حکم نوشیدن آب در زمان تشنگی شدید روزه دار چیست؟

حکم نوشیدن آب در زمان تشنگی

با فرارسیدن ماه مبارک رمضان در یکی از گرم ترین ایام سال، این دست سوالات برای متشرعین و مقلدین مسلمان اهمیت خاصی می یابد.

نظر علما در مورد نوشیدن آب برای روزه دار : برخی فقها نوشیدن آب بـه خاطر ضرر یا حرج را مجاز دانسته‌اند و البته قضا را واجب دانسته‌اند؛ اما برخی هم نظر دیگری دارند.

اسدالله بیات زنجانی از مراجع شیعه با استناد بـه روایاتی از امام جعفر صادق «ع» کـه در باب ۱۶ وسائل‌الشیعه از ابواب «من یصح منه الصوم» آمده‌اسـت، فتوا داده کـه کسانی کـه روزه میگیرند، ولی تاب و تحمل تشنگی را ندارند، فقط بـه اندازه‌ای کـه جلوی تشنگی‌شان را بگیرد می توانند آب بنوشند ودر این حالت روزه‌شان باطل نبوده و قضا هم ندارد.

همچنین آیت‌الله جعفر سبحانی در مسئله ۱۲۵۶ رساله توضیح‌المسائل خود آورده‌اند کـه:

«اگر روزه‌دار بـه قدری تشنه شود کـه برای او تحمل تشنگی موجب عُسر و حَرَج اسـت، می تواند بـه اندازه‌ای کـه رفع مشقّت کند، آب بیاشامد و روزه او باطل نمیشود».

درستی این روزه و عدم وجوب قضای ان؛ نظری اسـت کـه مورد توجه و حتی تأکید برخی فق‌ها قرار گرفته‌اسـت.

از همین رو، ؛ پاسخ خلاصه شده‌ای از کارشناسان واحد استفتاء پرتام امام خمینی«س» در همین خصوص بـه اطلاع میرسانند:

سوال اول: در ماه رمضان و حال روزه بـه دلیل عطش و تشنگی زیاد آیا می توانیم بـه مقدار ضرورت و نیاز آب بخوریم؟ دراین صورت آیا روزه را باید ادامه دهیم؟ قضای ان چطور، آیا واجب اسـت؟

پاسخ اجمالی:

1- هرگاه تشنگی بر روزه‌دار غلبه کند بـه گونه‌ای کـه از مردن بـه خاطر تشنگی بترسد، میتواند بـه مقدار ضرورت و اندازه‌ای کـه از مرگ نجات پیدا کند، آب بیاشامد.

2- دراین صورت روزه‌ی ان روز او باطل میشود.

3- اگر چنین چیزی در ماه رمضان اتفاق بیفتد، باید در بقیه‌ی روز از بجا آوردن مبطل روزه، خودداری شود، و اما در روزه‌ی غیر ماه رمضان اعم از واجب موسع و معین امساک در بقیه‌ی روز واجب نیست هرچند کـه در واجب معین احتیاط مستحب اسـت.

سوال دوم: این مسئله در باره کسانی اسـت کـه بـه بیماری عطش مبتلا هستند چگونه اسـت؟

پاسخ اجمالی:

1- کسانی کـه بـه مرض عطاش مبتلایند و زیاد تشنه مى‌شوند، می توانند روزه را افطار کنند چه این‌که اصلا قدرت مقاومت نداشته باشند و یا خودداری کردن براى آنان دشوار باشد. پس این افراد روزه نمى‌گیرند؛

2- کسی کـه بـه سبب مرض عطشی کـه دارد روزه گرفتن برایش مشقت دارد و دشوار اسـت، بـه جاى هر روزی کـه افطار میکند باید یک مدّ «750 گرم» طعام کفّاره بدهد و احتیاط مستحب دو مدّ اسـت؛

3- وجوب کفاره بر کسى کـه بـه سبب مرض عطش روزه براى او ممکن نیست، محلّ اشکال اسـت، بلکه واجب نبودن ان خالى از قوّت نیست.

سوال سوم: شست و شوی دهان و مضمضه کردن برای روزه دار جایز اسـت یا نه؟ روزه‌‌ دار اگر بداند کـه با مضمضه کردن، بدون اختیار آب در گلویش می رود و با مضمضه کردن، ناخواسته آب بـه گلو بپرد آیا روزه باطل می شود؟

پاسخ اجمالی:

1- اگر روزه‌دار براى خنک شدن با مضمضه یا غیر ان آب را وارد دهان کند و بى‌اختیار داخل حلق شود‌؛ فقط قضای روزه‌ی ان روز واجب اسـت و کفاره ندارد.

2- اگر کـه آب را بى‌جهت و بی‌هدف در دهان نماید و بى‌اختیار داخل گلو رود نیز فقط قضای روزه‌ی ان روز واجب اسـت و کفاره ندارد.

3- روزه‌دار اگر آب را از روی فراموشی فرو ببرد قضای روزه بر او واجب نیست.

4- چنانچه براى وضوى نماز مضمضه کند و بى‌اختیار در حلق رود، قضا بر او واجب نیست و احتیاط مستحب ان اسـت کـه دراین صورت بـه موردى کـه وضو براى نماز واجب باشد اکتفا شود، گرچه واجب نبودن قضا در مضمضه براى هر وضویى بلکه براى مطلق طهارت، خالى از قوّت نیست.

سوال چهارم: مضمضه در حال روزه فی‌نفسه چه حکمی دارد؟

پاسخ: مضمضۀ زیاد براى روزه‌دار مکروه اسـت و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، بهتر اسـت سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزد.

نکته پایانی این‌که بـه فتوای امام‌«س» روزه‌داری کـه میداند بـه سبب گرداندن آب در دهان ناخواسته و یا از روی فراموشی آب وارد حلقش می شود نباید مضمضه کند.

منبع:برنا