت روان را گزارش نمی کند. اعتماد عمومی که همان اعتماد مردم به مسئولین است یک سرمایه مهم اجتماعی است که بایدبه شدت محافظت شود. اگر به آراء مردم در تصمیم گیری ها توجه بیشتری شود، اعتماد بیشتر خواهد شد و بالعکس.

وی در جمع بندی بیان کرد: توازن شادی و غم، مهمترین شاخصه سلامت وجودی یک انسان است. باید مراقب این توازن بود.

برنامه «معنای زندگی» به تهیه کنندگی محسن کرمی، محصولی از گروه فرهنگ و اندیشه شبکه ۴ سیما است که در ماه رمضان هر روز ساعت ۱۹ راهی آنتن این شبکه می شود.