کدام مادربردهای AM4 از پردازنده‌های نسل سوم رایزن پشتیبانی می‌کنند؟

سازندگان مادربرد انتشار به‌روزرسانی‌های UEFI را برای محصولات کنونی خود با هدف پشتیبانی از نسل سوم پردازنده‌های رایزن آغاز کرده‌اند. دراین‌میان، کاربران متوجه شده‌اند این به‌روزرسانی‌ها فقط برای مادربردهای خاصی در‌حال‌ارائه است. شرکت‌هایی مانند Asus فهرستی پرتعداد از مادربردهایی با تراشه‌های X370 ،B450 ،X470 و B350 با پشتیبانی از آخرین پردازنده‌های ۷ نانومتری شرکت AMD ارائه کرده‌اند که در میان این نام‌ها، مادربردهایی با تراشه‌ی A320 دست‌کم تاکنون، در هیچ فهرستی دیده نمی‌شود. ممکن است این مادربرد هیچ‌گاه برای کار با پردازنده‌های جدید رایزن به‌روزرسانی نشود. تراشه‌ی AMD A320 تراشه‌ای اقتصادی است که برای سیستم‌های پایین‌رده با الزامات توانی و سطح عملکرد متعادل ارائه می‌شود. مادربردهای دربرگیرنده‌‌ی این تراشه‌ سطح‌پایین‌ترین بردی است که برای کار با خانواده‌ی پردازنده‌های رایزن (نسل‌های فعلی) با قیمت‌هایی نسبتا ارزان عرضه می‌‌شود.

اخیرا در برخی گزارش‌ها ادعا شده AMD با این کار تعهد خود را درباره‌ی پشتیبانی از مادربردهای AM4 از چند نسل متمادی پردازنده‌های این شرکت نقض کرده است؛ اما باید توجه داشت که تعهد اصلی AMD پشتیبانی از سوکت AM4 تا سال ۲۰۲۰ بوده و وعده‌ای درباره‌ی پشتیبانی تمامی مادربردهای AM4 از تمامی پردازنده‌های جدید این شرکت نداده است. این موضوع برای پردازنده‌های نسل دوم رایزن نیز مصداق داشت؛ زیرا AMD هیچ‌گاه به‌طوررسمی درباره‌ی پشتیبانی تمامی تراشه‌های کنونی خود از سبد محصولات پردازنده‌ی جدیدش تعهدی نداده است.

مشخص نیست AMD قادر به انجام این کار باشد و عوامل فنی و اقتصادی متعددی در این بین دخیل است:

۱. مادربردهای A320 تراشه‌های پایین‌رده‌ای دارد که برای بازارهای حرفه‌ای در نظر گرفته نشده است. این بردهای پایین‌رده با برچسب قیمتی حدودا ۶۰ دلاری دردسترس است. از گذشته تابه‌امروز، بردهای ارزان‌قیمت با تراشه‌های پایین‌رده، برخلاف بردهای حرفه‌ای از پردازنده‌های رده‌بالا پشتیبانی نکرده است. سازندگان اصلی تجهیزات سخت‌افزاری عموما تمایل دارند در محصولات گران‌قیمت خود سرمایه‌گذاری بیشتری روی مدارهای تغذیه و افزایش لایه‌های PCB کنند.

۲. ممکن است سازندگان مادربرد دراصل برای به‌روزرسانی محصولات خود تمایلی نداشته باشند؛ چراکه این کار مستلزم پرداخت مبالغ هنگفتی به مهندسان UEFI برای نگارش نسخه‌های جدید است. اگر محصولات مدنظر قیمتی حدود ۵۰ یا ۶۰ دلار داشته باشد، این احتمال بیشتر است که سازندگان مادربرد خواستار صرف هزینه‌های اضافی برای به‌روزرسانی و پشتیبانی از این محصولات نباشند. همچنین ظرفیت UEFI برخی محصولات با محدودیت‌هایی رو‌به‌رو است که مانع به‌روزرسانی برای پشتیبانی از پردازنده‌های جدید می‌شود. برای نمونه، برخی از سازندگان مادربرد پشتیبانی از معماری Bristol Ridge را از آخرین به‌روزرسانی‌های بایوس محصولات خود حذف کرده‌اند تا امکان پشتیبانی از نسل سوم پردازنده‌های رایزن در آن‌ها ایجاد شود.

شرکت‌های تراشه‌ساز AMD و اینتل راهبردهای متفاوتی برای حدود دو دهه درزمینه‌ی مادربردهای میزبان محصولات خود برگزیده‌اند. دراین‌میان، شرکت اینتل در مواردی که مسیر به‌روزرسانی خاصی ارائه کرده، در حد‌واندازه‌های محدودی دست به این کار زده است. معمولا شرکت اینتل در اکثر موارد مسیر به‌روزرسانی را فقط برای یک نسل دیگر از پردازنده‌های خود هموار می‌کند. در مواردی نیز که امکان پشتیبانی از پردازنده‌های جدید اینتل تا چند نسل فراهم می‌شود، این شرکت ممکن است برخی ویژگی‌های جدید را روی تراشه‌های قدیمی غیرفعال کند. برای مثال با اینکه امکان استفاده از پردازنده‌های Kaby Lake روی مادربردهایی با تراشه نسل قبل Z170 فراهم است، با این تراشه پشتیبانی از درایو‌های Optane ممکن نخواهد بود.

درمقابل، AMD امکان سازگاری با پردازنده‌های جدید را تا چند نسل در مادربردهای فعلی فراهم می‌کند؛ اما AMD برای انجام این کار با محدودیت‌هایی عملی مواجه است. این شرکت نمی‌تواند سازندگان مادربرد را وادار به توسعه و انتشار به‌روزرسانی‌های UEFI برای پشتیبانی از تراشه‌های جدید خود کند. به‌بیان ساده‌تر، اگر از دید سازندگان مادربرد به موضوع نگاه کنیم، انتشار هر UEFI که به پشتیبانی از نسل سوم پردازنده‌های رایزن در مادربردهای فعلی بینجامد، مساوی با فروش‌نرفتن مادربردهای اختصاصی نسل سوم است که به‌دست این شرکت‌ها تولید خواهد شد. AMD در سال ۲۰۱۷، نمی‌توانست پیش‌بینی کند سازندگان تجهیزات سخت‌افزاری چه برنامه‌ای برای به‌روزرسانی UEFI برای پشتیبانی از تراشه‌های جدید اجرا خواهند کرد یا اینکه آن‌ها دقیقا با به‌روزرسانی کدام‌یک از محصولات مادربرد فعلی خود موافق هستند. دراین‌میان، شرکت‌های سازنده مادربرد نیز شاید نتوانند میزان فروش پردازنده‌های جدید و سطح محبوبیت بردهای متناسب را پیش‌بینی کنند.

در اینجا، باید تأکید کنیم تاکنون AMD به‌طور رسمی پشتیبانی‌نشدن تراشه‌ی A320 از پردازنده‌های نسل سوم رایزن را مطرح نکرده است. تنها نشانه‌ی این مدعا ازقلم‌افتادن مادربردهای دربرگیرنده‌ی این تراشه در فهرست‌هایی است که سازندگان مادربرد ارائه کرده‌اند.

می‌توان چنین پنداشت که اعلام تعهد شرکت AMD برای پشتیبانی از سوکت AM4 تا سال ۲۰۲۰، باعث ایجاد انتظاراتی برای پشتیبانی از هر پردازنده‌ی آینده‌ی AMD با هر تراشه‌ی مادربرد کنونی شده است؛ انتظاری که با مشاهده‌ی نحوه‌ی پشتیبانی قوی این تراشه‌ساز از خانواده‌ی Ryzen 2 روی تراشه‌های اولیه‌ی رایزن در گذشته تقویت می‌شود. زمانی‌که AMD پشتیبانی مادربردهای B350 و X370 و A320 را از نسل دوم پردازنده‌های رایزن (هم‌زمان با ارائه‌ی تراشه سری ۴۰۰) درعمل اثبات کرد، درک تعهد این شرکت برای سازگارکردن تمامی مادربردهای یادشده با پردازنده‌های جدید ساده‌تر بود.

شرکت AMD اثبات کرده مایل است در مسیری گام بردارد که در آن خریداران محصولات این شرکت بتوانند بدون کنارگذاشتن مادربردهای فعلی، از مزایای ارتقای پردازنده‌های خود بهره‌مند شود. از مجموع اخبار و شایعات چنین برمی‌آید که AMD قصد دارد در سال جدید، پردازنده‌های مصارف عامی تا سقف ۱۶ هسته را روانه‌ی بازار سازد. این بدان‌معنا است که خریداران محصولات پیشین این شرکت در سال ۲۰۱۷ (مانند پردازنده‌ی هشت هسته‌ای Ryzen 7 1800X) قادر خواهند بود بدون تغییر مادربرد و سایر منابع سخت‌افزاری، در سال جاری از پردازنده‌ی ۱۶ هسته‌ای در سیستم خود استفاده کنند. این مسیر ارتقا، مسیری مثال‌زدنی و فرصتی کمیاب از گذشته تاکنون است.

AMD رسما متعهد شده از سوکت AM4 تا سال ۲۰۲۰ پشتیبانی کند. این شرکت با تداوم پشتیبانی از تراشه‌هایی با طول عمر دو سال برای کار با آخرین پردازنده‌های ۷ نانومتری پا را از این نیز فراتر گذاشته است. سازندگان مادربرد در این مسیر احتمالا با کنارگذاردن تراشه‌ی رده‌پایین A320، مشغول به‌روزرسانی اکثر مادربردها با تراشه‌های B350 و X370 هستند. افزون‌براین، تراشه‌های جدیدتر X470 و B450 نیز مشخصا برای کار با پردازنده‌های سری ۳۰۰۰ رایزن به‌روزرسانی خواهد شد. با این کار عمده‌ی بازارهای سخت‌افزار حرفه‌ای دربر گرفته می‌شوند که به حرکت به‌سمت پردازنده‌های جدید علاقه‌مند هستند.