اقدام به خودکشی یک جوان مشهدی و کمک بهموقع مردم
به فردی که قصد خودکشی دارد توجه کنید و بگذارید درباره علت خودکشی و احساساتی که آن لحظه تجربه میکند، آزادانه حرف بزند.
میگنا: اقدام به خودکشی یک جوان مشهدی روی پل در قالب یک ویدئو در فضای مجازی منتشر شد. در این ویدئو میبینیم که تعدادی از آقایان، فقط تماشاگر ماجرا نبودند بلکه بی تفاوتی را کنار گذاشتند و خیلی سریع آمدند دستشان را دور شخص، حلقه کردند و با کمک همدیگر، او را بلند کرده و به سمت امن پل هدایت کردند. کار مهم و تحسین براگیزی که باعث زنده ماندن این جوان شد. اما اگر ما با چنین فردی در چنین موقعیتی مواحه شدیم، چه باید بکنیم؟
اقدام به خودکشی، علتهای مختلفی دارد. اما سؤال اصلی این است که اگر ما با کسی مواجه شدیم که قصد خودکشی دارد، چگونه برخورد کنیم؟ آیا بیتفاوت رد شویم؟ یا اوج واکنشمان را در قالب گرفتن چند عکس، نشان دهیم و به فکر لایکهای اینستاگراممان باشیم؟
بحران و مداخله در بحران خودکشی
کلمه بحران، یادآور اضطرار و تهدید به خطر است و نیاز به اقدام را منعکس میکند. بحران یعنی لحظهای که باید برای فروکش کردن یا کاهش آسیبها تصمیم فوری، عملی و کاربردی بگیریم.
دو باور غلط درباره خودکشی
این یک باور غلط است که فکر کنید: «کسی که میخواهد خودکشی کند را نمیتوان منصرف کرد». خودکشی، فریاد آشکاری است برای کمک خواستن. اما شیوه کمک کردن است که اهمیت دارد. فکر اینکه «طرف، ژست خودکشی گرفته است یا فقط دارد تهدید میکند» هم بازدارنده مهمی است که شما را از کمک کردن پشیمان میکند.
مواجهه با بحران
زمانی که کسی میخواهد اقدام به خودکشی کند، کاملاً با یک بحران مواجه هستیم و تصمیم ما در آن لحظه، حیاتی است. اقدامات اولیه مردمی که در صحنه حاضر هستند، نوعی مداخله در بحران بهحساب میآید. البته مداخلههای تخصصی و بلندمدت، به عهده کارشناسان (روانپزشکان، روانشناسان و مددکاران اجتماعی) است. اما نجات یک انسان، انقدر اهمیت دارد که میتوانیم با آموزش چند راهکار عملی، در نقش یک شهروند مسئولیتپذیر ظاهر شویم.
در هنگام بحران خودکشی، چه کارهایی نباید انجام دهید؟
اقدام به خودکشی، علتهای مختلفی دارد. اما سؤال اصلی این است که اگر ما با کسی مواجه شدیم که قصد خودکشی دارد، چگونه برخورد کنیم؟ آیا بیتفاوت رد شویم؟ یا اوج واکنشمان را در قالب گرفتن چند عکس، نشان دهیم و به فکر لایکهای اینستاگراممان باشیم؟
بحران و مداخله در بحران خودکشی
کلمه بحران، یادآور اضطرار و تهدید به خطر است و نیاز به اقدام را منعکس میکند. بحران یعنی لحظهای که باید برای فروکش کردن یا کاهش آسیبها تصمیم فوری، عملی و کاربردی بگیریم.
دو باور غلط درباره خودکشی
این یک باور غلط است که فکر کنید: «کسی که میخواهد خودکشی کند را نمیتوان منصرف کرد». خودکشی، فریاد آشکاری است برای کمک خواستن. اما شیوه کمک کردن است که اهمیت دارد. فکر اینکه «طرف، ژست خودکشی گرفته است یا فقط دارد تهدید میکند» هم بازدارنده مهمی است که شما را از کمک کردن پشیمان میکند.
مواجهه با بحران
زمانی که کسی میخواهد اقدام به خودکشی کند، کاملاً با یک بحران مواجه هستیم و تصمیم ما در آن لحظه، حیاتی است. اقدامات اولیه مردمی که در صحنه حاضر هستند، نوعی مداخله در بحران بهحساب میآید. البته مداخلههای تخصصی و بلندمدت، به عهده کارشناسان (روانپزشکان، روانشناسان و مددکاران اجتماعی) است. اما نجات یک انسان، انقدر اهمیت دارد که میتوانیم با آموزش چند راهکار عملی، در نقش یک شهروند مسئولیتپذیر ظاهر شویم.
در هنگام بحران خودکشی، چه کارهایی نباید انجام دهید؟
- دستپاچه نشوید. اگر به شکل افراطی، هیجانهایتان را ابراز کنید، شدت بحران را بیشتر خواهید کرد.
- از نصیحت، سرزنش و کنجکاوی پرهیز کنید. شاید فکر کنید صحبت درباره مجازات خودکشی و قهر خداوند، میتواند کمککننده باشد، اما موعظهها معمولاً آتش افراد را تندتر میکنند. صحبت از بایدونبایدها و سرزنش فرد، هم کاربردی ندارند و شما را از هدفتان دور میکند. گاهی کنجکاویها شکل بازجویی به خودشان میگیرند و پیام خوبی را به شخص منتقل نمیکنند.
- زیاد صحبت نکنید. ممکن است سرِ درد دلتان باز شود و بخواهید درباره خاطرههای تلخ خودتان حرف بزنید. یا اینکه مشکلات خودتان را ردیفکنید و بگویید «منم اینهمه مشکلدارم، اما خودکشی نمیکنم!». همه اینها نهتنها شرایط را بهتر نمیکند، بلکه ماجرا را وخیمتر میکند.
- قول دروغ و امید واهی ندهید. قولِ دادن پول، خانه و بهطورکلی، وعده حل مشکلات فرد، آنهم درصورتیکه نتوانید عملیاش کنید، اشتباه است.
- از نصیحت، سرزنش و کنجکاوی پرهیز کنید. شاید فکر کنید صحبت درباره مجازات خودکشی و قهر خداوند، میتواند کمککننده باشد، اما موعظهها معمولاً آتش افراد را تندتر میکنند. صحبت از بایدونبایدها و سرزنش فرد، هم کاربردی ندارند و شما را از هدفتان دور میکند. گاهی کنجکاویها شکل بازجویی به خودشان میگیرند و پیام خوبی را به شخص منتقل نمیکنند.
- زیاد صحبت نکنید. ممکن است سرِ درد دلتان باز شود و بخواهید درباره خاطرههای تلخ خودتان حرف بزنید. یا اینکه مشکلات خودتان را ردیفکنید و بگویید «منم اینهمه مشکلدارم، اما خودکشی نمیکنم!». همه اینها نهتنها شرایط را بهتر نمیکند، بلکه ماجرا را وخیمتر میکند.
- قول دروغ و امید واهی ندهید. قولِ دادن پول، خانه و بهطورکلی، وعده حل مشکلات فرد، آنهم درصورتیکه نتوانید عملیاش کنید، اشتباه است.
در هنگام بحران خودکشی، چهکارهایی باید انجام دهید؟
- امنیت فرد را بالا ببرید. در آن ویدئوی چندثانیهای میبینیم که مردم دور جوان حلقه میزنند و ضریب امنیت او را بالا میبرند تا ریسکها کاهش پیدا کنند.
- با اورژانس اجتماعی (123)، آتشنشانی (125) یا اورژانس (115) تماس بگیرید. مشاوران اورژانس اجتماعی، میتوانند شما را قبل از رسیدن نیروهای امدادی، راهنمایی کنند.
- تا رسیدن نیروهای امدادی، از نصیحت کردن خودداری نمایید و به حرفهای فرد، فعالانه گوش کنید و با مهارت همدلی، نشان دهید که جان او برایتان اهمیت دارد.
- به فردی که قصد خودکشی دارد توجه کنید و بگذارید درباره علت خودکشی و احساساتی که آن لحظه تجربه میکند، آزادانه حرف بزند. اما مراقب باشید او را تهییج نکنید و با سؤالهایی که ناشی از کنجکاویتان هستند، باعث نشوید که فرد مجدد برای خودکشی اقدام کند. بهتر است بیشتر سکوت کنید و یک شنونده فعال و دلسوز باشید.
- هیجانهایتان را مدیریت و تنظیم کنید تا بتوانید به شکل کارآمدتری به فرد کمک کنید.
- امنیت فرد را بالا ببرید. در آن ویدئوی چندثانیهای میبینیم که مردم دور جوان حلقه میزنند و ضریب امنیت او را بالا میبرند تا ریسکها کاهش پیدا کنند.
- با اورژانس اجتماعی (123)، آتشنشانی (125) یا اورژانس (115) تماس بگیرید. مشاوران اورژانس اجتماعی، میتوانند شما را قبل از رسیدن نیروهای امدادی، راهنمایی کنند.
- تا رسیدن نیروهای امدادی، از نصیحت کردن خودداری نمایید و به حرفهای فرد، فعالانه گوش کنید و با مهارت همدلی، نشان دهید که جان او برایتان اهمیت دارد.
- به فردی که قصد خودکشی دارد توجه کنید و بگذارید درباره علت خودکشی و احساساتی که آن لحظه تجربه میکند، آزادانه حرف بزند. اما مراقب باشید او را تهییج نکنید و با سؤالهایی که ناشی از کنجکاویتان هستند، باعث نشوید که فرد مجدد برای خودکشی اقدام کند. بهتر است بیشتر سکوت کنید و یک شنونده فعال و دلسوز باشید.
- هیجانهایتان را مدیریت و تنظیم کنید تا بتوانید به شکل کارآمدتری به فرد کمک کنید.
**نگار فیضآبادی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی