عظمت زنان برجسته اسلام در قدرت تحول‌سازی آن‌هاست

به گزارش ایسنا، امام جمعه مشهد که در مراسم « بزرگداشت بانو گوهرشاد» سخن می‌گفت، با بیان این مطلب اظهار کرد: امروز در مقام تکریم از یک خانم خیر و بانوی متعبد و در عین تعبد در درگاه خدا و فرهنگ‌دوست و هنرپرور، نکته قابل توجه برای ما مولفه و معیار عظمت و شخصیت زن در اسلام است. امروز در دنیا مساله‌ای به عنوان مساله حقوق زن در بینش‌ها و اندیشه‌های مختلف مطرح است؛ ولی هنگامی که در مجموعه این اندیشه‌ها تعمق شود، کسی از حقوق انسانی زن دفاع نمی‌کند و همه مدافعات یا از حقوق مادی زنان است یا از یک سلسله ولنگاری‌ها و بی‌بندوباری‌هایی که آن‌ها این بی‌بندوباری‌ها را تحت عنوان آزادی مطرح می‌کنند.

وی ادامه داد: در همه آنچه تحت عنوان دفاع از حقوق زن گفته می‌شود و یک جریان فکری تحت عنوان دفاع از حقوق زن در خط یکسان‌سازی زن و مرد برآمده است که زن و مرد را در یک موقعیت می‌پندارد و به عنوان دفاع از حقوق زن به یکسان‌سازی زن و مرد پرداخته است، هیچ کدام دفاع از حقوق انسانی زن نیست. آنچه ما در اسلام به عنوان مساله حقوق زن داریم، دفاع از حقوق انسانی زن است.

علم‌الهدی تصریح کرد: زن یک مجموعه و توده‌ای از استعدادها در عرصه علم و هنر و در موقعیت های اندیشمندانه و نخبگی در حوزه اراده و تصمیم و سیاست و مدیریت اجتماعی برای دنیای مدافع حقوق زن در جهان لائیک و بی‌بندوبار امروز، مطرح نیست و تحت این عنوان از حقوق زن دفاع نمی‌کنند؛ اسلام مقدس از روز اول به عنوان تنها مکتب مدافع حقوق انسانی زن در حوزه تعالیم و معارفش این نوع خاص را مورد توجه قرار داده است و شخصیت‌های برجسته‌ای که از زنان اسلام ظهور و بروز کرده‌اند، برجستگی آن‌ها در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی نه در حوزه شجاعت و نه حوزه صنعت و مدیریت اقتصادی نبوده است و زنان برجسته اسلامی و با نشان مکتب و وابستگی به پیغمبر اکرم(ص) در دنیا ظهور داشتند و عظمت و شخصیت‌شان در تحول‌سازی‌های اجتماعی و فرهنگی و انقلابی بوده است.

امام جمعه مشهد خاطرنشان کرد: وجود مقدس صدیقه اطهر و زینب کبری(س) به عنوان نماد برجسته زن در اسلام، عظمت و شخصیت‌شان تنها در شجاعت، وفاداری، در تحمل و مقاومت نیست؛ ضمن این که در همه این مراحل، یک موجود برجسته بودند. وقتی افراد می‌خواهند عظمت زینب کبری(س) و یا نقش‌آفرینی صدیقه اطهر(س) را در ابقای دین و اسلام تبیین کنند، به مساله شجاعت، شهامت، مقاومت و ایستادگی آن‌ها متمرکز می‌شوند؛ در حالی که آنچه باعث شده زن را در اسلام به عنوان عنصر یک‌دانه خاص قرار دهد، این جهات نیست و در عظمت وجود مقدس صدیقه اطهر و زینب کبری(س) هم تنها شجاعت و مقاومت نماد ندارد؛ آنچه در شخصیت آن‌ها برجسته و از یک مظهریت عیانی برخوردار است، قدرت تحول‌سازی است.

وی افزود: حضرت زهرا(س) در یک مقطعی که جریان سیاسی، جامعه را در شیبی قرار داده بود که به کلی در حد پرت شدن از اسلام قرار گرفته بود، برخلاف این جریان انحطاط‌‌‌بخش اندیشه سیاسی، قیام کرد و ایستاد و هم جامعه را از یک شیب پرتگاه خطرناک جدایی از دین نجات داد و هم اساس دین و مبنای عزیز و ارزشمند فکری اسلامی را درحوزه سیاست در جایگاه خودش حفظ کرد؛ اگر بخواهیم این نقش‌آفرینی را در یک معنا و واژه‌ای محدود کنیم، باید واژه «تحول‌ساز» را به کار ببریم؛ به خاطر این که هم جامعه آن روز را از یک بینش انحرافی سیاسی متحول کرد و هم این که مسیر سرنوشت و تقدیر جریان مکتبی را از شیبی که قرار گرفته بود و ممکن بود به کلی در حوزه نابودی قرار بگیرد، نجات داد.

علم‌الهدی اضافه کرد: وجود مقدس حضرت زینب(س) در مقاومت و صبر در برابر جنایات و جرایمی که دشمنان اهل‌بیت(ع) در جریان عاشورا مرتکب شدند، یک خانم نمونه قهرمان بی‌نظیر و نه تنها بی‌نظیر در آن زمان، بی‌نظیر در طول تاریخ بود؛ اما عمده نقش‌آفرینی زینب کبری(س) این نبود، عمده نقش‌آفرینی زینب کبری(س)، ایجاد تحول در بینش انسان‌ها بود و دید افراد را کاملا متحول کرد؛ افراد و جامعه‌ای که سیدالشهداء(ع) در خطبه خودشان می‌فرمودند: جامعه‌ای که همه چیز را در قدرت و حاکمیت، سلطه و استکبار می‌دید، چنین جامعه‌ای در یک زمان کوتاه چندروزه در نتیجه برخورد حضرت زینب(س)، تمام مبانی فکری و بینشی‌اش عوض شد. این قهرمانی در تحول‌سازی در نوع زن، ویژه اسلام است و چنین نمادهایی در تحول‌سازی در غیر این مکتب وجود ندارد.

امام جمعه مشهد گفت: عظمت مرحوم گوهرشاد خانم نه به عنوان خانمی که بانی یک بنای عظیم مسجد از مساجد معظم جهان اسلام است و نه به عنوان خانمی که مبدا و منشأ خیرات و برکات پرپهنه و فوق‌العاده اهمیت‌دار است، اگر ما بخواهیم در زندگانی این زن درست دقت کنیم، عمده امتیاز او در تحول‌سازی فرهنگی و فکری و سیاسی اوست.

وی افزود: سلسله تیموریان از همان اول به عنوان یک جریان حاکم قاتل و بی‌رحم معروف بودند؛ حدفاصل بین صفویه و بین مغول که در واقع بنیان‌گذار کشتارها و کشورگشایی‌های بی‌رحمانه مغول بودند، جریان حاکمیت سلسله تیموریان است؛ یعنی آن فرهنگ آدم‌کشی غدارانه‌ای که مغولان راه انداختند، را امیرتیمورو سلسله تیموریان ادامه دادند و مواردی که این‌ها در آدم‌کشی‌ها و قتل‌عام‌های فوق‌العاده اجرا می‌کردند، مواردی از نوع همان قتل‌عام‌ها و لشگرکشی‌ها و کشتارهایی است که مغولان انجام می‌دادند. نقش این خانم بزرگ، ایجاد تحول در اندیشه و نزاع سیاسی تیموری بود و اهمیتی که گوهرشاد خانم داشت، این بود که جریان تیموریان آدم‌کش و قتّال را به یک حاکمیت فرهنگی هنردوست و علم‌دوست مبدل کرد که به جای توسعه آدم‌کشی در توسعه فرهنگی وعلم این جریان حاکمیت وارد شد.

علم‌الهدی عنوان کرد: گوهرشاد، دختر امیر غیاث‌الدین ترخان بود؛ امیر غیاث‌الدین ترخان از نزدیکان امیر تیمور بود و قبلا هم از مشاورین ایلخانان مغول بود. امیر غیاث‌الدین و عنوان ترخان، عنوانی بود در حکومت مغول که بعد در حکومت امیر تیمور، هم این عنوان باقی ماند. ترخان به کسی می‌گفتند که رئیس مشاورین سلطان و پادشاه است و از همه به سلطان نزدیک‌تر بود؛ کسی که بدون اذن بر سلطان وارد می‌شد و در واقع توجیه‌گر تمام احکام و قوانین و فرامین مستبدانه سلطان برای مردم بود و ترخان امیر تیمور، امیر غیاث‌الدین بود.

امام جمعه مشهد گفت: موقعیت امیر غیاث‌الدین در حکومت ایلخانان مغول به خاطر موقعیت پدرش بود؛ چون پدرش در حادثه‌ای چنگیزخان مغول را از مرگ نجات داده بود و این‌ها تقرب زیادی در نزد ایلخانان مغول داشند و ایلخانان مغول برای این‌ها حرمت زیادی قائل بودند؛ پس طبیعی است بعد از انقراض مغول و روی کار آمدن امیرتیمور همین موقعیت امیر غیاث‌الدین را در حکومت، امیرتیمور پیدا کند. این‌ها اصالتا اهل جغتای هستند؛ امیر غیاث‌الدین در منطقه بین نیشابور و سبزوار جزو نجبای آن منطقه بود و از این نظر بعضی می‌گویند گوهرشاد خانم درعین این که عروس امیرتیمور بود، به احتمال زیاد شیعه بوده چون اجدادش شیعه بودند؛ منطقه جغتای، نزدیک سبزوار منطقه‌ای شیعه‌نشین در آن زمان بوده است و اجداد او شیعه بودند و احتمالا خودش هم باطنا شیعه‌مذهب بود؛ غیاث‌الدین تشیع خودش را در حکومت امیر تیمور بروز نداده بود، چون تیمور ضد شیعه بود. امیر تیمور این دختر را به عنوان عروس خودش انتخاب کرد و همسر شاهرخ میرزا، پسر بزرگ امیرتیمور شد و حتی در زمان خود امیر تیمور، این خانم در جریان سیاسی حکومت تیموریان نفوذ کرد و به خاطر آن تدبیر و عقل فوق‌العاده مورد علاقه امیر تیمور و در خیلی مسائل مورد طرف مشورت خود امیرتیمور واقع می‌شد.

وی بیان کرد: بعد از امیر تیمور که سلطنت به شاهرخ میرزا رسید، این خانم با نفوذ عمیق سیاسی که در خاندان و دستگاه حکومتی داشت، مسیر حکومت را عوض کرد و حکومت آدم‌کش قتّال به حکومت توسعه‌بخش علم و هنر و فرهنگ مبدل شد.

علم‌الهدی تاکید کرد: گوهرشاد خانم، این مسجد را به عنوان علاقه به پیغمبر(ص) و علاقه به حضرت رضا(ع) در کنار حرم مطهر ساخت و در بنای دارالسیاده که بستر مسجد است، هم مشارکت داشت و بر همین اساس در وقف‌نامه موقوفات گوهرشاد شرط کرد و تولیت موقوفات را با نسل خودش قرار داد و در صورت انقراض نسلش با نسل دیگری که مشخص کرد، قرار داد و در صورت انقراض نسل دوم، تولیت موقوفات را با یکی از سادات صلحای خراسان قرار داد که به خاطر علاقه شدیدش به سادات بود؛ از این جهت خیلی‌ها تشخیص می‌دهند که شاید گوهرشاد خانم هم خودش واقعا شیعه بوده است؛ هم به ملاک اجدادش و هم به ملاک نوع خدماتی که به سادات انجام می‌‌داد و نوع حرمت فوق‌العاده‌ای که برای سادات داشت.

وی ادامه داد: در نهایت هم این خانم کشته شد و علت کشته شدنش به خاطر مسائل سیاسی و حکومتی جریان سلسله تیموریان بود، به خاطر نفوذ سیاسی‌ که او داشت، باعث شده بود، بعضی از آن‌ها به قدرت برسند و بعضی از آن‌ها از قدرت عقب بمانند و در نهایت این خانم به وسیله همان‌ها کشته شد و قبرش هم در هرات است. آنچه مسلم است، این‌که او در انجام ساخت و ساز این مسجد از نیت خالصی برخوردار بوده است؛ چون ما کمتر بنایی مانند مسجد گوهرشاد داریم که در تمام ایام سال و همه موقعیت‌ها اینطور کانون عبادت و بندگی خدا باشد و شبانه‌روزی مردم به آن روی بیاوردند و این وضعیت امروز مسجد گوهرشاد نیست، گذشته مسجد گوهرشاد هم به همین شکل بوده است.

انتهای پیام