شمایل روزه داری در امت های یهود و مسیحیت

شفقنا- در آیه ۱۸۳ سوره بقره آمده است:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ،‏ای کسانی ‏که ایمان آورده ‌اید! بر شما روزه واجب شده‏ است، همان‏ گونه بر کسانی که پیش از شما بوده ‌اند واجب بوده ‏است تا باشد که پرهیزگار شوید.‏

با توجه به این آیه سه مورد را که در رابطه با مسأله روزه در ادیان و امت های گذشته وجود داشته با ذکر منبع بیان فرمایید؟ در پاسخ به این پرسش سایت اندیشه قم آورده است:

منظور از «من قبلکم» دراین آیه شریفه امت های پیشین و پیروان پیامبران قبل از اسلام است، ولی در قرآن تعیین نشده که ایشان چه کسانی هستند جز اینکه از ظاهر جمله «کما کتب» بر می آید که آنان اهل دین آسمانی بوده اند و روزه نیز بر ایشان واجب بوده است ولی آیه دلالتی بر این ندارد که بر همه امت های گذشته روزه واجب بوده است و در تورات و انجیلی که امروزه در دست یهودیها و نصرانیها است دستور صریحی درباره روزه وجود ندارد و ماه یا هفته معینی در سال (همانندروزه مسلمانان در ماه مبارک رمضان) برای روزه تعیین نشده است.[۱] فقط آن را بزرگ شمرده اند ولی در عین حال تا به امروز در سال چند روزی را بانحاء مختلف روزه می گیرند مثل روزه ای که در آن خوردن گوشت یا خوردن شیر یا مطلق خوردن و آشامیدن را ترک می نمایند و در قرآن قضیه روزه زکریا ـ علیه السلام ـ و همچنین روزه مریم ـ سلام الله علیها ـ را که در آن ترک سخن گفتن نمودند نقل فرموده است و اساساً عبادت بودن روزه امری است که فطرت انسانی به آن پی می برد و از طوایفی که پیرو ادیان آسمانی هم نبودند مثل مصر و یونان و روم قدیم نیز نقل شده است و بت پرستان هند نیز به روزهمعتقد بوده و هم اکنون طبق عقاید خود روزه می گیرند.[۲] به هرحال در امت های گذشته از طرف خداوند روزه واجب بوده منتهی کیفیت و کمیت آن در متون اسلامی نقل نشده است.
ولی در عین حال در امت های یهود و مسیح که از پیروان ادیان ابراهیمی به شمار می آیند، می توان روزه را در متون دینی خود آنان مورد جستجو و تحقیق قرار داد.
۱. یهود
روزه در یهود به معنای خودداری از خوردن و آشامیدن درمدتی از زمان است که در عبری به «تعنیت» مشهور می باشد و به معنای رنج دادن است. روزه یکی از عبادات مردم یهود است که جهت پاکی دل و نشانه فروتنی روزه دار در مقابل خداوند می باشد بنابراین می توان روزه را طبق عقاید یهودیت بر دو قسم تقسیم کرد.
الف) روزه شخصی: این نوع روزه معمولا در حالت حزن و اندوه و یا استغفار و توبه انجام می پذیرد. چنانچه در وصف داوود ـ علیه السلام ـ آمده است: «داود به خدا التماس کرد که بچه را زنده نگه دارد و بدین منظور روزه گرفت و به اتاق رفته تمام شب روی زمین دراز کشید».[۳]
ب) روزه جمعی: این نوع روزه در هنگام مصیبت های جمعی و التماس دعا برای قوم و اعیاد و… صورت می پذیرد. درباره روزهکفاره آمده است: «روز دهم ماه هفتم هر سال روزه کفاره است در آن روز تمام قوم باید برای عبادت جمع شوند و روزهبگیرند».[۴]
همچنین ایام روزه یهودیها را می توان به دو قسم واجب و مستحب تقسیم کرد:
روزه های واجب: ۱. روزه یوم کیپور که از غروب روز قبل به مدت یک شبانه روز روزه می گیرند؛ و از خوردن و آشامیدن، شست و شو ( به استثنای انگشتان) آرایش، عطر زدن و پوشیدن کفش چرمی پرهیز می کنند و در کنیسه ها به عبادت و استغفار مشغول می شوند.[۵]
۲. روزه هائی که به مناسبت ویرانی اورشلیم گرفته می شود مانند: روزه گدریا ـ روزه دهم طبت ـ روزه هفدهم تموز ـ روزه نهم آو.[۶]
روزه های مستحب:
۱. روزه روزهای دوشنبه و پنج شنبه که از طلوع خورشید تا غروب آن به صورت امتناع از خوردن و آشامیدن می باشد.[۷]
۲. روزه گرفتن روزهای آدینه ماه نوعبری به عنوان روزه مستحب در میان یهودیان مرسوم می باشد.
۳. گرفتن روزه در سالروز درگذشت والدین و یا علمای بزرگ دینی یا بلایای طبیعی مستحب است.
۲. مسیحیت
روزه در مسیحیت به معنای خودداری از غذا خوردن است از صبح تا اواسط روز و به مدت عمده، کفایت کردن به یک وعده غذای ساده در عصر می باشد.
در عهد جدید زمانی برای روزه مشخص نشده است. تعلیمی نیز درباره روزه در آن دیده نمی شود ولی احتمالا روزه در بین شاگردان مسیح و خود حضرت عیسی امری رایج بوده چنانچه در کتاب متی می گوید «عیسی پس از آن که از یحیی غسل تعمید گرفت، چهل شبانه روز روزه گرفت».[۸] و در مورد پاکی بدن به شاگردانش می فرماید:
«ولی این روح ناپاک از بدن خارج نمی شود مگر با دعا و روزه».[۹] بنابراین روزه برای شاگردان مسیح اختیاری قلمداد شده است اما چنانچه کسی بخواهد روزه بگیرد فقط برای خشنودی خدا باشد.
بعد از حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ روزه در کلیسا جایگاه مهمی را در بین دیگر عبادات به خود اختصاص داده است.
مهم ترین روزه های مسیحی عبارت اند از:
۱. روزه رسولان: عدد آن کم و زیاد می شود و بین ۱۵ تا ۴۹ روز متغیر می باشد.[۱۰]
۲. روزه مقدس که شمار روزهای آن ۵۵ روز است و آن چهل روزی است که عیسی روزه گرفت و یک هفته قبل برای آمادگی و یک هفته بعد از آن.[۱۱]
۳. روزه میلاد که شمار روزهای آن ۴۳ روز است و به عید میلاد منتهی می شود.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱ـ دایره المعارف کتاب مقدس.
۲ـ قاموس کتاب مقدس.
۳ـ عبادات در ادیان ابراهیمی، عباس اشرفی.
۴ـ راهنمای ادیان زنده، ترجمه دکتر عبدالرحیم گواهی.
۵ـ یهودیت، عبدالرحیم سلیمانی اردستانی.