درباره مهمانان زیبای بهار دل انگیز مشهد/حال خوب روزهای پروانه ای

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ثامن پرس، هر کسی چیزی صدای شان می کند، یکی می گوید:«رنگین بانو»، آن دیگری «خانم قشنگه» و کسی هم «بانوی رنگی»؛ اما اسم و رسم شان هرچه باشد، حضورشان به خاکستریِ شهر، رنگ پاشیده است.هجوم موجی از پروانه ها به مشهد، برای اهالی آن که اغلب باید این جلوه های زیبای طبیعت را کیلومترها دورتر و در ییلاقات یا مناطق طبیعی استان و کشور به تماشا بنشینند، یک اتفاق متفاوت و سوال برانگیز است.بعضی شهروندان نگرانند که این پروانه ها به مثابه ملخ هایی که هشدار حمله شان به بعضی مناطق کشور آمده، «آفت» باشند و طبیعت را دچار خسران کنند اما شماری هم زیباییِ این موجودات را در این اردیبهشت مجنون، بیشتر نعمت می دانند تا نقمت.این پرونده جمع و جور به بهانه حضور ناخوانده موجوداتی زیباست که سیمای شهر و احوال مردمانش را به پَرِ پروازشان دگرگون کرده اند:

از جنوب و تهران تا خطه خراسان

پیش از این سازمان حفاظت محیط‌زیست با افزایش پروانه‌ها در جنوب کشور در گزارشی اعلام کرده بود که با تغییر دوره‌های بارشی کشور شاهد گونه‌ای از پروانه با شرایط اقلیم ایران هستیم. در این گزارش از پروانه‌ای به نام علمیVanessa cardui یاد شده بود؛ همان پروانه‌ای که در تهران دیده شده، بال‌های آجری رنگ دارد و به «بانوی رنگین» ( painted lady) معروف است.

اما یک کارشناس حشرات سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره این موجودات و علت هجوم آن ها به پایتخت گفته بود: این گونه، هزاران سال در این سرزمین حضور داشته و جمعیت آن همیشه در نوسان بوده است. جمعیت آن در مناطق وسیعی از اروپا، شمال آفریقا، آسیا و حتی استرالیا فراوان است و با داشتن توانایی تطابق با شرایط مختلف اقلیمی می‌تواند در شرایط سخت به زندگی ادامه دهد؛ شرایطی که دیگر گونه‌های پروانه قادر به زندگی در آن نیستند.

علیرضا نادری متذکر شده بود: «با تغییر دوره‌های بارشی در کشور که هر چند سال اتفاق می‌افتد، افزایش بارش‌ها و معتدل‌شدن زمستان‌ها، اقلیم مدیترانه‌ای می‌شود و گیاهانی که میزبان این پروانه‌اند، پوشش مناسب و وسیع‌تری پیدا می‌کنند. پروانه‌ها به سرعت با تخم‌گذاری روی این گیاهان وارد دوران دگردیسی و پروانه‌های بالغ در کمتر از سه هفته ظاهر می‌شوند. این پروانه‌ها هم دوباره تخم‌گذاری و این چرخه را باز هم تکرار می‌کنند تا زمانی که هنوز پوشش گیاهی و رطوبت و دما مناسب باشد. رنگین بانو با داشتن سیستم ذخیره چربی بالا، توانایی پروازهای طولانی دارد و می‌تواند حتی تا ارتفاعات ٤٠٠٠متری پرواز کند و در دما‌های پایین‌تر هم زنده بماند.» این‌طور که او می‌گوید، با هرچه گرم‌تر شدن هوا و کاهش بارندگی‌ها، جمعیت این پروانه ها هم رفته‌رفته کمتر خواهد شد تا زمانی که شرایط مناسب رشد آن در سال‌های آینده، دوباره فرابرسد. به گفته نادری، تا ٢٠ روز دیگر این پروانه‌ها در شمال کشور زیاد می‌شوند و در خراسان هم دیده خواهند شد اما این اتفاق طبیعی است.

دکتر اسماعیل کهرم مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست:

رنگی‌رنگ های بی خطر

کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی:

5 بار هجوم «بانوی رنگی» طی 30 سال

اما خیلی زود موج این پروانه ها به خراسان هم رسید و مشهد چند روزی است که با غوغای این بال های نارنجی مواجه است. فاطمه رامون، کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی، در این چند روز بارها برای رسانه ها درباره این پروانه ها توضیح داده است و در گفت وگو با ما هم این نکته را متذکر می شود که «خانم قشنگ یا بانوی رنگی، گونه ای از پروانه های «روز پرواز» است و فراوانی زیادی دارد و در همه جای دنیا به جز آمریکای جنوبی یافت می شود.»وی ادامه می دهد: علت وجود این پروانه ها در این روزها به دلیل ترسالی و بارش های مناسب است. در واقع چون امسال باران خوبی در نقاط مختلف کشور بارید و باعث شد تا گیاهان بیشتری برای میزبانی این موجودات رشد کند.او باز هم تاکید می کند : «این گونه پروانه هیچ آسیب و ضرری برای محصولات باغی و کشاورزی ندارد و آفت نیست. در واقع برای فضای سبز، گونه های بی آزاری به شمار می آید. این پروانه از 40 گونه گیاهی تغذیه می کند و طول عمرش هم فقط یکی دو ماه است. بنابراین کشاورزان عزیز نباید به آن ها صدمه ای وارد کنند.»

اما به گفته این کارشناس، طی 30سال اخیر این پنجمین بار است که این پروانه ها هجوم می آورند و هر بار پوشش گیاهی مطلوب بوده، سر و کله «خانم قشنگ» هم پیدا شده است.رامون یادآور می شود: البته زمانی که هوا گرم شود، تعداد این پروانه ها کم می شود و اگر بارندگی سال آینده هم به همین صورت باشد بازهم شاهد حضور این پروانه ها خواهیم بود.

مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان

پروانه های بی آزار

مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان درباره این پروانه ها می گوید: نام دقیق این پروانه ها که در روزهای اخیر در شهر به وفور مشاهده می شوند، «ونسا» است و به دلیل بارندگی های خوب اخیر و سرسبزی مراتع، جمعیت شان روبه فزونی گذاشته و توجه شهروندان را به خود جلب کرده است.

فاطمه حلاج نیا در گفت وگو با خبرنگار ما متذکر می شود: این پروانه ها آفت محصولات زراعی و گیاهان زینتی شهری محسوب نمی شود و منبع تغذیه این لارو پروانه علف های هرز، گل گاوزبان و پنیرک است و حضور این پروانه ها در شهر جای هیچ نگرانی ندارد.

وی ادامه داد: اگر فردی اقدام به کاشت مزرعه گل گاو زبان و پنیرک کرده است، باید مراقبت های لازم را داشته باشد و با مراجعه به مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان متبوع خود راهنمایی های لازم را دریافت کند ولی همان طور که گفته شد، این پروانه ها هیچ خطری برای گیاهان محیط شهری ندارند.

مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان تاکید می کند، تا امروز گزارشی از وارد آمدن خسارت به مزارع گل گاوزبان و پنیرک نداشته اند.

ایرج میلانی، مجری تلویزیون، مستندساز و طبیعت گرد:

پروانه ها برای شهری شده ها، خاطره ساز شدند

ایرج میلانی مجری تلویزیون، مستندساز و طبیعت گرد که در این سال ها برای ساخت برنامه های مختلف به اقصی نقاط کشورمان سفر کرده، نگاهی متفاوت به این حضور دارد. او معتقد است که «بانوی رنگی» حال مردم شهری شده را که روزمرگی ها از طبیعت دورشان کرده، خوب می کند.

او به «خراسان رضوی» می گوید: هجوم پروانه ها ناشی از تغییرات موجی در گونه های جانداری است و در اصطلاح نوعی آنرمالی به شمار می آید. البته نه تنها نگرانی را ایجاد نمی کند، بلکه زیبایی با شکوه آن ها، بینندگان را مدهوش خودش می کند. فکر کنید در هجوم آهن و سیمان شهر، چنین اتفاق زیبایی چقدر حال شهروندان را خوش می کند.

وی ادامه می دهد: این پروانه ها، باعث گرده افشانی و تکثیر گیاهان می شوند اما ارزش اجتماعی و روانی حضور آن ها در شهرهای مان نباید فراموش شود. در این سال ها مکرر از قربانی شدن طبیعت شنیده ایم؛ از این که ظرفیت های طبیعی کشورمان مکرر در معرض تخریب هستند اما بارش های امسال و به تبعیت از آن تحولات در حضور گونه های جانوری و گیاهی، برای مردم ما یک اتفاق مثبت به شمار می آید. فرصتی است تا افسردگی سیمای شهر، جای خودش را به طراوت طبیعت بدهد. به نظرم باید شکرگزار و مراقب این موجودات کوچک باشیم.

میلانی این نکته را هم متذکر می شود که « خود من فکر می کنم که نقطه مثبت حضور پروانه ها در شهر، خاطره سازی آن هاست. ببینید همین حضور چقدر بهانه حرف و بحث شده است. شمایی که برای دیدن این وجه زیبا باید کلی از شهر دور می شدید و به دامن طبیعت پناه می بردید، حالا یک تصویر زیبا پیش چشم دارید.»

وی از ضرورت غنیمت شمردن این فرصت ها سخن می گوید و تاکید می کند: بارندگی‌های امسال علاوه بر این باعث شد تا برخی از گیاهانی که در آستانه انقراض بودند، جان تازه‌ای بگیرند و این ها به نظرم همه از لطف خداوند است.

اهالی شهرمان از حضور پروانه ها چه می گویند؟

شهر در قُرق نارنجی بال ها

نوید زنده روحیان- روی سنگ فرش پیاده رو باید مراقب باشی که هر چند قدم یک بار، پایت بال پروانه ای را له نکند. ساعات ابتدایی صبح، پیش از آن که حرارت آفتاب اردیبهشت، این موجودات زیبای نارنجی رنگ را روانه خانه شان کند، تعداد زیادی از آن ها یا روی گل های حاشیه خیابان نشسته یا روی سنگ فرش ها جا خوش کرده اند. هجوم پروانه ها به شهر، حالا توجه شهروندان را هم به خود جلب کرده است. بعضی نگرانند که این موجودات خطری را متوجه سلامت شان کنند و تعدادی هم از زیبایی آن ها حض می برند.

***

در یکی از فرعی های خیابان بهار و در پارک کوچک محلی آن، پدر بزرگ و مادربزرگی به تماشای بازی نوه کوچک شان نشسته اند. آقای شفایی وقتی موضوع گزارش ما را می فهمد، به چاشنی لبخندی می گوید: این علیرضای ما(اشاره به نوه اش) این دو روز مدام پایش را در یک کفش می کند که مرا ببرید پارک تا با پروانه ها بازی کنم. این جا هم که می آید دنبال شان می کند. البته تیز هستند و دست این طفلک به آن ها نمی رسد اما یک سرگرمی برایش شده است.

وی ادامه می دهد: زیبایی این موجودات را باید دید اما حسابی شهر را قرق کرده اند.

باغبان پارک اما نظر دیگری دارد و می‌گوید: دیروز در رسانه‌ها خواندم که این پروانه ها آفت هستند و برای گل و گیاهان مضرند. من تا به حال چنین چیزی را نشنیده بودم و اصلا نمی‌دانم این حرف را از کجا می زنند و سندشان کجاست؟ من به تجربه می گویم پروانه آفت نیست و از قضا با گرده افشانی به رشد گل و گیاهان کمک می کند. شما هم در رسانه تان به مردم بگویید این موجودات بی آزار را نکشند.

***

در حاشیه خیابان سجاد چند دختر بچه در حال بازگشت از مدرسه هستند. یکی شان جیغ کوچکی می کشد، شانه هایش را جمع می کند و جلوتر از آن دوتای دیگر می دود انگار که چیزی دنبالش کرده است. چند قدم جلوتر، از آن ها درباره پروانه ها می پرسم. سوفی و سمانه به دوست شان می خندند و توضیح می دهند که او از همه حشرات از جمله پروانه ها می ترسد و تا همین جا چندباری این نارنجی های کوچک، فریاد او را بلند کرده اند.

دیگری به شوخی ادامه می دهد: اسم این پروانه ها را از روی من برداشته اند! «خانم قشنگ»... من عاشق شان هستم، وقتی می بینم شان یاد خودم می افتم(با خنده).

سومی بالاخره سر صحبت را باز می کند و می گوید: دوست شان ندارم. مزاحم اند... یکی، دوتا، اصلا ده تا اما این ها انگار صدتایی هستند.

***

خانم میان سالی جلوی مغازه ای ایستاده و پاکت شیر را در بسته خریدش جای می دهد. وقتی موضوع گزارش را برایش شرح می دهیم تاملی می کند و می گوید: پروانه ها که مشکلی ندارند و خیلی هم زیبا هستند اما من واقعا از ملخ می‌ترسم. خبرهایی از هجوم ملخ ها خواندم. وقتی با خودم فکر می کنم ممکن است روزی آن ها به شهر ما حمله کنند، جدا نگران می شوم.

پیرمردی که از مغازه بیرون آمده و متوجه گپ و گفت ماست، میان صحبت مان می آید و بیان می کند: من در این 74 سالی که از خدا عمر گرفته ام هیچ وقت چنین چیزی ندیده بودم. این تعداد و حجم زیاد پروانه ها در شهر غیر قابل تصور بود.

او تاکید می کند: فکر می کنم این پروانه ها نشانه رحمت خداست. آن از باران رحمت اش که بر سر ما جاری کرد و این هم از این پروانه های زیبا. اصلا همین ماه رمضان را خدا، ماه رحمت نام داده تا بنده ها را متوجه کرامت بی نهایتش کند.

آخر حرفش این بیت را زمزمه می کند: خلقی ز پرتو تو چو پروانه سوختند/ کس نیست کز حقیقت رویت نشان دهد

منبع: روزنامه خراسان